Του Ν.Κωσταντάρα
H συμμετοχή στην οικοδόμηση της Ενιαίας Ευρώπης είναι η τιμή αλλά και η ευθύνη που βαραίνει την Ελλάδα εδώ και 30 χρόνια, από την υπογραφή της ένταξης της χώρας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Η σχέση είναι αμφίδρομη. Η ΕΟΚ απέκτησε ένα μέλος διαφορετικό από τα άλλα, τα οποία τότε ήταν πιο «δυτικά» από την Ελλάδα - και γεωγραφικά και ιστορικά. Από τις ελλείψεις και τις εμμονές της Ελλάδας, η Ευρώπη έμαθε πώς να αγκαλιάζει νέα μέλη με άλλες ανάγκες και άλλες συμπεριφορές. Εμαθε, όμως, και πώς να επιβάλλεται εκεί που πρέπει (όπως στην προστασία του περιβάλλοντος). Χωρίς τα αγκάθια στην αρχική σχέση με την Ελλάδα, είναι αμφίβολο αν η Ευρώπη θα είχε πετύχει τις επόμενες διευρύνσεις της.
Από την άλλη, η Ελλάδα κέρδισε την πλέον μακρά περίοδο σταθερότητας και ευημερίας στην ιστορία της, καθώς και αμύθητα ποσά για τον εκσυγχρονισμό της και την προκοπή του λαού της.
Η Ευρώπη και η Ελλάδα κέρδισαν από την ώσμωση. Αλλά, λίγες μέρες πριν από τις Ευρωεκλογές της 4ης και 7ης Ιουνίου, είναι αναπόφευκτη η αίσθηση ότι και η Ευρώπη και η Ελλάδα βρίσκονται σε τέλμα όσον αφορά τη σχέση τους αλλά και την εξέλιξη της καθεμιάς. Η... Ευρώπη πάσχει από την έλλειψη αυτοπεποίθησης και οράματος των ηγετών της, ενώ η Ελλάδα έχει παγιδευτεί σε δομικές δυσλειτουργίες που κανένας πολιτικός δεν τολμά να αντιμετωπίσει.
Το πρόβλημα εκφράζεται άμεσα στην έλλειψη ενδιαφέροντος των πολιτών για τις επικείμενες εκλογές. Ενώ το 1979, στις πρώτες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η συμμετοχή των λαών της ΕΟΚ ήταν 63%, το 2004 είχε πέσει στο 45,7% (ενώ στην Ελλάδα έπεσε από το 79% στο 62,8%). Γι’ αυτές τις εκλογές, το Ευρωβαρόμετρο βρίσκει ότι το 53% των Ευρωπαίων πολιτών δεν ενδιαφέρεται να ψηφίσει, αντανακλώντας μια γενικότερη αποχή από την πολιτική. Στην Ελλάδα, όπως δείχνει η έρευνα της Public Issue που δημοσιεύει σήμερα η εφημερίδα «Καθημερινή», μόνο το 39% ενδιαφέρεται για τις εκλογές. Κι όμως, σύμφωνα με την Public Issue, το 80% προτίθεται να ψηφίσει - αλλά η πρόθεσή τους δείχνει ήδη μεγάλη δυσθυμία. Ενώ το 8% των ψηφοφόρων παραμένει αναποφάσιστο και το 9,5% λέει πως δεν θα ψηφίσει, το 26,5% προτίθεται να ψηφίσει ΠΑΣΟΚ (από 38,10% στις βουλευτικές εκλογές του 2007 και 34% στις Ευρωεκλογές του 2004) και μόλις 21% για τη Νέα Δημοκρατία (από 41,8% το 2007 και 43% το 2004). Σε πτώση είναι και το Κομμουνιστικό Κόμμα (με πρόθεση ψήφου 6% από 9, 5% το 2004) και ο ΛΑΟΣ (με 3% από 4,1% το 2004), ενώ ο Συνασπισμός δείχνει μικρή άνοδο (με 5,5% έναντι του 4,2% το 2004). Τρίτο κόμμα, από το πουθενά, εμφανίζεται αυτό των Οικολόγων με 6,5%.
Τα ποσοστά των μεγαλύτερων κομμάτων θα αυξηθούν στην κάλπη αλλά είναι προφανές ότι η αδράνεια των πολιτικών μας στην αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων της εποχής δημιουργεί αδιέξοδο. Η έλλειψη πολιτικής οδηγεί στη γιγάντωση των προβλημάτων, και έτσι οι δυσλειτουργίες της οικονομίας και της κοινωνίας οδηγούν στην απάθεια, την αμηχανία και την οργή για την έλλειψη επιλογών. Το φαινόμενο της ψήφου διαμαρτυρίας δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό: σε όλη την Ε.Ε. αναμένεται είτε αύξηση της αποχής είτε ψήφος για μικρά κόμματα, χωρίς να αλλάζουν οι γενικότερες ισορροπίες.
Στη χώρα μας είμαστε παγιδευμένοι σε ένα φαύλο κύκλο. Οι πολιτικοί δεν αντιμετωπίζουν τη διαφθορά και τα άλλα δομικά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας. Αυτή είναι μόνιμη πληγή, αλλά η σοβαρότερη επίπτωση είναι ότι ικανοί νέοι και νέες που θα μπορούσαν να προσφέρουν στην πολιτική βλέπουν ότι κάθε προσπάθεια είναι μάταιη και απέχουν από τον δημόσιο βίο. Και όσο επικρατούν η μετριότητα και η φαυλότητα σε μια χώρα, τόσο επείγουσα γίνεται η ανάγκη για μια ισχυρή και πιο αντιπροσωπευτική Ευρώπη - για να βρουν οι πολίτες διέξοδο. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ε.Ε. είναι κοινές για όλους - στους τομείς της οικονομίας, του κοινωνικού κράτους, της ασφάλειας, της μεταναστευτικής πολιτικής, της ενέργειας και του περιβάλλοντος. Τα κόμματα που θα πάρουν στα σοβαρά την Ευρώπη, και θα προτείνουν υποψήφιους ικανούς να διαδραματίσουν ρόλο στην εξέλιξη της Ενωσης, είναι αυτά που πρέπει να στηρίξουμε - όχι μόνο σε αυτές τις εκλογές αλλά και στις εθνικές. Επειδή ό,τι είναι καλό για την Ευρώπη είναι καλό και για εμάς. Και τούμπαλιν.
