Την ίδια ώρα που η νότια ακτή της Μεσογείου συγκλονίζεται από το δημοκρατικό αίτημα και ο αραβικός κόσμος ζει το δικό του 1989, στα Βαλκάνια, μετά από πολλά χρόνια, εμφανίζονται νέες σπίθες σύγκρουσης..
Στην Αλβανία, η αποκάλυψη του μεγάλου σκανδάλου με τον Ιλιρ Μέτα έβγαλε στους δρόμους χιλιάδες Αλβανούς σε μαζικές διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς και κατά της κυβέρνησης Μπερίσα.
Η αλβανική κοινωνία, που εξελίσσεται με....ραγδαίους ρυθμούς, ασφυκτιά στα στενά πλαίσια ενός πολιτικού συστήματος παλαιάς κοπής, που έρχεται από το παρελθόν και που αναπαράγει τις ίδιες συγκρούσεις, τις ίδιες άγονες αντιπαραθέσεις. Η αποχώρηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης από την κοινοβουλευτική διαδικασία για πολλούς μήνες δυναμίτισε από τη μεριά της το εύθραυστο πολιτικό σύστημα, πλήττοντας καίρια τη νομιμοποίηση και το κύρος του στα μάτια των πολιτών. Η Αλβανία του 1996-1997 δεν είναι και δεν μπορεί να είναι η Αλβανία του 2011. Η μεσαία τάξη που σταδιακά αναδύεται έχει άλλες ανάγκες και άλλες προτεραιότητες. Δυστυχώς οι ηγεσίες δείχνουν να μην το έχουν αντιληφθεί.
Στην ΠΓΔΜ, 10 χρόνια μετά τη Συμφωνία της Αχρίδας και μια μακρά περίοδο διεθνοτικής ειρήνης, την προηγούμενη βδομάδα Σλαβομακεδόνες συγκρούστηκαν με Αλβανούς στο μουσείο σε μορφή εκκλησίας που επιχειρεί να χτίσει η κυβέρνηση στο κάστρο Κάλε. Αυτό, σε μια περίοδο όπου η κυβέρνηση Γκρούεφσκι κατηγορείται από όλες τις μεριές για καταπάτηση της ελευθερίας των ΜΜΕ με το κλείσιμο του τηλεοπτικού σταθμού Α1 και το πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών του, αλλά και για επεμβάσεις στη Δικαιοσύνη. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση της χώρας, σε μια «φυγή προς τα εμπρός», προχωράει με γοργούς ρυθμούς το σχέδιο αστικής ανάπλασης της πρωτεύουσας «Σκόπια 2014», που αποτελεί μια ακόμη επίδειξη «αρχαιολαγνείας» με πολλά αγάλματα να φέρουν το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το γεγονός ότι τα υπόλοιπα φέρουν το όνομα Βούλγαρων ηρώων δεν καθησυχάζει καθόλου τις ανησυχίες της Σόφιας.
Στο Κόσοβο, μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου, ακολούθησε η αποκάλυψη του Ντικ Μάρτι και το αντίστοιχο ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρώπης για εμπορία οργάνων από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Χασίμ Θάτσι. Μέχρι πριν από λίγες μέρες, η χώρα εξακολουθούσε να μην έχει κυβέρνηση και να βρίσκεται σε μεγάλη πολιτική κρίση.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τη Βοσνία, όπου από τις εκλογές του Οκτωβρίου έως σήμερα δεν έχει επιτευχθεί ο σχηματισμός κυβέρνησης σε κεντρικό επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι τα Βαλκάνια συνολικά δεν είναι τόσο «ήσυχα» όσο ορισμένοι θέλουν να νομίζουν. Και αυτό, γιατί συχνά η ευρωπαϊκή παρουσία δεν ανέδειξε τα πραγματικά προβλήματα και δεν έβαλε τις ηγεσίες προ των ευθυνών τους, αλλά, αντίθετα, πίσω από μια αισιόδοξη προσέγγιση ότι η ευρωπαϊκή προοπτική επιλύει τα πάντα, αρνήθηκε να αναγνωρίσει την πραγματικότητα κάθε μιας χώρας χωριστά στην περιοχή.
Στην ουσία, παρατηρώντας την ευρωπαϊκή πολιτική σε βάθος χρόνου, διαπιστώνεται ότι η ΕΕ πριμοδότησε -μερικές φορές άκριτα- τις χώρες εκείνες που δεν συμμετείχαν σε πολεμικές συγκρούσεις -Μαυροβούνιο, Αλβανία, ΠΓΔΜ- αλλά και το Κόσοβο, που αποτέλεσε το «στοίχημα» πολλών δυτικών δυνάμεων. Το μέλλον θα δείξει αν η πολιτική αυτή θα επιβεβαιωθεί. Παρά τις τυχόν επιφυλάξεις, ελπίζουμε για το καλό της περιοχής πως ναι.
