το βλέμμα μας πέφτει επάνω του"."Η ελληνική κοινωνία δεν είναι αυτή που ξέραμε".
της Τ. Kαραϊσκακη
Αν το 2008 είχαμε έξι νεκρούς από όπλο ληστή (τον ιδιοκτήτη βενζινάδικου στη Νέα Ερυθραία, τον Αλβανό υπάλληλο περιπτέρου στο Παλαιό Φάληρο, τον πλασιέ χρυσαφικών στη Σταυρούπολη, τον Μπανγκλαντεσιανό μαγαζάτορα στα Πατήσια, τον χρυσοχόο στη Θεσσαλονίκη, τον κρεοπώλη στο Γαλάτσι), μόνο μέσα στον Μάρτιο είχαμε πέντε – την 32χρονη υπάλληλο στον «Γερμανό» Βύρωνα, τον αστυφύλακα στη Νίκαια, το ζευγάρι ηλικιωμένων στη Δάφνη, τον 34χρονο υπάλληλο προποτζίδικου στη Νέα Σμύρνη...
Λίγο παλιότερα, οι δολοφονίες συνέβαιναν σε περιοχές «σκουπιδοτενεκέδες» για τα ανθρώπινα απορρίμματα και κανείς δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία. Οι παράνομοι αλληλοσκοτώνονται, σκεφτόμασταν. Ή υποθέταμε ότι σε μια γειτονιά με υψηλό δείκτη εξαθλίωσης, επιβεβαιωνόταν για τους μικρομαγαζάτορες το ζην επικινδύνως. Ομως, η γενική κοινωνική απορρύθμιση μαζί με τη διογκούμενη πολλαπλή κοινωνικο-οικονομική κρίση συνέβαλαν ώστε το έγκλημα να εξαπλωθεί σαν διαβρωτικό υγρό και στις μεσοαστικές περιφερειακές συνοικίες. Σήμερα οι...ληστές «χτυπούν» αδιακρίτως, εντός κι εκτός κέντρου, ενώ ο βαθμός ασφάλειας που απολαμβάνει κάποιος συνδέεται με το τι κάνει γι’ αυτό ο ίδιος – ιδιωτικούς φρουρούς, εκπαιδευμένα σκυλιά, αγκαθωτούς φράχτες, ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου... Ενα σοβαρό κράτος προνοεί (η καταστολή είναι η έσχατη λύση). Σχεδιάζει στρατηγικές και πολυεπίπεδα μέτρα για τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική ενσωμάτωση. Προβλέπει δαπάνες για άστεγους, για αποφυλακισθέντες, για πρόσφυγες που ζητούν άσυλο, για ανθρώπους που δεν έχουν πια θέση στην οικονομία, δεν έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν χρήμα. Ωστε να μην επικρατήσει ατμόσφαιρα πανικού και εκρήξεις αυτοδικίας (στην Ιταλία, αποσπάσματα πολιτών μάχονται –με κυβερνητικές ευλογίες– το έγκλημα στους δρόμους) · να μη φουντώσουν ο ρατσισμός και η ξενοφοβία· να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότητες που οδηγούν στην παρανομία. Η οικονομική κρίση πλήττει ημεδαπούς και αλλοδαπούς· κυρίως τους δεύτερους. Η οικοδομή δεν δουλεύει, οι «βοηθοί» περικόπτονται, οι αγρότες επιστρέφουν στα χωράφια. Παράλληλα, οι πολίτες βλέπουν ένα κράτος ληστρικό προς τους ίδιους, τους πολλούς, μεγαλόψυχο προς τους λίγους εκλεκτούς του, γενναιόδωρο προς τους υπαίτιους της κρίσης. Φρικιούν με τη σήψη, τη διάλυση, την κλοπή του δικού τους χρήματος από διεφθαρμένους υπαλλήλους, ποικιλώνυμους «παρόχους» και κολλητούς της ηγεσίας. Την εγκληματικότητα δεν τη γεννά η ανθρώπινη φύση, αλλά η εξαχρείωση της εξουσίας. Το κακό υποβόσκει και φουντώνει υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
Ωστόσο, η λύση δεν είναι το αστυνομικό κράτος (αντίποδας του κράτους δικαίου), που καταπιέζει τον πολίτη αντί να προστατεύει τα δικαιώματά του. Δεν είναι η βίαιη επιβολή «του νόμου και της τάξης», που στην πράξη νομιμοποιεί τις επιλεκτικές παρεμβάσεις. Αποτελεσματικότερη λύση είναι η πρόληψη, που δεν επιτυγχάνεται μόνο με την αστυνόμευση των δρόμων, αλλά και με καλά συντονισμένες προσπάθειες σε επίπεδο παιδείας, απασχόλησης, οικιστικής και οικογενειακής πολιτικής. Και βεβαίως, πολιτικής βούλησης. Μόνο που οι πολιτικοί συνήθως θέλουν αντιφατικά πράγματα. Και «τάξη και ασφάλεια» και ανέγγιχτα τα υπόγεια δίχτυα πλουτοφορίας...