Η Ευρώπη και η Ελλάδα κέρδισαν από την ώσμωση. Αλλά, λίγες μέρες πριν από τις Ευρωεκλογές της 4ης και 7ης Ιουνίου, είναι αναπόφευκτη η αίσθηση ότι και η Ευρώπη και η Ελλάδα βρίσκονται σε τέλμα όσον αφορά τη σχέση τους αλλά και την εξέλιξη της καθεμιάς. Η... Ευρώπη πάσχει από την έλλειψη αυτοπεποίθησης και οράματος των ηγετών της, ενώ η Ελλάδα έχει παγιδευτεί σε δομικές δυσλειτουργίες που κανένας πολιτικός δεν τολμά να αντιμετωπίσει.
Το πρόβλημα εκφράζεται άμεσα στην έλλειψη ενδιαφέροντος των πολιτών για τις επικείμενες εκλογές. Ενώ το 1979, στις πρώτες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η συμμετοχή των λαών της ΕΟΚ ήταν 63%, το 2004 είχε πέσει στο 45,7% (ενώ στην Ελλάδα έπεσε από το 79% στο 62,8%). Γι’ αυτές τις εκλογές, το Ευρωβαρόμετρο βρίσκει ότι το 53% των Ευρωπαίων πολιτών δεν ενδιαφέρεται να ψηφίσει, αντανακλώντας μια γενικότερη αποχή από την πολιτική. Στην Ελλάδα, όπως δείχνει η έρευνα της Public Issue που δημοσιεύει σήμερα η εφημερίδα «Καθημερινή», μόνο το 39% ενδιαφέρεται για τις εκλογές. Κι όμως, σύμφωνα με την Public Issue, το 80% προτίθεται να ψηφίσει - αλλά η πρόθεσή τους δείχνει ήδη μεγάλη δυσθυμία. Ενώ το 8% των ψηφοφόρων παραμένει αναποφάσιστο και το 9,5% λέει πως δεν θα ψηφίσει, το 26,5% προτίθεται να ψηφίσει ΠΑΣΟΚ (από 38,10% στις βουλευτικές εκλογές του 2007 και 34% στις Ευρωεκλογές του 2004) και μόλις 21% για τη Νέα Δημοκρατία (από 41,8% το 2007 και 43% το 2004). Σε πτώση είναι και το Κομμουνιστικό Κόμμα (με πρόθεση ψήφου 6% από 9, 5% το 2004) και ο ΛΑΟΣ (με 3% από 4,1% το 2004), ενώ ο Συνασπισμός δείχνει μικρή άνοδο (με 5,5% έναντι του 4,2% το 2004). Τρίτο κόμμα, από το πουθενά, εμφανίζεται αυτό των Οικολόγων με 6,5%.
Τα ποσοστά των μεγαλύτερων κομμάτων θα αυξηθούν στην κάλπη αλλά είναι προφανές ότι η αδράνεια των πολιτικών μας στην αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων της εποχής δημιουργεί αδιέξοδο. Η έλλειψη πολιτικής οδηγεί στη γιγάντωση των προβλημάτων, και έτσι οι δυσλειτουργίες της οικονομίας και της κοινωνίας οδηγούν στην απάθεια, την αμηχανία και την οργή για την έλλειψη επιλογών. Το φαινόμενο της ψήφου διαμαρτυρίας δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό: σε όλη την Ε.Ε. αναμένεται είτε αύξηση της αποχής είτε ψήφος για μικρά κόμματα, χωρίς να αλλάζουν οι γενικότερες ισορροπίες.
Στη χώρα μας είμαστε παγιδευμένοι σε ένα φαύλο κύκλο. Οι πολιτικοί δεν αντιμετωπίζουν τη διαφθορά και τα άλλα δομικά προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας. Αυτή είναι μόνιμη πληγή, αλλά η σοβαρότερη επίπτωση είναι ότι ικανοί νέοι και νέες που θα μπορούσαν να προσφέρουν στην πολιτική βλέπουν ότι κάθε προσπάθεια είναι μάταιη και απέχουν από τον δημόσιο βίο. Και όσο επικρατούν η μετριότητα και η φαυλότητα σε μια χώρα, τόσο επείγουσα γίνεται η ανάγκη για μια ισχυρή και πιο αντιπροσωπευτική Ευρώπη - για να βρουν οι πολίτες διέξοδο. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ε.Ε. είναι κοινές για όλους - στους τομείς της οικονομίας, του κοινωνικού κράτους, της ασφάλειας, της μεταναστευτικής πολιτικής, της ενέργειας και του περιβάλλοντος. Τα κόμματα που θα πάρουν στα σοβαρά την Ευρώπη, και θα προτείνουν υποψήφιους ικανούς να διαδραματίσουν ρόλο στην εξέλιξη της Ενωσης, είναι αυτά που πρέπει να στηρίξουμε - όχι μόνο σε αυτές τις εκλογές αλλά και στις εθνικές. Επειδή ό,τι είναι καλό για την Ευρώπη είναι καλό και για εμάς. Και τούμπαλιν.