Τα όσα είπε επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Νταβούτογλου πριν από λίγες μέρες στο Σεράγεβο για τα Οθωμανικά Βαλκάνια ως πρότυπο οικονομικής αλληλεξάρτησης συνεργασίας και πολιτιστικής αρμονίας ήταν αναμενόμενα: απευθυνόταν στο ακροατήριο των Βόσνιων Μουσουλμάνων που βιώνει μια ιστορική ανασφάλεια από την εποχή του τερματισμού της Οθωμανικής Κυριαρχίας το 1876-77 μια ανασφάλεια που συνεχίσθηκε τόσο υπό την Αυστριακή Διοίκηση μέχρι το 1918 όσο και υπό την προπολεμική Γιουγκοσλαβία μέχρι το 1941 με μικρό διάλειμμα την ανάδειξή τους σε ισότιμη εθνότητα της Τιτοικής Γιουγκοσλαβίας.
Μια ανασφάλεια που υπάρχει και σήμερα καθώς είναι αβέβαιο το μέλλον τόσο της...Συνομόσπονδης Βοσνίας όσο και της Κροατομουσουλμανικής Ομοσπονδίας.
Στα σημερινά Βαλκάνια δεν υπάρχει περιθώριο για προνομιακή επιρροή της Αγκυρας καθώς πέραν των Μουσουλμάνων της Βοσνίας οποιαδήποτε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή θα πριμοδοτούσε καχυποψίες για τουρκοϊσλαμικό μειονοτικό αλυτρωτισμό. Προφανώς ο Νταβούτογλου θέλησε να δώσει βαλκανική και ευρωπαική διάσταση σε μια πετυχημένη Νεοθωμανική Στρατηγική που η κυβέρνηση Ερντογάν οικοδομεί τα τελευταία χρόνια στη Μέση Ανατολή.
Στην προσπάθειά του να πλσγιοκοπήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία το Λονδίνο προκάλεσε διαρκούντος του πρώτου παγκόσμιου πολέμου την εξέγερση των Αράβων υποσχόμενο Ενιαίο και Ανεξάρτητο Αραβικό Βασίλειο. Μετά το 1918 οι Άραβες προσγειώθηκαν σε μια σκληρή πραγματικότητα. Την αποικιακή διανομή τους ανάμεσα στην Βρετανία και στη Γαλλία και τη μετατροπή της Παλαιστίνης σε εστία υποδοχής της εβραϊκής μετανάστευσης.
Στη δεκαετία του 50 με επίκεντρο την Αίγυπτο του Νάσερ ο ριζοσπαστικός αραβικός εθνικισμός υποσχόταν την πραγματική ανεξαρτησία και παναραβική ενότητα, ένα όραμα που εκφυλίσθηκε στις περιφερειακές διαμάχες, την καθεστωτική διαφθορά και στην δορυφορική εξάρτηση από τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ στην αρχή και στην συνέχεια σε μια πελατειακή σχέση εξάρτησης με την Ουάσιγκτον ως Μόνη Υπερδύναμη.
Σήμερα με δεδομένη την περιφερειακή πολιτική αδρανοποίηση και απουσία της βυθισμένης στα εσωτερικά της προβλήματα Αιγύπτου, την αδυναμία της Σαουδικής Αραβίας να διαδραματίσει ηγετικό περιφερειακό ρόλο η Τουρκία του Ερντογάν έχει αναδειχθεί στο κυριότερο έρεισμα της Αραβικής Μέσης Ανατολής, μια εξέλιξη που διορθώνει αποφασιστικά τους συσχετισμούς απέναντι στο Ισραήλ και εκ των πραγμάτων εξισορροπεί την εμβέλεια της επιρροής της Τεχεράνης.
Ετσι ο μέχρι το 1918 κατακτητής εμφανίζεται στον ρόλο που είχε η αναδυόμενη Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 15ο αιώνα και μετά όταν διασφάλισε τη Μέση Ανατολή από νέες Σταυροφορίες της Δυτικής Χριστιανοσύνης και ταυτόχρονα παρεμπόδισε αποφασιστικά την επέκταση της Περσίας προς Δυσμάς.
Μέσα σε λίγα χρόνια ο Ερντογάν κατέστησε την Μέση Ανατολή -Συρία, Λίβανος, Ιράκ- προνομιακό χώρο επιρροής της Τουρκίας: Την κατοχύρωσε ως χώρο Μεταυτοκρατορικής Επιρροής ανάλογο με αυτόν της Ρωσίας στην πρώην ΕΣΣΔ της Γαλλίας στην πρώην Γαλλική Αφρική και της Βρετανίας στην Κοινοπολιτεία. Σε αντίθεση με την Μέση Ανατολή δεν υπάρχει δυνατότητα Νεοθωμανικής Πολιτικής ούτε στα Βαλκάνια, ούτε στον Καύκασο, ούτε στην Κεντρική Ασία:
- Στα Βαλκάνια υπάρχει έστω και ως μακρινός ορίζοντας η πλήρης ένταξη στην Ε.Ε.
