Για να ..λυθούν οι απορίες.
Οι αντιφατικές δηλώσεις και οι γρίφοι κορυφαίων αξιωματούχων της Ε.Ε. και του ΔΝΤ όλη την προηγούμενη εβδομάδα περιέπλεξαν περισσότερο την κατάσταση που δημιουργήθηκε το τελευταίο διάστημα.
Από τη μια δήλωναν ότι «δεν υπάρχει περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας» και από την άλλη διευκρίνιζαν ότι «θα κάνουν τα... πάντα να μην οδηγηθεί η χώρα σε ανεξέλεγκτη χρεοκοπία», αφήνοντας έτσι όλα τα σενάρια ανοιχτά.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν οι δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής των όρων (ή μέρους αυτών) της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου για την ανταλλαγή ελληνικών ομολόγων. Oπως είπε «υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων θα πρέπει να επανεξεταστεί το κατά πόσο είναι εφαρμόσιμοι οι όροι της συμφωνίας του Ιουλίου» υπονοώντας τη χαμηλότερη της προσδοκώμενης συμμετοχή ιδιωτών στο πρόγραμμα. Πάντως ο ίδιος επέμεινε ότι «είναι σημαντικό να εφαρμοστούν με τη μέγιστη σοβαρότητα οι αποφάσεις που ελήφθησαν τον Ιούλιο, ακυρώνοντας έτσι τις προηγούμενες δηλώσεις του.
Στο πλέον κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η ελληνική οικονομία, με τις επιλογές ή τους δρόμους που θα ακολουθήσει να επιβάλλονται ουσιαστικά από άλλους, αλλά τις επιπτώσεις που θα φέρουν οι επιλογές αυτές να τις υφίστανται αποκλειστικά οι Ελληνες πολίτες.
Τις επιλογές που μας έχουν απομείνει τις περιγράφουν ήδη αναλυτές και διεθνείς οίκοι, εξετάζοντας όλα τα πιθανά σενάρια, ακόμα και αυτά που μέχρι πρόσφατα ήταν «ταμπού» όπως την έξοδο της χώρας από το ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή.
Το κρίσιμο σταυροδρόμι περιλαμβάνει πλέον τρεις επιλογές, τη μια πιο επώδυνη από την άλλη και είναι συνάρτηση των οικονομικών επιπτώσεων που έχει η μία ή η άλλη επιλογή στις οικονομίες των άλλων χωρών της Ευρωζώνης.
Η πρώτη προβλέπει κατάσταση αναδιάρθρωσης του χρέους («μερική χρεοκοπία» την αποκαλούν αναλυτές και διεθνείς οίκοι) με τη συμμετοχή ιδιωτών, δηλαδή η κατάσταση την οποία προσπαθεί να επιτύχει η ελληνική πλευρά στο πλαίσιο των αποφάσεων του Ιουλίου.
Η δεύτερη επιλογή αφορά τη συντεταγμένη χρεοκοπία, αλλά με παραμονή της χώρας μας στο ευρώ και η τρίτη προβλέπει ολική χρεοκοπία με έξοδο από το ευρώ και επιστροφή στη δραχμή.
Αστάθμητοι παράγοντες
Το ποια λύση θα επιλεγεί είναι αποτέλεσμα πλήθους παραγόντων και αστάθμητων συντελεστών όπως οι κοινωνικές αντιδράσεις, αλλά και του κόστους για τα άλλα μέλη της Ευρωζώνης. Επίσης, βαρύνουσα σημασία έχει και η αποτελεσματικότητα των μέτρων που θα πάρουν οι Βρυξέλλες για την ανάσχεσης της κρίσης και την αποτροπή του ντόμινο από τη μετάδοση των παρενεργειών από την Ελλάδα.
Για παράδειγμα, υπάρχουν αναλύσεις που λένε ότι μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν επώδυνη και για την Ευρωζώνη και επίσης έχουν γίνει υπολογισμοί πως το κόστος για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες από την εγκατάλειψη του ευρώ θα ήταν μεγαλύτερο από το κόστος διατήρησής του και στήριξης των αδύναμων κρίκων του. Αλλες, υποστηρίζουν το αντίθετο.Σε κάθε περίπτωση το κόστος είναι απτό, όποια και είναι η επιλογή, για μια σειρά από κλάδους της ελληνικής οικονομίας και την ίδια την κοινωνία.
ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών
Οι πιστωτές μας συνεχίζουν να απαιτούν συρρίκνωση των κατώτατων αμοιβών και συντάξεων, είτε με άμεσες περικοπές όπως προβλέπουν τα τελευταία μέτρα είτε έμμεσα μέσω κατάργησης αφορολογήτων και γενικά αύξησης φόρων. Η συρρίκνωση θα αφορά τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα γύρω στο 20% κατά μέσο όρο.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ
καταργούνται και τα... υπολείμματα επιδομάτων και δώρων που έχουν απομείνει στους μισθούς και συντάξεις του Δημοσίου, μέτρο που επεκτείνεται και στον ιδιωτικό τομέα. Νέες περικοπές στις ονομαστικές αμοιβές θα ανεβάσουν τις συνολικές απώλειες εργαζομένων στο 40%, ενώ οι μισθοί για τους νεοπροσλαμβανόμενους θα είναι σε βαλκανικά επίπεδα.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ
Η στάση πληρωμών θα έχει άμεση επίπτωση στην καταβολή συντάξεων και μισθών του Δημοσίου, ενώ πολλές θα είναι και οι επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα που θα αδυνατούν να καταβάλλουν αμοιβές. Η έλλειψη ρευστότητας θα οδηγήσει σε «πάγωμα» της κατανάλωσης ακόμη και των πλέον βασικών ειδών, με συνακόλουθη αδυναμία πληρωμών στους μισθούς των υπαλλήλων.
ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: Δεν κινδυνεύουν οι καταθέσεις, καθώς οι απώλειες των τραπεζών από το μερικό «κούρεμα» των ομολόγων, εύκολα ή δύσκολα καλύπτονται. Εως ότου υπάρξει μια σταθεροποίηση στη νέα κατάσταση, οι καταθέτες θα συνεχίσουν να αποσύρουν τις αποταμιεύσεις τους για να προστατευθούν από ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Οι τράπεζες θα χάσουν τεράστια κεφάλαια από μια συντεταγμένη πτώχευση και κούρεμα των ομολόγων του Δημοσίου που κατέχουν σε ποσοστά 50%, με αποτέλεσμα να σταματήσουν άμεσα τις χρηματοδοτήσεις οποιασδήποτε μορφής. Η εύρρυθμη λειτουργία των πιστωτικών ιδρυμάτων θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα αντιδράσει ο μηχανισμός στήριξης.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Ο χρηματοοικονομικός κλάδος θα καταστραφεί, καθώς όλοι θα τρέξουν μαζικά στις τράπεζες για αναλήψεις των καταθέσεών τους, οι τράπεζες θα αδυνατούν να αντεπεξέλθουν και η κρατικοποίησή τους θα είναι η μοναδική λύση. Η επιστροφή στη δραχμή θα συνοδευτεί με υποτίμηση, γεγονός που θα μειώσει αντίστοιχα (σε μεγάλο ποσοστό) τις καταθέσεις ιδιωτών και επιχειρήσεων.
ΔΑΝΕΙΑ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: Τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να είναι συνδεδεμένα με το ευρώ και οι όποιες διαφοροποιήσεις θα οφείλονται στη διασύνδεσή τους με τις επισφάλειες. Οσο θα αδυνατούν να πληρώνουν οι δανειολήπτες, τόσο θα αυξάνονται. Τα δάνεια θα εξακολουθήσουν να αποτελούν ζητούμενο για την πλειοψηφία των ιδιωτών, αφού η ρευστότητα για τη χρηματοδότηση της οικονομίας θα συναντά τις σημερινές δυσκολίες.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Η τραπεζική ρευστότητα θα είναι είδος υπό εξαφάνιση, ακόμα και στην περίπτωση που οι απώλειες των πιστωτικών ιδρυμάτων από το μεγάλο κούρεμα τον ομολόγων καλυφθούν από τον μηχανισμό στήριξης. Ακόμα και αν βρεθούν άλλες πηγές ρευστότητας, δάνεια θα παίρνουν μόνον οι λίγοι και με ισχυρές εγγυήσεις.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Η τραπεζική χρηματοδότηση θα αποτελεί παρελθόν, ακόμα και όταν ηρεμήσουν τα πράγματα από το σοκ της χρεοκοπίας. Πολύ αργότερα και με δεδομένο ότι οι τράπεζες που θα διασωθούν θα είναι κρατικές, ο δανεισμός θα είναι όπως πριν 30 ? 40 χρόνια. Με φειδώ και αφού ο επιχειρηματίας συμμετέχει στο ρίσκο με δικά του κεφάλαια, ενώ για τα νοικοκυριά θα περιορίζεται μόνον σε δανειοδοτήσεις κατοικιών κατά ένα ποσοστό 20-30%.
