- Πριν από ένα χρόνο τέτοια εποχή, η συντριπτική πλειονότητα των αναλυτών εντός και εκτός Τουρκίας συμφωνούσε ότι είχε έλθει η αρχή του τέλους για τον Ερντογάν: Η σκληρή, ασύμμετρη, αστυνομική καταστολή, που ακολούθησε την εξέγερση της πλατείας Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη, θύμιζε τη ραγδαία φθορά του Μεντερές στα τέλη της δεκαετία του '50.
Ο... φαύλος κύκλος διαμαρτυρία - καταστολή συνεχίσθηκε με τη μετωπική σύγκρουση Ερντογάν - Ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν και το απίστευτο σίριαλ σκανδάλων διαφθοράς που ενέπλεκαν τον ίδιο τον Ερντογάν και τον γιο του.
Μέχρι που ήλθαν οι δημοτικές εκλογές του Μαρτίου για να επιβεβαιωθεί η πρωτοφανής πολιτική αντοχή του πρωθυπουργού και του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ.
Πριν μερικές μέρες ανακοινώθηκε η υποψηφιότητα Ερντογάν για την Προεδρία, επίσημη έναρξη μιας προεκλογικής εκστρατείας όπου η νίκη θεωρείται δεδομένη για τον επί έντεκα και πλέον χρόνια πρωθυπουργό της χώρας, με ποσοστά που στη χειρότερη περίπτωση φθάνουν στο 55% με 56%.
Ενδεικτική της κοσμογονικής αλλαγής που συνετελέσθη στην Τουρκία μετά την πρώτη νίκη του ΑΚΡ τον Νοέμβριο του 2002 είναι η απόφαση των δύο κομμάτων της αντιπολίτευσης, του Κεμαλικού CHP και του Εθνικιστικού ΜΗΡ, να κατεβάσουν ως κοινό υποψήφιο απέναντι στον Ερντογάν τον μετριοπαθή Ισλαμιστή Ιχσάνογλου.
Αν θεωρήσουμε, λοιπόν, ως δεδομένη τη νίκη του Ερντογάν, το ερώτημα που τίθεται είναι ποια χρήση του θριάμβου του θα κάνει ο ισχυρός άνδρας της χώρας;
Είναι αδύνατο να φαντασθούμε τον Ερντογάν να αλλάζει απλά ρόλο με τον σημερινό πρόεδρο Γκιούλ: Να προεδρεύει απλά μέσα στο γράμμα του Συντάγματος, αφού δεν μπόρεσε να το τροποποιήσει, με τον μετριοπαθή Γκιούλ να προσπαθεί από το αξίωμα του πρωθυπουργού να εκτονώσει τις εντάσεις που συσσωρεύθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Ο Ερντογάν θα είναι ο πρώτος στην Ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας εκλεγμένος αρχηγός κράτους, θα έχει δηλαδή μια απευθείας λαϊκή νομιμοποίηση, την οποία θα αξιοποιήσει παραμένοντας επί της ουσίας ηγέτης του ΑΚΡ. Θα έχουμε δηλαδή μια Προεδρία γαλλικού τύπου, όπου όσο ο εκλεγμένος με καθολική ψηφοφορία Πρόεδρος ελέγχει την πλειοψηφία στη Βουλή είναι στην ουσία η κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας.
Ετσι ο Ερντογάν παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία μέχρι το 2019, με δικαίωμα να διεκδικήσει μια δεύτερη πενταετία και μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές με την τετραετή θητεία της σημερινής Βουλής να λήγει τον Μαΐο του 2015.
Με την ανάδειξη του μετριοπαθούς ισλαμιστή Ιχσάνογλου ως υποψηφίου Προέδρου, η αντιπολίτευση έδειξε μια πρώτη ένδειξη προσαρμογής στην πραγματικότητα, μένει να δούμε πώς, με δεδομένη την άνετη εκλογική νίκη του Ερντογάν, θα απεγκλωβιστεί από την τακτική μετωπικής σύγκρουσης, που εδώ και ένα χρόνο από το Πάρκο Γεζί μέχρι την πρόσφατη τραγωδία στο ανθρακωρυχείο δεν παύει να ζητά την άμεση παραίτηση του πρωθυπουργού.
Η πρόσφατη καταδίκη του Εβρέν σε ισόβια για το πραξικόπημα του 1980 και η ταυτόχρονη σχεδόν αποφυλάκιση των υπερδιακοσίων αξιωματικών που είχαν εμπλακεί στη συνωμοσία Βαριοπούλα δείχνει ότι έχει διαμορφωθεί μια ισορροπία -αν όχι συμμαχία- ανάμεσα στον Ερντογάν και στη στρατιωτική ηγεσία εναντίον των Δικτύων Γκιουλέν, στη βάση της αποχής των στρατηγών από την πολιτική αλλά και τη δέσμευση του ΑΚΡ να προστατεύσει την ιεραρχία από τη διάβρωση και τον φατριασμό ισλαμικών οργανώσεων και ταγμάτων.
Τέλος, η αβεβαιότητα στον Νότο λόγω των εξελίξεων στη Συρία και το Ιράκ αλλά και το ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης της Κουρδικής Οντότητας του Βορείου Ιράκ διευκολύνουν τον Ερντογάν να κυβερνήσει συγκεντρωτικά από το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα.
Γαλλικό μοντέλο
Σε μια Προεδρία γαλλικού τύπου οδεύει η Τουρκία. Ο εκλεγμένος με καθολική ψηφοφορία Πρόεδρος θα ελέγχει την πλειοψηφία στη Βουλή και θα είναι στην ουσία η κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας.
Του κ.Γ.Καπόπουλου