- Στην Κεντρική Ασία και τον Καύκασο ακόμη και η διατύπωση Νεοθωμανικής Ρητορικής σαν αυτή που διατύπωσε ο Νταβούτογλου στο Σεράγεβο έχει απαγορευτικό κόστος στις διμερείς σχέσεις Αγκυρας-Μόσχας.
imerisia
Στα σημερινά Βαλκάνια δεν υπάρχει περιθώριο για προνομιακή επιρροή της Αγκυρας καθώς πέραν των Μουσουλμάνων της Βοσνίας οποιαδήποτε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή θα πριμοδοτούσε καχυποψίες για τουρκοϊσλαμικό μειονοτικό αλυτρωτισμό. Προφανώς ο Νταβούτογλου θέλησε να δώσει βαλκανική και ευρωπαική διάσταση σε μια πετυχημένη Νεοθωμανική Στρατηγική που η κυβέρνηση Ερντογάν οικοδομεί τα τελευταία χρόνια στη Μέση Ανατολή.
Στην προσπάθειά του να πλσγιοκοπήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία το Λονδίνο προκάλεσε διαρκούντος του πρώτου παγκόσμιου πολέμου την εξέγερση των Αράβων υποσχόμενο Ενιαίο και Ανεξάρτητο Αραβικό Βασίλειο. Μετά το 1918 οι Άραβες προσγειώθηκαν σε μια σκληρή πραγματικότητα. Την αποικιακή διανομή τους ανάμεσα στην Βρετανία και στη Γαλλία και τη μετατροπή της Παλαιστίνης σε εστία υποδοχής της εβραϊκής μετανάστευσης.
Στη δεκαετία του 50 με επίκεντρο την Αίγυπτο του Νάσερ ο ριζοσπαστικός αραβικός εθνικισμός υποσχόταν την πραγματική ανεξαρτησία και παναραβική ενότητα, ένα όραμα που εκφυλίσθηκε στις περιφερειακές διαμάχες, την καθεστωτική διαφθορά και στην δορυφορική εξάρτηση από τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ στην αρχή και στην συνέχεια σε μια πελατειακή σχέση εξάρτησης με την Ουάσιγκτον ως Μόνη Υπερδύναμη.
Σήμερα με δεδομένη την περιφερειακή πολιτική αδρανοποίηση και απουσία της βυθισμένης στα εσωτερικά της προβλήματα Αιγύπτου, την αδυναμία της Σαουδικής Αραβίας να διαδραματίσει ηγετικό περιφερειακό ρόλο η Τουρκία του Ερντογάν έχει αναδειχθεί στο κυριότερο έρεισμα της Αραβικής Μέσης Ανατολής, μια εξέλιξη που διορθώνει αποφασιστικά τους συσχετισμούς απέναντι στο Ισραήλ και εκ των πραγμάτων εξισορροπεί την εμβέλεια της επιρροής της Τεχεράνης.
Ετσι ο μέχρι το 1918 κατακτητής εμφανίζεται στον ρόλο που είχε η αναδυόμενη Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 15ο αιώνα και μετά όταν διασφάλισε τη Μέση Ανατολή από νέες Σταυροφορίες της Δυτικής Χριστιανοσύνης και ταυτόχρονα παρεμπόδισε αποφασιστικά την επέκταση της Περσίας προς Δυσμάς.
Μέσα σε λίγα χρόνια ο Ερντογάν κατέστησε την Μέση Ανατολή -Συρία, Λίβανος, Ιράκ- προνομιακό χώρο επιρροής της Τουρκίας: Την κατοχύρωσε ως χώρο Μεταυτοκρατορικής Επιρροής ανάλογο με αυτόν της Ρωσίας στην πρώην ΕΣΣΔ της Γαλλίας στην πρώην Γαλλική Αφρική και της Βρετανίας στην Κοινοπολιτεία. Σε αντίθεση με την Μέση Ανατολή δεν υπάρχει δυνατότητα Νεοθωμανικής Πολιτικής ούτε στα Βαλκάνια, ούτε στον Καύκασο, ούτε στην Κεντρική Ασία:
- Στα Βαλκάνια υπάρχει έστω και ως μακρινός ορίζοντας η πλήρης ένταξη στην Ε.Ε.
- Στην Κεντρική Ασία και τον Καύκασο ακόμη και η διατύπωση Νεοθωμανικής Ρητορικής σαν αυτή που διατύπωσε ο Νταβούτογλου στο Σεράγεβο έχει απαγορευτικό κόστος στις διμερείς σχέσεις Αγκυρας-Μόσχας.
imerisia