Μ. Κοππά,
Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.
Στην Αλβανία, η αποκάλυψη του μεγάλου σκανδάλου με τον Ιλιρ Μέτα έβγαλε στους δρόμους χιλιάδες Αλβανούς σε μαζικές διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς και κατά της κυβέρνησης Μπερίσα.
Η αλβανική κοινωνία, που εξελίσσεται με....ραγδαίους ρυθμούς, ασφυκτιά στα στενά πλαίσια ενός πολιτικού συστήματος παλαιάς κοπής, που έρχεται από το παρελθόν και που αναπαράγει τις ίδιες συγκρούσεις, τις ίδιες άγονες αντιπαραθέσεις. Η αποχώρηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης από την κοινοβουλευτική διαδικασία για πολλούς μήνες δυναμίτισε από τη μεριά της το εύθραυστο πολιτικό σύστημα, πλήττοντας καίρια τη νομιμοποίηση και το κύρος του στα μάτια των πολιτών. Η Αλβανία του 1996-1997 δεν είναι και δεν μπορεί να είναι η Αλβανία του 2011. Η μεσαία τάξη που σταδιακά αναδύεται έχει άλλες ανάγκες και άλλες προτεραιότητες. Δυστυχώς οι ηγεσίες δείχνουν να μην το έχουν αντιληφθεί.
Στην ΠΓΔΜ, 10 χρόνια μετά τη Συμφωνία της Αχρίδας και μια μακρά περίοδο διεθνοτικής ειρήνης, την προηγούμενη βδομάδα Σλαβομακεδόνες συγκρούστηκαν με Αλβανούς στο μουσείο σε μορφή εκκλησίας που επιχειρεί να χτίσει η κυβέρνηση στο κάστρο Κάλε. Αυτό, σε μια περίοδο όπου η κυβέρνηση Γκρούεφσκι κατηγορείται από όλες τις μεριές για καταπάτηση της ελευθερίας των ΜΜΕ με το κλείσιμο του τηλεοπτικού σταθμού Α1 και το πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών του, αλλά και για επεμβάσεις στη Δικαιοσύνη. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση της χώρας, σε μια «φυγή προς τα εμπρός», προχωράει με γοργούς ρυθμούς το σχέδιο αστικής ανάπλασης της πρωτεύουσας «Σκόπια 2014», που αποτελεί μια ακόμη επίδειξη «αρχαιολαγνείας» με πολλά αγάλματα να φέρουν το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το γεγονός ότι τα υπόλοιπα φέρουν το όνομα Βούλγαρων ηρώων δεν καθησυχάζει καθόλου τις ανησυχίες της Σόφιας.
Στο Κόσοβο, μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου, ακολούθησε η αποκάλυψη του Ντικ Μάρτι και το αντίστοιχο ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρώπης για εμπορία οργάνων από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Χασίμ Θάτσι. Μέχρι πριν από λίγες μέρες, η χώρα εξακολουθούσε να μην έχει κυβέρνηση και να βρίσκεται σε μεγάλη πολιτική κρίση.
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τη Βοσνία, όπου από τις εκλογές του Οκτωβρίου έως σήμερα δεν έχει επιτευχθεί ο σχηματισμός κυβέρνησης σε κεντρικό επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι τα Βαλκάνια συνολικά δεν είναι τόσο «ήσυχα» όσο ορισμένοι θέλουν να νομίζουν. Και αυτό, γιατί συχνά η ευρωπαϊκή παρουσία δεν ανέδειξε τα πραγματικά προβλήματα και δεν έβαλε τις ηγεσίες προ των ευθυνών τους, αλλά, αντίθετα, πίσω από μια αισιόδοξη προσέγγιση ότι η ευρωπαϊκή προοπτική επιλύει τα πάντα, αρνήθηκε να αναγνωρίσει την πραγματικότητα κάθε μιας χώρας χωριστά στην περιοχή.
Στην ουσία, παρατηρώντας την ευρωπαϊκή πολιτική σε βάθος χρόνου, διαπιστώνεται ότι η ΕΕ πριμοδότησε -μερικές φορές άκριτα- τις χώρες εκείνες που δεν συμμετείχαν σε πολεμικές συγκρούσεις -Μαυροβούνιο, Αλβανία, ΠΓΔΜ- αλλά και το Κόσοβο, που αποτέλεσε το «στοίχημα» πολλών δυτικών δυνάμεων. Το μέλλον θα δείξει αν η πολιτική αυτή θα επιβεβαιωθεί. Παρά τις τυχόν επιφυλάξεις, ελπίζουμε για το καλό της περιοχής πως ναι.
Μ. Κοππά,
Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.
