όχι μόνο τις δευτερογενείς επιπτώσεις της δράσης των κουκουλοφόρων, αλλά και την ιδεολογία τους"Tου Δ.Καστριώτη
Oι επιθέσεις των κουκουλοφόρων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη την περασμένη Παρασκευή καταδικάστηκαν από τις παρατάξεις της Αριστεράς με επιχείρημα αιχμής ότι κατ΄ αποτέλεσμα ενισχύουν τις τάσεις μεγαλύτερης αστυνόμευσης και ελέγχου, άρα οδηγούν σε επιβολή πιο συντηρητικής πολιτικής.
Η επισήμανση μπορεί να είναι σωστή- σίγουρα πάντως είχε επιβεβαιωθεί στο παρελθόν, εξ ου και οι «προβοκάτσιες» που μετέρχονταν διάφορα αυταρχικά καθεστώτα. Είναι, όμως, αυτή η κύρια αιτία για την οποία η δημοκρατική Αριστερά πρέπει να επικρίνει τη δράση των κουκουλοφόρων; Η αντίρρηση προς τα σπασίματα και τις πυρπολήσεις συνδέεται προεχόντως με τη δευτερογενή τους επίπτωση, με το ότι προκαλούν φόβο και πυκνώνουν τις φωνές υπέρ του ασφυκτικότερου αστυνομικού ελέγχου; Κατά αντίστροφη διατύπωση, αν ήμασταν βέβαιοι ότι η αστυνόμευση δεν πρόκειται να ενταθεί, δεν θα είχαμε άλλη αιτίαση για τη δράση των προσωπιδοφόρων; Θα ήταν όλα καλά, τουλάχιστον όσο τα... «παιδιά» θα περιορίζονταν στους πλούσιους; Η αριστερή κριτική στα περιστατικά του είδους αφήνει, μάλλον αθέλητα, να διαφανεί κάτι τέτοιο. Η σιωπή της ως προς το πολιτικό πρότυπο που ευαγγελίζονται οι κουκουλοφόροι είναι σαν να υπαινίσσεται ότι, αν δεν υπήρχε ο ελλοχεύων κίνδυνος της αστυνομοκρατίας, μπορεί και να συμφωνούσε με τους πελταστές αυτούς των άστεων αν όχι στις μορφές δράσης, πάντως στην πολιτική τους άποψη.
Υπάρχει άραγε περιθώριο τέτοιας συμφωνίας; Λένε ή φρονούν τίποτε που να εκφράζει έναν αριστερό δημοκρατικό πολίτη τα κινήματα αυτής της μορφής; Ο σοβαρός αντιεξουσιαστικός λόγος έχει, ασφαλώς, να επισημάνει πολλά για τις στρεβλώσεις και την αλλοτρίωση στο σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα, μοιάζει όμως να συνομολογεί το ερώτημα αν μια κοινωνία χωρίς εξουσία είναι εφικτή και με ποιον τρόπο. Οι μασκοφόροι δεν αναλίσκονται σε τέτοιες λεπτομέρειες. Δεν μας λένε ούτε ποια είναι η ουτοπία τους, τι σύστημα δηλαδή ευαγγελίζονται ως διάδοχο του υπάρχοντος, ούτε πολλώ μάλλον αν στην επιδίωξή τους να το εγκαθιδρύσουν, υπολογίζουν τις απόψεις της πλειοψηφίας.
Η στήλη έχει και στο παρελθόν αναφερθεί στις τάσεις διαφόρων ρευμάτων - και όχι μόνο της Αριστεράς- να θεωρούν τις αποφάσεις της πλειοψηφίας όχι καρπούς ελευθέρου φρονήματος, αλλά απότοκες είτε παραχάραξης της λαϊκής βούλησης είτε αλλοτρίωσης. Οι εκφραστές τέτοιων απόψεων πιστεύουν συνήθως ειλικρινά ότι εκείνοι γνωρίζουν το καλό για τον λαό, το οποίο ο ίδιος αποτυγχάνει να διαβλέψει. Λίγοι σκέφτονται ότι ανάλογη πεποίθηση διέτρεχε πολλά από τα πιο ολοκληρωτικά καθεστώτα της Ιστορίας. Φρόντιζαν πριν από τον λαό για τον λαό, το σύνηθες αποτέλεσμα όμως ήταν η ανελευθερία και τα στρατόπεδα κράτησης. Στον καθένα μας πλείστες όσες αποφάσεις της πλειοψηφίας φαίνονται ασύλληπτες, αν όχι ανατριχιαστικές. Οι περισσότεροι, όμως, σκεφτόμαστε ότι δεν έχουμε δικαίωμα να υπαγορεύσουμε στους πολλούς τη δική μας βούληση- και ότι ίσως το δικό μας κοινωνικό πρότυπο θα ήταν για την πλειοψηφία ένας μικρός εφιάλτης.
