- Η επίσκεψη που πραγματοποιεί ο Vladimir Putin στην Τουρκία από σήμερα Δευτέρα, με την ευκαιρία της 23ης συνόδου του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενεργείας στην Κωνσταντινούπολη, είναι η πρώτη του Ρώσου προέδρου στη γείτονα μετά την Σύνοδο της G20 στην Αττάλεια τον περασμένο Νοέμβριο και την οξύτατη κρίση στις διμερείς σχέσεις που εκδηλώθηκε λίγο μετά με την κατάρριψη του ρωσικού Sukhoi-24 από τουρκικά μαχητικά.
Ωστόσο, η.. αυριανή συνάντηση του Vladimir Putin με τον Tayyip Erdogan θα είναι κιόλας η τρίτη των δύο ηγετών μέσα σε δύο μήνες – στο πλαίσιο της ιδιόμορφης επαναπροσέγγισης Ρωσίας-Τουρκίας που επέφερε το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Έχει προηγηθεί η μετάβαση του Τούρκου προέδρου στην Αγία Πετρούπολη στις αρχές Αυγούστου καθώς η συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο στο περιθώριο της φετινής Συνόδου της G20 στην Hangzhou της Κίνας τον Σεπτέμβριο. Για τον Erdogan κάθε κίνηση "αντιστάθμισης”, έστω και επικοινωνιακής, απέναντι στις πιέσεις που δέχεται από τη Δύση, είναι πολύτιμη, ενώ το Κρεμλίνο δεν έχει λόγους να αποθαρρύνει, αν και θυμάται πάντοτε ότι η Τουρκία είναι χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.
Μόσχα και Άγκυρα επιθυμούν να δώσουν το μήνυμα ότι οι διαφορές τους σε σημαντικά πολιτικά ζητήματα, όπως η συριακή κρίση, δεν είναι απαραίτητο να παρεμποδίζουν τη συνεργασία τους σε άλλες σφαίρες, όπως η οικονομική. Η ρωσική πλευρά δεν χάνει από τη ματιά της το γεγονός ότι η Τουρκία αποτελεί μία μεγάλη αγορά, συνδεδεμένη τελωνειακά με την Ε.Ε., που όμως δεν συμμετέχει στις κυρώσεις των "28” κατά της Ρωσίας. Η τουρκική πλευρά, πάλι, καθορίζει τις κινήσεις της σε μεγάλο βαθμό με βάση την οδυνηρή ενεργειακή της εξάρτηση και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών στο οποίο και αυτή συντελεί. Η εξασφάλιση φθηνής ενέργειας, καθώς και ρωσικού τουριστικού συναλλάγματος είναι κρίσιμη μεγέθη (αντιθέτως, η ανάκτηση εγχώριας αγοράς που πέτυχε η Ρωσία στον τομέα των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων κατά την περίοδο των κυρώσεων προοιωνίζεται συνέχιση του αποκλεισμού των Τούρκων εξαγωγέων).
Εξ ού και στην κορυφή των διμερών διαβουλεύσεων πέριξ του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενεργείας Φόρουμ της Κωνσταντινούπολης θα βρίσκονται η αναβίωση της κατασκευής ρωσικού πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακουγιού της Τουρκίας (έργο 20 δισ. δολαρίων), αλλά και το σχέδιο του αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream, η συμφωνία για το οποίο, σύμφωνα με τον ρώσο υπουργό Ενέργειας Alexander Novak, είναι σχεδόν έτοιμη. Προβλέπεται η κατασκευή δυο παράλληλων αγωγών (για την τις ανάγκες της τουρκικής και ευρωπαϊκής αγοράς αντιστοίχως) με δυνατότητα μεταφοράς από 15,75 δισ. κυβικά τον χρόνο. Το μήκος του υποθαλάσσιου τμήματος θα είναι 910 χλμ. και άλλα 180 χλμ. μέσα από το τουρκικό έδαφος μέχρι τα σύνορα με την Ελλάδα, ενώ το κόστος υπολογίζεται στα 11,4 δισ. ευρώ
Επιπλέον, οι δύο πλευρές προτίθενται, σύμφωνα όσα δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας Nihat Zeybekci, να συστήσουν κοινό επενδυτικό ταμείο με αρχικό κεφάλαιο ενός δισ. δολαρίων.
Ωστόσο, είναι οι πολιτικές σχέσεις των δύο πλευρών που κατεξοχήν συγκεντρώνουν το διεθνές ενδιαφέρον (αν και τυχόν υπογραφή συμφωνίας για τον Turkish Stream, ως κίνηση γεωπολιτικής σημασίας ήδη υποδεικνύει μια κατεύθυνση).
Είναι χαρακτηριστικό ότι εν μέσω πρωτοφανών, ακόμη και με τα μέτρα της ψυχροπολεμικής περιόδου, εντάσεων στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, μετά την κατάρρευση της κατάπαυσης του πυρός στη Συρία, η τουρκική διπλωματία έχει σιωπήσει χαρακτηριστικά σχετικά με την πολιορκία του ανατολικού Χαλεπίου από τις ρωσικές και συριακές κυβερνητικές δυνάμεις. Όπως άλλωστε και η ρωσική διπλωματία έχει αντιδράσει σε τόνους πολύ χαμηλότερους του προβλεπόμενου για το γεγονός ότι από τον Αύγουστο ο τουρκικός στρατός επιχειρεί παρανόμως στη συριακή επικράτεια, δίχως την άδεια της Δαμασκού.
Υπάρχει εδώ μια σιωπηρή συνεννόηση, να αποδεχθεί η Άγκυρα το αναπόφευκτο στο Χαλέπι εξασφαλίζοντας ελευθερία δράσης σε ό,τι αφορά το κύριο μέλημά της, ήτοι την απώθηση των Κούρδων μαχητών ανατολικά του Ευφράτη; Η συνεννόηση αυτή διευκολύνεται από επιχειρησιακό δεδομένο που δεν μπορεί να παρακαμφθεί: η φιλοδοξία της Τουρκίας για τη δημιουργία "ασφαλούς ζώνης” στη βόρεια Συρία μένει μετέωρη στον βαθμό που η ρωσική πλευρά έχει σφραγίσει και με τις τελευταίες αποστολές συστημάτων S-300 τον συριακό εναέριο χώρο.
Η αμερικανική πλευρά πάντως αδημονεί για απαντήσεις. Εξ ού και το Σάββατο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογό του Mevlüt Çavuşoğlu, εν αναμονή προφανώς της επίσκεψης Putin στην Τουρκία.
