- Η απόφαση του ΝΑΤΟ να μείνει εκτός μιας αντιπαράθεσης με το Ισλαμικό Κράτος, λέει πολλά για την στρατιωτική συμμαχία. Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ είναι κουρασμένες μετά τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, ο Οργανισμός πρέπει να αντιμετωπίσει τρία μεγάλα ζητήματα.
Άρθρο της J.Dempsey
στο Carnegie Europe.
Η συμφωνία έγινε στις 5 Σεπτεμβρίου στη διάρκεια της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία
Ο Αμερικανός πρόεδρος Barack Obama έλαβε την στήριξη που ήθελε για να αντιμετωπίσει το... Ισλαμικό Κράτος (IS). Μια ομάδα ευρωπαϊκών χωρών συμφώνησε να παράσχει κάποιου είδους στρατιωτική υποστήριξη στις ΗΠΑ καθώς προετοιμαζόταν να διεξάγει αεροπορικές επιθέσεις σε στόχους του IS. Αλλά το ΝΑΤΟ ως στρατιωτική συμμαχία δεν επρόκειτο να εμπλακεί. Θα έμενε πίσω. Οι συμμαχίες θα έπαιρναν τη θέση του.
Η απόφαση του ΝΑΤΟ να μείνει εκτός μιας στρατιωτικής αντιπαράθεσης με τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, λέει πολλά για την στρατιωτική συμμαχία της οποίας ηγούνται οι ΗΠΑ. Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ είναι κουρασμένες μετά από ένα δεκαετή πόλεμο στο Αφγανιστάν, ο Οργανισμός πρέπει να αντιμετωπίσει τρία μεγάλα ζητήματα όταν ο νέος γενικός γραμματέας, πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας, Jens Stoltemberg, αναλάβει την 1η Οκτωβρίου. Αυτά τα ζητήματα είναι η αποτελεσματικότητα της ισχύς, ο αυξημένος ρόλος των μη κρατικών φορέων και η έλλειψη μιας κοινής αντίληψης για την απειλή, εντός του ΝΑΤΟ.
Πρώτον, η χρήση βίας. Πολλές χώρες του ΝΑΤΟ είναι σημαδεμένες από τις επεμβάσεις στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στη Λιβύη. Υπάρχει τεράστια αβεβαιότητα εάν όχι σκεπτικισμός σχετικά με την αποτελεσματικότητα της βίας και τους στόχους που μπορεί να πετύχει. Τέτοιος σκεπτικισμός, αγγίζοντας τα όρια του φόβου, ήταν εμφανής στις 26 Σεπτεμβρίου, όταν η Βουλή των Κοινοτήτων της Βρετανίας πραγματοποίησε ειδική συνεδρίαση για να αποφασίσει εάν θα στηρίξει τον Obama στον αγώνα κατά του IS ή όχι.
Ο Συντηρητικός βουλευτής Ken Clarke μίλησε για πολλούς από τους συναδέρφους του. “Αυτό που συνέβη σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις ήταν ότι η στρατιωτική ανάπτυξη δημιούργησε μια κατάσταση τουλάχιστον τόσο άσχημη όσο ήταν και πριν, και πολύ χειρότερη”, δήλωσε. Παρά τον σκεπτικισμό, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, David Cameron, έλαβε μια άνετη πλειοψηφία για να στείλει μερικά μαχητικά αεροσκάφη να βομβαρδίσουν στόχους του IS στο Ιράκ, αλλά όχι στη Συρία, όπου η IS έχει προωθηθεί σημαντικά. Η στρατιωτική στήριξη του Λονδίνου θεωρείται ασήμαντη.
Παρόλα αυτά, ο CAmeron ήθελε να δείξει αλληλεγγύη στις ΗΠΑ- προχωρώντας για πρώτη φορά το 2013 σε τροποποιήσεις όταν η Βουλή των Κοινοτήτων αντέδρασε στο σχέδιο του πρωθυπουργού να υποστηρίξει τον Obama στον βομβαρδισμό της Συρίας. Στο τέλος, ο Obama υποχώρησε. Η προοπτική ενός ακόμη πολέμου ήταν πολύ αντιδημοφιλής για τους Αμερικανούς, όπως ήταν και για τους Βρετανούς.
Στην περίπτωση του Ισλαμικού Κράτους, οι αναλυτές ασφάλειας έχουν επανειλημμένως υποστηρίξει ότι είναι δύσκολο να δούμε πώς οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί από μόνοι τους θα καταστρέψουν την οργάνωση. Επιπλέον, οι χώρες του ΝΑΤΟ έχουν άσχημη εμπειρία από το πώς η αεροπορική βία συχνά πλήττει αμάχους στο Αφγανιστάν. Όσον αφορά για τις ευρωπαϊκές χώρες να στείλουν στρατό να πολεμήσει την IS, αυτό είχε αποκλειστεί.
