- Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η αντιπαράθεση ΗΠΑ και Ε.Ε. με τη Ρωσία για την Ουκρανία; Παρότι σε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες ακούγονται σκληρές δηλώσεις και αποφασίζονται κυρώσεις, την ίδια στιγμή μερικοί εισηγούνται πιο ψύχραιμη αντιμετώπιση της κατάστασης.
Στη Δύση υπάρχει συμφωνία για αποφασιστική απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα, αλλά... αναγνωρίζονται και ζωτικά συμφέροντα της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Αμέσως μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ο βετεράνος μετρ της realpolitik Χένρι Κίσινγκερ είχε τονίσει σε άρθρο του στη Washington Post ότι «η Ουκρανία δεν είναι μια ξένη χώρα για τη Ρωσία», σημείωνε δε κατηγορηματικά ότι «δεν πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ».
Από το Κρεμλίνο διαμηνύουν σε κάθε ευκαιρία πως «Ουκρανία, Λευκορωσία και Καζαχστάν είναι περιοχές αναπόσπαστα δεμένες με την ασφάλεια της Ρωσίας». Ο Κίσινγκερ πρότεινε ως λύση «η Ουκρανία να είναι ελεύθερη να δημιουργήσει οποιαδήποτε κυβέρνηση συμβαδίζει με τις επιθυμίες του λαού της. Στη συνέχεια, σοφοί Ουκρανοί ηγέτες θα πρέπει να προτιμήσουν την πολιτική της συμφιλίωσης ανάμεσα στα διαφορετικά τμήματα της χώρας τους. Διεθνώς, πρέπει να επιδιώξουν την υιοθέτηση μίας θέσης ανάλογης με εκείνης της Φινλανδίας, η οποία είναι ανεξάρτητη και συνεργάζεται με τη Δύση στους περισσότερους τομείς, αλλά αποφεύγει προσεκτικά να αναπτύξει εχθρότητα με τη Ρωσία».
Στον Β. Πούτιν δεν αρκεί η «φινλανδοποίηση» της Ουκρανίας. Θέλει επιπροσθέτως την Κριμαία και την Ανατολική Ουκρανία (έστω υπό ειδικό καθεστώς).
Οι αποφάσεις της Δύσης για την επιβολή κυρώσεων έχουν αποτελέσματα.
Το πρώτο εξάμηνο του 2014 καταγράφηκε φυγή κεφαλαίων ύψους 68 δισ. δολαρίων από τη Ρωσία και μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένεται ότι η φυγή αυτή θα ξεπεράσει τα 130 δισ. δολάρια. Η πρόβλεψη του ΔΝΤ μιλούσε για ανάπτυξη της ρωσικής οικονομίας μόλις κατά 0,2% το τρέχον έτος, όμως νεότερες εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι οι κυρώσεις θα έχουν αρνητική επίπτωση της τάξης του 1,5% στο ρωσικό ΑΕΠ.
Τα οικονομικά προβλήματα στη Ρωσία ασκούν πίεση στον Πούτιν, δεν αφήνουν όμως αλώβητες και τις χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις (η Ελλάδα το γνωρίζει καλά). Το διμερές εμπόριο Ρωσίας-Ε.Ε. ανέρχεται σε 460 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ το εμπόριο Ρωσίας-ΗΠΑ μόλις στα 36 δισ. δολάρια. Ως εκ τούτου, είναι λογικό να υπάρχει έντονος σκεπτικισμός στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τη μορφή των κυρώσεων, ενώ η Ουάσιγκτον έχει λίγα να χάσει. Ηδη είναι ορατές οι επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης στη γερμανική οικονομία, ενώ επέκταση των προβλημάτων στον τομέα της ενέργειας θα επιδείνωνε δραματικά την οικονομία της Ε.Ε., παρότι θα έπληττε και τη Μόσχα, αφού τα περισσότερα έσοδά της προέρχονται από τις πωλήσεις σε πετρέλαιο και αέριο.
Με την κατάσταση σε πολλές περιοχές του πλανήτη να γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνη, η απομόνωση της Ρωσίας θα έκανε τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα.
Μια λύση, κοντά σε αυτή που περιέγραψε ο Κισίνγκερ, θα ήταν προς το συμφέρον όλων.
Αυτό προϋποθέτει ότι η Μόσχα δεν θα επιδιώξει να θέσει υπό κατοχή τμήματα της Ουκρανίας και η Δύση θα αποφύγει κινήσεις που προκαλούν, όπως η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ολες οι άλλες επιλογές οδηγούν σε δρόμους που ουδείς μπορεί να προβλέψει πού θα βγάλουν...
Του κ.Δ.Τσιόδρα
