- Η Ελλάδα οδεύει αποδυναμωμένη προς το Eurogroup της 15ης Ιουνίου. Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για τα αναθεωρημένα χθεσινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τα οποία δείχνουν άνοδο του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο, γνωρίζει ότι ακριβώς τα ίδια στοιχεία μπορεί να αξιοποιηθούν από τους θεσμούς όπως συνέβη και με τα πρωτογενή πλεονάσματα..
Συννεφιάζει αντί να ξανοίγει ο ουρανός για μια συμφωνία ελάφρυνσης του χρέους στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, μετά και την.. διαρροή του εγγράφου του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο στην πράξη εισηγείται την υπογραφή ενός νέου μνημονίου.
Το χθεσινό μήνυμα από το Βερολίνο προς την ελληνική πλευρά ήταν σαφές. Βρίσκεται στην φράση του εγγράφου, που πρώτα μοιράστηκε στη γερμανική Βουλή και μετά διέρρευσε σε Reuters, και Bloomberg, ότι ένα σενάριο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους σαν αυτό του Ευρωπαικού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), που μεταθέτει την αποπληρωμή των τόκων μέχρι το 2048, θα σήμαινε ότι οι Ευρωπαίοι πιστωτές της Ελλάδας θα αναβάλουν την είσπραξη εσόδων από 118 έως 123 δισ. ευρώ.
"Μια τέτοια μετάθεση πληρωμής τόκων, θα ήταν de facto ένα νέο δάνειο το ύψος του οποίου θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των επιτοκίων", αναφέρει το γερμανικό έγγραφο σύμφωνα με το Reuters.
Η ερμηνεία των θέσεων του Βερολίνου μοιάζει να είναι αυτή που ήταν πάντα : Οτι ένα σενάριο αναβολής πληρωμής τόκων δύσκολα θα το δεχθεί η Γερμανία γιατί καταλήγει σε ένα μεγάλο κόστος (118-123 δισ. ευρώ στην προκειμένη περίπτωση), το οποίο θα επωμιστούν οι φορολογούμενοι της. Αν και το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών αρνήθηκε να το σχολιάσει, το γεγονός και μόνο ότι το έγγραφο καταγράφει ένα τόσο μεγάλο κόστος, ερμηνεύεται ως απροθυμία του Βερολίνου ακόμη και να συζητήσει το συγκεκριμένο σενάριο του ESM…
Το μήνυμα αυτό δεν ήταν χθες το μοναδικό. Σύμφωνα με ανταπόκριση του Ant1 από το Βερολίνο, γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος εξηγούσε ότι "δεν πρόκειται να υπάρξει λύση για το χρέος σαν αυτήν που επιθυμεί η Αθήνα", φτάνοντας μάλιστα στο σημείο ο ίδιος να επιστήσει στην ελληνική πλευρά "προσοχή, ώστε να μην επαναληφθούν καταστάσεις του 2015, καθώς αν η Ελλάδα αποφασίσει τη σύγκρουση, τότε θα χάσει".
Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι οι πιθανότητες να επιλέξει η Αθήνα το σενάριο της σύγκρουσης είναι μηδαμινές, κι ας έχει ανέβει τα τελευταία 24ωρα το θερμόμετρο της έντασης από τις εκατέρωθεν βολές μεταξύ Β.Σόιμπλε και Μαξίμου. Κυβερνητικός αξιωματούχος μιλώντας στο liberal, ναι μεν επέμενε ότι η συμφωνία για το χρέος είναι μονόδρομος, και ότι υπάρχουν πάντα περιθώρια συμβιβασμών, δεν παρέλειπε ωστόσο να επισημάνει ότι σε αυτή την φάση δεν υπάρχει η παραμικρή σκέψη να μπούμε σε μια παρατεταμένη αστάθεια και να αλλάξουμε δρόμο. Αφενός εκτιμούσε πως οτιδήποτε διαφορετικό από λύσεις που θα οδηγήσουν την ΕΚΤ να εντάξει την Ελλάδα στο QE συνεπάγεται μια περίοδο αστάθειας, αφετέρου όμως άφηνε να ενοηθεί ότι ουδείς, όχι μόνο οι δανειστές, αλλα ούτε και εμείς, επιθυμούμε την ρήξη.
Δεν θα το ρισκάρει
Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση γνωρίζει τις αντικειμενικές δυσκολίες των όσων ζητάει, αλλά εγκλωβισμένη στις δικές της ουτοπίες, και στην διελκυστίνδα μεταξύ Βερολίνου και ΔΝΤ, δεν μπορεί να κάνει τίποτα περισσότερο από το να συνεχίζει να πιέζει προκειμένου να πάρει μια συμφωνία για το χρέος που να μην κλείνει ολοκληρωτικά την πόρτα για δοκιμαστικές εξόδους στις αγορές. Επουδενί αυτό σημαίνει ότι αν δεν πετύχει το σκοπό της, θα ρισκάρει την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και την είσπραξη της δόσης των 7-10 δισ, μαζί με μια έστω μεσοβέζικη συμφωνία που θα κρατά το ΔΝΤ στο τραπέζι για τον επόμενο γύρο διαβουλεύσεων σε ένα χρόνο από σήμερα.