Αντιθέτως, ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη θα βοηθήσουν τις ΗΠΑ να εκπαιδεύσουν τους ντόπιους, ή να τους εξοπλίσουν, όπως η Γερμανία έχει αποφασίσει να κάνει με την αποστολή όπλων στους Κούρδους στο Βόρειο Ιράκ.
Η κίνηση της Γερμανίας να εξοπλίσει τους Κούρδους, είναι μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο σκέψης της χώρας. Το Βερολίνο δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να εξάγει όπλα σε ύποπτες, μη δημοκρατικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία. Αλλά το γεγονός πως η Γερμανία στέλνει τώρα όπλα στους απάτριδες Κούρδους, δείχνει το δίλημμά της. Το Βερολίνο θέλει να φαίνεται ότι προσπαθεί να σταματήσει το Ισλαμικό Κράτος, να υποστηρίξει τις ΗΠΑ και να σώσει τους αμάχους από την βιαιότητα της IS. Ωστόσο την ίδια στιγμή, εξοπλίζει έναν μη κρατικό φορέα.
Ο ρόλος των μη κρατικών φορέων είναι το δεύτερο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσει το ΝΑΤΟ, και έχει ευρύτερες επιπτώσεις για τη στρατηγική του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Για αρκετά χρόνια, πολύ πριν ξεκινήσει η Αραβική Άνοιξη το 2011, η συμμαχία είχε οικοδομήσει εταιρικές σχέσεις σε όλη την περιοχή με (τότε) μη δημοκρατικά καθεστώτα. Αυτές οι συμμαχίες περιελάμβαναν, για παράδειγμα, εκπαίδευση και ασκήσεις.
Σήμερα, το ΝΑΤΟ πρέπει να επανεκτιμήσει με ποιες χώρες μπορεί να συνεργαστεί στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Η Συρία είναι εκτός από αυτό το ερώτημα. Η Λιβύη παραπαίει από την μια κρίση στην άλλη. Το Ιράκ εμπλέκεται τώρα σε έναν πόλεμο σε πολλά μέτωπα: από το να αντιμετωπίσει το IS μέχρι το να συγκρατήσει τις σεκταριστικές διαμάχες μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών. Η νέα ηγεσία του Αφγανιστάν έχει αμαυρωθεί από την “φαγωμάρα” μετά από τις προεδρικές εκλογές αυτού του χρόνου. Αυτό δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό για το ΝΑΤΟ, το οποίο έχει συμφωνήσει να αναλάβει μια στρατιωτική εκπαιδευτική αποστολή στη χώρα τώρα που οι μάχες έχουν τελειώσει.
Την ίδια στιγμή, το Ισλαμικό Κράτος προστίθεται σε έναν αυξανόμενο κατάλογο μη κρατικών παραγόντων, κάτι που καθιστά το ΝΑΤΟ απρόθυμο να πολεμήσει τους τζιχαντιστές. Αλλά εάν η Τουρκία, ένα βασικό μέλος του ΝΑΤΟ που αντιμετωπίζει μια μεγάλη εισροή προσφύγων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τις μάχες στη Συρία, επρόκειτο να δεχθεί επίθεση, το ΝΑΤΟ δύσκολα θα μπορούσε να παραμείνει στο περιθώριο. και τι θα γινόταν εάν δεχόταν επίθεση το Ισραήλ;
Το τρίτο έργο για τον Stoltenberg θα είναι να δημιουργήσει μέσα στη Συμμαχία μια κοινή αντίληψη για τις απειλές. Παρά την προσάρτηση της Κριμαίας στην Ρωσία, και την αποστολή στρατού και όπλων για να βοηθήσουν τους φιλορώσους αντάρτες στην Ανατολική Ουκρανία, το ΝΑΤΟ δεν είναι ενωμένο στην απειλή. Στη σύνοδο κορυφής της Ουαλίας στις αρχές Σεπτεμβρίου, τα μέλη συμφώνησαν να αυξήσουν την άμυνα στην Πολωνία, τις χώρες της ΒΑλτικής και στη Ρουμανία, μόνο μετά από πολύ συζήτηση από τα κορυφαία μέλη του ΝΑΤΟ.
Ούτε είναι η συμμαχία ενωμένη μπροστά στην απειλή που θέτει η IS ή, πιο σημαντικό, στο πώς να την αντιμετωπίσουν. Πραγματικά, μέχρι να δημιουργηθεί μια αντίληψη κοινής απειλής στο ΝΑΤΟ, η συμμαχία δεν πρόκειται να πάει πουθενά στο προσεχές μέλλον...
*Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://carnegieeurope.eu/strategiceurope/?fa=56785
