Ας το πάρουμε απόφαση, οι «ευτυχισμένες μέρες» μας αποτελούν οριστικά παρελθόν. Η ζωή μας θα είναι δύσκολη για χρόνια. Δεν είμαστε ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία γενιά που της συμβαίνει κάτι τέτοιο.Κρατηθείτε γερά...
Πέρα από τις άμεσες εκκρεμότητες της έκτης δόσης και της συμμετοχής των ιδιωτών στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, τα πράγματα είναι...δύσκολα και μεσο-μακροπρόθεσμα. Η αλήθεια είναι ότι από όπου και να το δει κανείς το πράγμα, δεν υπάρχει εύκολη λύση στο πρόβλημα της ύφεσης στην Ελλάδα και όσοι υπόσχονται εύκολες λύσεις κοροϊδεύουν τον κόσμο.
Υπενθυμίζουμε ότι η ελληνική οικονομία είχε πέντε πυλώνες ανάπτυξης:
α) Ιδιωτική κατανάλωση
β) τουρισμός
γ) ναυτιλιακό συνάλλαγμα
δ) οικοδομή
ε) δημόσιες επενδύσεις
Από αυτούς τους πυλώνες, η ιδιωτική κατανάλωση δεν θα ανακάμψει ποτέ, διότι είτε με Μνημόνιο είτε χωρίς μνημόνιο, δανεικά να τη χρηματοδοτήσουν δεν υπάρχουν.
Ακόμη και αν επαραθυρώσουμε την Τρόικα, ποιος θα μας τα δώσει;
Αν τυπώσουμε δραχμές, πάλι δεν μπορούμε να τροφοδοτήσουμε την ιδιωτική κατανάλωση, διότι ό,τι καταναλώνουμε τιμολογείται είτε σε δολάρια, είτε σε ευρώ. Οπότε, με τις υποτιμημένες δραχμές δεν θα μπορούμε να αγοράζουμε τίποτε.
Το ίδιο ισχύει και για τη δημόσια κατανάλωση, η οποία δεν μπορεί φυσικά να τροφοδοτηθεί άλλο μετά την ουσιαστική χρεοκοπία της χώρας
Δεύτερον, η οικοδομή έχει εξαντλήσει τα όρια της, με δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες απούλητα σπίτια στη χώρα, τα δάνεια έχουν παγώσει λόγω του πλήγματος που έχουν δεχθεί τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια και η χρυσή εποχή των δημοσίων έργων έχει παρέλθει.
Τρίτον, ο τουρισμός και η ναυτιλία εξαρτώνται απόλυτα από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Αν πέσουμε σε διπλή ύφεση το 2012, θα μειωθούν και οι πρόσοδοι από αυτές τις πηγές.
Με λίγα λόγια, μέχρι να δημιουργήσουμε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που δεν θα είναι τόσο ευάλωτο, που θα βασίζεται δηλαδή σε μία αξιοπρεπή παραγωγική βάση ανταγωνιστικών προϊόντων, κάτι που θα πάρει πολλά χρόνια για να γίνει, θα είμαστε και εμείς ευάλωτοι και αδύναμοι. Στη μάχη που δίνουμε, δυστυχώς, θα υπάρξουν θύματα, ίσως μια ολόκληρη γενιά. Αλλά η άλλη επιλογή είναι η παραίτηση, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα έχουμε απλώς θύματα, αλλά γενοκτονία.
Πέρα από το ελληνικό όμως, υπάρχει και ένα διεθνές πρόβλημα.
Το κοινωνικό κράτος της Ευρώπης, όπως το ξέραμε, δεν μπορεί να συντηρηθεί άλλο.
Τα νέα μέσα παραγωγής μας οδηγούν σε οικονομίες, στις οποίες δεν χρειάζονται τόσο πολλοί εργαζόμενοι (jobless growth). Επιπλέον, η υψηλή εξειδίκευση που απαιτείται για να έχεις μέλλον σημαίνει ότι οι νέοι μπαίνουν όλο και πιο μεγάλοι στην αγορά εργασίας. Από την άλλη πλευρά, η επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι απόμαχοι συντηρούνται από όλο και λιγότερους εργαζομένους.
Ήδη στην Ελλάδα και άλλες δυτικές χώρες, ο αριθμός όσων εργάζονται είναι μικρότερος ή ίσος από αυτούς που είναι οικονομικά ανενεργοί (παιδιά, νέοι, συνταξιούχοι, άνεργοι, ανάπηροι). Αυτό δημιουργεί κοινωνικές εντάσεις και υπερχρέωση.
Ακόμη και η Αμερική δεν μπορεί να συντηρήσει αυτό το μικρό κοινωνικό κράτος που έχει, ενώ ακόμη και δημοσιονομικά υγιείς υποτίθεται χώρες όπως η Γερμανία έχουν πολύ υψηλό δημόσιο χρέος.
Μέχρι να βρεθούμε σε μία άλλη ισορροπία που θα λαμβάνει υπόψη αυτές τις μεταβλητές, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα.
Και όσο είναι δύσκολα σε διεθνές επίπεδο, θα είναι δυο και τρεις φορές δύσκολα στην Ελλάδα, για τους λόγους που προανέφερα.
Ας το πάρουμε απόφαση λοιπόν, οι «ευτυχισμένες μέρες» μας αποτελούν οριστικά παρελθόν. Η ζωή μας θα είναι δύσκολη για χρόνια. Δεν είμαστε ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία γενιά που της συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Κρατηθείτε γερά...