Η σημερινή λαϊκή πλειοψηφία φαίνεται να διαπνέεται από έντονη δυσφορία για την παθογένεια του ελληνικού συστήματος. Το ίδιο, όμως, ή μάλλον περισσότερο φαίνεται να επιμένει στην υποστήριξη της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και επιχειρηματικής δράσης (αν και με όρια τασσόμενα από το κράτος), στο όνειρο μιας εξοχικής κατοικίας ή ενός SUV και όχι σε εκείνο της εν πενία ισότητας, στην αξίωση για καλά και εν λειτουργία δημόσια πανεπιστήμια και όχι για εν παραλύσει χώρους ξυλοκοπήματος. Με άλλα λόγια η κοινωνία υποστηρίζει όχι απλώς διαφορετικούς τρόπους δράσης από εκείνους των μασκοφόρων, αλλά εντελώς διαφορετικά πολιτικά πρότυπα και στόχους. Αν η Αριστερά συμμερίζεται την πλειοψηφική τάση πρέπει να αρχίσει να κρίνει όχι μόνο τις δευτερογενείς επιπτώσεις της δράσης των κουκουλοφόρων, αλλά και την ιδεολογία τους. Αν πάλι συμφωνεί με την τελευταία, θα πρέπει να το πει και στους πολίτες.
Υπάρχει άραγε περιθώριο τέτοιας συμφωνίας; Λένε ή φρονούν τίποτε που να εκφράζει έναν αριστερό δημοκρατικό πολίτη τα κινήματα αυτής της μορφής; Ο σοβαρός αντιεξουσιαστικός λόγος έχει, ασφαλώς, να επισημάνει πολλά για τις στρεβλώσεις και την αλλοτρίωση στο σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα, μοιάζει όμως να συνομολογεί το ερώτημα αν μια κοινωνία χωρίς εξουσία είναι εφικτή και με ποιον τρόπο. Οι μασκοφόροι δεν αναλίσκονται σε τέτοιες λεπτομέρειες. Δεν μας λένε ούτε ποια είναι η ουτοπία τους, τι σύστημα δηλαδή ευαγγελίζονται ως διάδοχο του υπάρχοντος, ούτε πολλώ μάλλον αν στην επιδίωξή τους να το εγκαθιδρύσουν, υπολογίζουν τις απόψεις της πλειοψηφίας.
Η στήλη έχει και στο παρελθόν αναφερθεί στις τάσεις διαφόρων ρευμάτων - και όχι μόνο της Αριστεράς- να θεωρούν τις αποφάσεις της πλειοψηφίας όχι καρπούς ελευθέρου φρονήματος, αλλά απότοκες είτε παραχάραξης της λαϊκής βούλησης είτε αλλοτρίωσης. Οι εκφραστές τέτοιων απόψεων πιστεύουν συνήθως ειλικρινά ότι εκείνοι γνωρίζουν το καλό για τον λαό, το οποίο ο ίδιος αποτυγχάνει να διαβλέψει. Λίγοι σκέφτονται ότι ανάλογη πεποίθηση διέτρεχε πολλά από τα πιο ολοκληρωτικά καθεστώτα της Ιστορίας. Φρόντιζαν πριν από τον λαό για τον λαό, το σύνηθες αποτέλεσμα όμως ήταν η ανελευθερία και τα στρατόπεδα κράτησης. Στον καθένα μας πλείστες όσες αποφάσεις της πλειοψηφίας φαίνονται ασύλληπτες, αν όχι ανατριχιαστικές. Οι περισσότεροι, όμως, σκεφτόμαστε ότι δεν έχουμε δικαίωμα να υπαγορεύσουμε στους πολλούς τη δική μας βούληση- και ότι ίσως το δικό μας κοινωνικό πρότυπο θα ήταν για την πλειοψηφία ένας μικρός εφιάλτης.
Η σημερινή λαϊκή πλειοψηφία φαίνεται να διαπνέεται από έντονη δυσφορία για την παθογένεια του ελληνικού συστήματος. Το ίδιο, όμως, ή μάλλον περισσότερο φαίνεται να επιμένει στην υποστήριξη της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και επιχειρηματικής δράσης (αν και με όρια τασσόμενα από το κράτος), στο όνειρο μιας εξοχικής κατοικίας ή ενός SUV και όχι σε εκείνο της εν πενία ισότητας, στην αξίωση για καλά και εν λειτουργία δημόσια πανεπιστήμια και όχι για εν παραλύσει χώρους ξυλοκοπήματος. Με άλλα λόγια η κοινωνία υποστηρίζει όχι απλώς διαφορετικούς τρόπους δράσης από εκείνους των μασκοφόρων, αλλά εντελώς διαφορετικά πολιτικά πρότυπα και στόχους. Αν η Αριστερά συμμερίζεται την πλειοψηφική τάση πρέπει να αρχίσει να κρίνει όχι μόνο τις δευτερογενείς επιπτώσεις της δράσης των κουκουλοφόρων, αλλά και την ιδεολογία τους. Αν πάλι συμφωνεί με την τελευταία, θα πρέπει να το πει και στους πολίτες.
