λέει ο Guardian.Σημαντικότατες προκλήσεις και χλιαρές απαντήσεις: αυτή είναι η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολύ σπάνια η ΕΕ καταφέρνει να ανταποκριθεί στην κρισιμότητα των καταστάσεων και γι’ αυτό η Ευρώπη φθίνει οικονομικά και γεωπολιτικά.
Όπως διαβάζουμε στον βρετανικό Guardian, η θεμελιώδης συνθήκη της Ευρώπης το 1958 ήταν το μεγάλο βήμα. Η απόφαση όμως για την νομισματική ένωση χωρίς μια «οικονομική» κυβέρνηση απλά σήμαινε διαιώνιση των προβλημάτων.
Οι...πρωτοβουλίες από τότε μέχρι σήμερα, η διεύρυνση της ΕΕ σε 27 μέλη και της ευρωζώνης σε 16, έχει διευρύνει το χάσμα μεταξύ πραγματικότητας και λόγου. Η Ευροχώρα (euroland) έχει δώσει υποσχέσεις που η ιστορία έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να τηρήσει. Η ελληνική οικονομική κρίση είναι το τελευταίο παράδειγμα του συγκεκριμένου χάσματος μεταξύ πραγματικότητας και λόγου. Στην ρίζα του, το πρόβλημα είναι η κρίση της «διεύρυνσης» σε αυτή την περίπτωση η διεύρυνση της Ευρωζώνης. Οι τεράστιες προσπάθειες δημοσιονομικής πειθαρχίας στη δεκαετία του 1990-κατά τη διάρκεια της οποίας η Ελλάδα εφήρμοσε την δημιουργική λογιστική-επέτρεψε σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία να ενταχθούν στην ευρωζώνη το 2002. Όταν όμως έγιναν μέλη του…κλαμπ, η πίεση για δημοσιονομική πειθαρχία μειώθηκε. Οι περισσότερες από τις χώρες της Μεσογείου συνέχισαν να κάνουν τα μαγειρέματά τους σίγουρες ότι οι αγορές δεν θα της καλούσαν ποτέ σε απολογία.
Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλβγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε ότι μέχρι εδώ ήταν. Υποστήριξε τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου για να προσφέρει δάνεια σε περίπτωση ανάγκης. Σε περίπτωση δηλαδή που μια χώρα βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας. Ο δανεισμός φυσικά θα είχε «αυστηρούς κανόνες» και «αναγκαστικές κυρώσεις» σε περίπτωση που μια χώρα δεν συμμορφωνόταν συνεχίζει το δημοσίευμα. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι για όσο διάστημα μια χώρα θα απολάμβανε την χείρα βοηθείας του ΕΝΤ, τα δημοσιονομικά της χώρας θα τα χειρίζονταν εξωτερικοί εντεταλμένοι-όπως ακριβώς συνέβαινε στο 19ο αιώνα στην Λατινική Αμερική.
Ο Μίλτον Φρίντμαν είχε προβλέψει ότι η νομισματική ένωση θα κατέρρεε μετά από μια με δύο δεκαετίες. Σήμερα φαίνεται να απαληθεύεται. Άλλωστε, ο Σόιμπλε γνωρίζει ότι οι όροι που προτείνει είναι πολιτικά απαράδεκτοι οπότε δηλώνει ότι οποιαδήποτε χώρα δεν θα μπορεί να τηρήσει τους όρους «θα πρέπει, στην εσχάτη των περιπτώσεων, να αποχωρεί από την νομισματική ένωση, ενώ θα παρέμενε μέλος της ΕΕ».
Η κρίση της Μεσογείου έχει αναδείξει το μακροπρόθεσμο ελάττωμα της Ευρωζώνης: την έλλειψη μιας «οικονομικής κυβέρνησης». Γιατί η Ευρωζώνη δεν είναι ένας «βέλτιστος οικονομικός χώρος» (optimal currency area) οπότε χρειάζεται εργαλεία για να αντιμετωπίσει τα «ασυμμετρικά πλήγματα» (asymmetrical shocks)-τα οποία επηρεάζουν περισσότερο κάποιες χώρες από άλλες. Όμως αυτά δεν υφίστανται στην ΕΕ. Δηλαδή, ένα θησαυροφυλάκιο που να έχει τη δικαιοδοσία να φορολογεί και να δανείζεται καθώς και μια κεντρική τράπεζα που να μπορεί να δανείζει τις τράπεζές της.
Η πρόταση του Σόιμπλε, συνεχίζει το δημοσίευμα, έχει μια οικονομική και μια γεωπολιτική διάσταση. Σε οικονομικό επίπεδο, αναδεικνύει τις βαθιές αντιθέσεις μεταξύ αυτωνών που πιστεύουν ότι οι ανισότητες οφείλονται σε αυτούς που ξοδεύουν λίγα και σε αυτούς που πιστεύουν ότι οφείλονται σε αυτούς που ξοδεύουν πολλά.