Δημόσια θα συνεχίσει να θυμίζει ότι έχουμε συμφωνήσει σε ένα πρόγραμμα το 2015 που ολοκληρώνεται το 2018, ότι κανείς από τους θεσμούς δεν σκέφτεται με όρους ρήξης και δημιουργίας εκ νέου κύκλου αστάθειας στην Ελλάδα, και ότι η χώρα δεν δικαιούται τίποτα λιγότερο από ένα καθαρό διάδρομο για το χρέος και λύση που οδηγεί σε ένταξη στο QE. Ανεπίσημα ωστόσο ξέρει πως υπάρχουν αρκετές ισχυρές φωνές στο Βερολίνο και αλλού που με επιχείρημα την ανάγκη περαιτέρω μεταρρυθμίσεων δεν θέλουν ούτε να ακούνε για μέτρα μείωσης του χρέους τώρα, και επομένως δεν πρόκειται να διακινδυνεύσει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Διαφορετικά θα ρισκάρει να "επαναληφθούν καταστάσεις 2015", δηλαδή να βρεθεί μπροστά στο κίνδυνο μιας γενικευμένης κατάρρευσης στην αγορά και το τραπεζικό σύστημα, και φυσικά θα χαθεί το "μομέντουμ" για ελληνικές και ξένες επενδύσεις που φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει. Δεν υφίσταται με άλλα λόγια καν το πρόσχημα για να στρέψει ο Αλέξης Τσίπρας το καράβι προς τα βράχια, εκτός και αν τα κίνητρά του είναι στενά πολιτικά ώστε να προκαλέσει εκλογές, σενάριο που πάντως δεν διαφαίνεται.
Αλλωστε γνωρίζει η κυβέρνηση ότι η αντιπαράθεση ΔΝΤ και Βερολίνου είναι στην ουσία περί όνου σκιάς. Τα δύο μέρη διαφωνούν για τους ρυθμούς ανάπτυξης και την έκταση της μελλοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους ως προς το αν διασφαλίζεται η βωσιμότητά του όχι για τα επόμενα 15-20 χρόνια, αλλά από το... 2040 και μετά. Ενδεικτικό των διαφωνιών τους είναι και το σενάριο του ESM που το Βερολίνο εμφανίζεται να απορρίπτει, σύμφωνα με το έγγραφο του γερμανικού υπ. Οικονομικών. Το σενάριο είναι λιγότερο απαισιόδοξο (όσον αφορά την υπόθεση για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας) από αυτό του ΔΝΤ και λιγότερο αισιόδοξο από αυτό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εκτιμά μέσο-μακροπρόθεσμο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 1,8% και μέσο ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,3%. Χωρίς μέτρα, το χρέος θα ανερχόταν με το σενάριο αυτό στο 136% του ΑΕΠ το 2060 και οι ακαθάριστες δανειακές ανάγκες της χώρας στο 31% του ΑΕΠ. Αντίθετα, με μια σειρά μέτρων, τα οποία όμως το γερμανικό υπ. Οικονομικών δεν δέχεται, οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα ανέλθουν στο 20,9% του ΑΕΠ το 2060.
Η γαλλική πρόταση
Υπάρχει και η "συμβιβαστική" πρόταση των Γάλλων να ξεκινήσει μια συζήτηση για την αποπληρωμή του χρέους με "ρήτρα ανάπτυξης", σενάριο που προβάλλεται αυτές τις μέρες ως εναλλακτική για να ξεπεραστεί το "αδιέξοδο". Ακόμη τέτοια πρόταση δεν υπάρχει στο τραπέζι ώστε να μπορεί να την κρίνει κανείς, αλλά αν οι πληροφορίες αυτές επιβεβαιωθούν, θα μπορούσε να δημιουργήσει καινούρια δεδομένα, αφού βολεύει τους πάντες.
Αφενός τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που λέει nein σε αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος τώρα, αφετέρου την ελληνική κυβέρνηση που μπορεί να ισχυριστεί ότι κερδίζει κάτι χωρίς να έχει κερδίσει τίποτα. Βολεύει όμως και τον Γάλλο πρόεδρο που εμφανίζεται να έχει μια νέα πρόταση για την Ελλάδα η οποία στο μέλλον μπορεί να αξιοποιηθεί πανευρωπαϊκά. Τέλος, υπό προϋποθέσεις εξυπηρετεί και το ΔΝΤ που έχει ενστάσεις γενικώς με το θέμα χρέος-ανάπτυξη στην Ελλάδα. Από την άλλη προϋποθέτει πολλές τεχνικές λεπτομέρειες που κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει σήμερα. Αν για παράδειγμα οι αποπληρωμές συνδεθούν με το ΑΕΠ θα πρέπει να υπάρξει μια δικλείδα ασφαλείας των δανειστών ότι θα παίρνουν κάθε χρόνο ένα μίνιμουμ (ή μάξιμουμ) ποσό τόκων και χρεολυσίων. Πως θα γίνει αυτό; Πιθανότατα με ένα μνημόνιο "ες αεί" που επί της ουσίας θα είναι μια μόνιμη πιστωτική γραμμή του ESM για την περίπτωση που οι αγορές αρνούνται να μας δανείσουν φτηνά.
Μπούμερανγκ
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα οδεύει αποδυναμωμένη προς το Eurogroup της 15ης Ιουνίου. Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για τα αναθεωρημένα χθεσινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τα οποία δείχνουν άνοδο του ΑΕΠ στο πρώτο τρίμηνο, γνωρίζει ότι ακριβώς τα ίδια στοιχεία μπορεί να αξιοποιηθούν από το Βερολίνο όπως συνέβη και με τα πρωτογενή πλεονάσματα. Δηλαδή εν είδη μπούμερναγκ, με την λογική ότι "εδώ, με την οικονομία ακόμη στην εντατική, και η Ελλάδα πέτυχε ανάπτυξη 0,4%, τώρα που θα πάρει τα πάνω της, τι να τα κάνει τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, μπορεί να τα καταφέρει και από μόνη της".