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: «Μάζεμα» του τραπεζικού κλάδου με περαιτέρω συγχωνεύσεις και μεγαλύτερη φειδώ στις χορηγήσεις. Η ρευστότητα θα εξακολουθεί να είναι περιορισμένη και η βασική τραπεζική εργασία θα είναι η συγκέντρωση μικροκαταθέσεων και γενικότερα η καλύτερη διαχείριση της σημερινής κατάστασης, με το κύριο βάρος να πέφτει στη διαχείριση των επισφαλειών από τα παλιότερα δάνεια.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Το τραπεζικό σύστημα θα βρεθεί αντιμέτωπο με πρωτόγνωρο κίνδυνο κατάρρευσης και με μοναδική ασπίδα προστασίας τη βούληση των Ευρωπαίων να τις στηρίξουν με κεφάλαια. Οι μεγάλες απομειώσεις στα χαρτοφυλάκιά τους θα τις καθιστούσε ευάλωτες σε κρατικοποιήσεις. Η δυνατότητα διατήρησης του ευρώ, ακόμη και σε περίπτωση πτωχεύσεως, είναι πολύ σημαντική, καθώς εξασφαλίζεται έτσι το ύψος των καταθέσεων.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Ο χρηματοοικονομικός κλάδος θα συντριβεί και θα παρατηρηθούν μαζικές εκροές καταθέσεων πέρα από τις τεράστιες ζημίες που θα υποστεί το ενεργητικό των τραπεζών. Ακόμα και ακραία μέτρα όπως ο περιορισμός ή το πάγωμα της κίνησης κεφαλαίων δεν θα μπορούσε να φέρει ομαλοποίηση του τραπεζικού συστήματος.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: Η πτώση του τζίρου θα παγιωθεί αφού θα ακολουθεί την πτώση της κατανάλωσης. Και με δεδομένη την αδυναμία τραπεζικής χρηματοδότησης και τη συσσώρευση ζημιών από τα προηγούμενα χρόνια θα οδηγήσει πολλές επιχειρήσεις στην ανυπαρξία. Νέες επιχειρήσεις με νέα δεδομένα θα μπορέσουν να επιβιώσουν, επιβίωση που είναι συνδεδεμένη με τις πληρωμές του Δημοσίου και την αγοραστική ικανότητα των ιδιωτών.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεων θα κλείσουν, οι υπόλοιπες θα υπολειτουργούν και θα βγουν στην επιφάνεια εταιρείες χαμηλού κόστους που παρέχουν φθηνά προϊόντα. Παραδοσιακές εταιρείες θα χρεοκοπήσουν αφού οι τράπεζες θα προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς των παγίων τους ή θα αναγκαστούν να βάλουν λουκέτο υπό το βάρος της έλλειψης νέας χρηματοδότησης.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Το σοκ της αποπομπής από το ευρώ θα οδηγήσει άμεσα στο κλείσιμο χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ τεράστια θα είναι τα προβλήματα και για τις μεγάλες εταιρείες, ιδιαίτερα τις εμπορικές, βιομηχανικές και της παροχής υπηρεσιών. Αιτία η δραματική υποτίμηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Θα σημειωθεί κατακόρυφη άνοδος των τιμών και των επιτοκίων.
ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: Ολα υπό πίεση και η όποια κοινωνική παροχή θα είναι... ανταποδοτική, καθώς οι πολίτες θα συμμετέχουν καταβάλλοντας ένα ποσοστό. Για παράδειγμα, η αγορά φαρμάκων και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη θα έχει μεγαλύτερη συμμετοχή των ασφαλισμένων, ενώ τα επιδόματα και τα βοηθήματα στους ασθενέστερους θα επανεξεταστούν με στόχο να περιοριστούν σε ένα μικρό αριθμό.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Περαιτέρω περικοπή των κοινωνικών παροχών όπου η περίθαλψη και η υγεία θα χορηγούνται ανάλογα με τη δυνατότητα του ασφαλιστικού ταμείου. Δεν θα καλύπτονται οι εξετάσεις, τα φάρμακα θα αγοράζονται ή θα απαιτούν μεγαλύτερη συμμετοχή των ασφαλισμένων. Τα επιδόματα στις ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού θα κοπούν και δεν θα συνδέονται πλέον ούτε με το εισόδημα.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Πλήρης κατάρρευση του κοινωνικού κράτους η οποία θα φέρει εξαθλίωση στις μεγάλες μάζες του πληθυσμού. Οσο το κράτος αντέχει, θα καλύπτει για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη απόρων, μισθωτών και χαμηλοσυνταξιούχων, ενώ τα επιδόματα της πρόνοιας θα είναι πενιχρά.
ΕΞΑΓΩΓΕΣ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: Οι επιχειρήσεις που έχουν στραφεί σε νέες αγορές θα συνεχίσουν να ανθούν και μάλιστα με καλύτερους όρους όσο περνούσε η κρίση αβεβαιότητας. Τα παραδοσιακά εξαγωγικά μας προϊόντα θα συνέχιζαν να βρίσκουν θέση στις ξένες αγορές και θα γίνονταν πιο ανταγωνιστικά αφού το κόστος θα ήταν μικρότερο λόγω μείωσης μισθών.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Ολο και περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις θα αναγκάζονταν να αναζητήσουν νέες αγορές λόγω της ύφεσης της εγχώριας οικονομίας. Κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία θα ήταν η εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων από την Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς ο τραπεζικός τομέας θα αδυνατούσε.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Η υποτίμηση θα έκανε πιο ανταγωνιστικά τα προϊόντα μας με αποτέλεσμα την ενίσχυση των εξαγωγών. Πάντως, η σύγχρονη ιστορία της χώρας έχει δείξει ότι η οικονομία μας δεν μπόρεσε να διατηρήσει το πλεονέκτημα της υποτίμησης για περισσότερο από 2 χρόνια.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
1ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Μερική χρεοκοπία με τη συμμετοχή ιδιωτών: Η αύξηση της ανεργίας θα ήταν δεδομένη όσο θα συνεχιζόταν η ύφεση στην οικονομία, ενώ στις στρατιές των ανέργων του ιδιωτικού τομέα θα προστίθενται οι απολύσεις υπαλλήλων από το Δημόσιο. Ελπίδες για αντιστροφή της κατάστασης υπάρχουν και συνδέονται με τις νέες επενδύσεις που μπορούν να φέρουν τράπεζες και τα κονδύλια του ΕΣΠΑ και γενικά η επανεκκίνηση της επιχειρηματικότητας που θα έχει σαφώς έναν πιο εξαγωγικό προσανατολισμό.
2ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και παραμονή στο ευρώ: Η επιχειρηματικότητα θα κινούταν στο μηδέν από τα συντριπτικά πλήγματα στην οικονομία εξαιτίας της μερικής πτώχευσης, με επακόλουθο απώλειες νέων θέσεων εργασίας. Η απασχόληση θα είναι μειωμένη και συνδεδεμένη άμεσα με τις ενέργειες στήριξης της ελληνικής οικονομίας μέσω ενίσχυσης της τραπεζικής ρευστότητας και διοχέτευσης της στην πραγματική οικονομία.
3ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Ολική χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ: Το άμεσο κλείσιμο χιλιάδων επιχειρήσεων θα δημιουργούσε νέες στρατιές ανέργων. Οι ένταονοι κλυδωνισμοί λόγω ύφεσης και αστάθειας θα καθιστούσαν ακόμη λιγότερο ελκυστική τη χώρα στα ξένα κεφάλαια.ethnos.