Ο Τζον Μέιναρντ Κέινς ήθελε να υποχρεώσει τις πλεονασματικές χώρες να ξοδεύουν ή να δανείζουν. Όμως παλαιότερες θεωρίες, ότι αποτελεί χρέος μιας χώρας να «νοικοκυρεύει» το έλλειμμά της, υπερίσχυσαν. Η μια μόνο παραχώρηση που έκανε ήταν να δεχτεί τη δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το 1944 θεσπίστηκε ο οργανισμός για να δανείζει βραχυπρόθεσμα χώρες που έχουν πρόβλημα με το έλλειμμά τους, με πολύ αυστηρούς όρους. Αυτό, στην ουσία, είναι που προτείνει ο Γερμανός υπουργός αλλά σε επίπεδο Ευρωζώνης.
Αποτελεί έκφραση της Γερμανικής πεποίθησης για τον αποπληθωρισμό. Ο γερμανικός δημοσιονομικός συντηρητισμός θα ήθελε και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης με μεγάλα ελλείμματα να επιβάλουν δημοσιονομική πειθαρχία, να μειώσουν την εγχώρια ζήτηση και να αυξήσουν τις εξαγωγές τους. Το πρόβλημα για τους Γερμανούς δεν είναι οι ίδιοι αλλά τα υπερβολικά έξοδα των υπολοίπων χωρών.
Ο Μάρτιν Γούλφ των Financial Times διαφωνεί. Για τον αρθρογράφο σημαντικό ρόλο παίζει και η Κίνα. Και οι δύο χώρες (Γερμανία και Κίνα) έχουν συσσωρευμένο αποταμιευτικό και εμπορικό πλεόνασμα. Αμφότερες περηφανεύονται για τους δημοσιονομικούς τους χειρισμούς και επιμένουν ότι οι χώρες με τεράστιο έλλειμμα θα πρέπει να σταματήσουν να ξοδεύουν αλόγιστα. Για τον Γουλφ το επιχείρημα αυτό δεν έχει κανένα οικονομικό νόημα. Η συσσώρευση των αποταμιεύσεων σε μια χώρα φέρνει ανεργία στις άλλες. Αυτοί που έχουν μεγάλα αποθεματικά θα πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο, επιτρέποντας έτσι σε αυτούς που ξοδεύουν να εξάγουν περισσότερο οπότε και να μπορούν να αυτοσυντηρηθούν.
Η σημαντικότερη όμως συνέπεια της βόμβας μεγατόνων του Σόιμπλε για την Ευρώπη είναι γεωπολιτική καταλήγει το δημοσίευμα. Έχει να κάνει με το πώς βλέπει η ευρωπαϊκή ελίτ το ρόλο της Ευρώπης σε έναν πολυπολικό κόσμο. Τι είναι όμως η Ευρώπη; Κάτι λιγότερο από ομοσπονδία, κάτι περισσότερο από συνομοσπονδία, δεν έχει ένα κέντρο αποφάσεων ούτε σύνορα. Όταν η Αμερική, η Ρωσία ή η Κίνα θέλει να μιλήσει με την Ευρώπη, ποιον ακριβώς πρέπει να πάρει τηλέφωνο; Χωρίς εσωτερική αρμονία ή μορφή, η Ευρώπη είναι απλά μια γεωγραφική έκφραση.
Οι συνέπειες της πρότασης του Γερμανού υπουργού των Οικονομικών λοιπόν είναι ότι η ευρωχώρα θα πρέπει να γίνει απλά μια κυβερνητική οντότητα. Στην ουσία, ανακεφαλαιώνει την αντίθεση μεταξύ μιας μεγάλης Γερμανίας που ονειρεύονταν οι ιδεαλιστές το 1848 και μιας μικρότερης Γερμανίας που δημιούργησε ο Ότο Βίσμαρκ το 1871.
Όπως το μικρό αγόρι που δεν διστάζει να δηλώσει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός, ο Σόιμπλε αντιτάσσει τον ρεαλισμό ενάντια στον εμπνευσμένο λόγο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιμένουν να μιλούν. Έχει σπάσει αυτό το ταμπού αμφισβητώντας μια πλευρά του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Γι’ αυτούς που προτιμούν τις χειροπιαστές αποδείξεις από τους ευσεβείς πόθους, τα λόγια του είναι ευπρόσδεκτα.
*Διαβάστε ολόκληρο το δημοσίευμα:
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2010/mar/23/european-union-single-government
newstime
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου