"Τράπεζα Κοινωνικών Ασφαλίσεων".
Από τα πρώτα στοιχεία νέας αναλογιστικής μελέτης, τα οποία επεξεργάζεται το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, προκύπτει, όπως ήδη ανακοινώθηκε, ότι το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Επισημαίνεται, μάλιστα, ότι αν δεν γίνουν δραστικές παρεμβάσεις, έπειτα από τέσσερα χρόνια πολλά ασφαλιστικά Ταμεία δεν θα μπορούν να πληρώσουν τις συντάξεις, ούτε και να καλύπτουν τις δαπάνες υγείας των ασφαλισμένων τους. Παρεμβάσεις επιχειρήθηκαν και από την... απριλιανή δικτατορία, αλλά και έγιναν από όλες τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, διότι δεν έθιξαν την ουσία του προβλήματος.
Καμία κυβέρνηση έως τώρα δεν τόλμησε ανατροπές και συγκρούσεις με μεγάλα συμφέροντα, που εμπλέκονται με το ασφαλιστικό σύστημα. Παράλληλα, και οι εκάστοτε ηγεσίες του συνδικαλιστικού κινήματος περιορίζονταν σε μελέτες και πορίσματα, ενώ μπορούσαν με αγώνες να αξιώσουν λύσεις που δεν θα ήταν σε βάρος των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Ανέχθηκε το συνδικαλιστικό κίνημα την καταλήστευση επί 59 ολόκληρα χρόνια των αποθεματικών των Ταμείων από το κράτος, που από το 1950 και για τρεις δεκαετίες ήταν δεσμευμένα με επιτόκιο πολύ κάτω από τον πληθωρισμό και μετέπειτα με παιχνίδια στο Χρηματιστήριο και τελευταία με τα δομημένα ομόλογα. Ανέχθηκε και την ανατροπή κατακτήσεων και δικαιωμάτων. Ανέχθηκε, επίσης, την καθήλωση των συντάξεων σε επίπεδο φτώχειας και εξαθλίωσης. Ανέχθηκε και συνεχίζει να ανέχεται τη μαύρη εργασία, από την οποία χάνει τεράστια ποσά το ασφαλιστικό σύστημα.
Δύο είναι τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν αμέσως για να αποφευχθεί η κατάρρευση των ασφαλιστικών Ταμείων και να εξυγιανθεί το σύστημα, χωρίς να θιγούν δικαιώματα των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων: α) η αξιοποίηση των αποθεματικών και της περιουσίας των Ταμείων, β) η πάταξη της εισφοροδιαφυγής, της εισφοροαποφυγής και της εισφοροκλοπής. Πώς μπορεί, λοιπόν, να αξιοποιούνται και να αποδίδουν τα χρήματα των Ταμείων, που συγκεντρώνονται από τις εισφορές εργαζομένων, εργοδοτών και την κρατική χρηματοδότηση; Μόνη λύση είναι η δημιουργία μιας Τράπεζας Ασφάλισης και Υγείας με τα κεφάλαια και την περιουσία των Ταμείων, την οποία θα στηρίζουν, αφού θα είναι δική τους, όλοι οι εργαζόμενοι της χώρας. Τα Ταμεία θα μπορούσαν να αποκτήσουν και να έχουν υπό τον έλεγχό τους ακόμη και την Εθνική Τράπεζα.
Την ιδέα ίδρυσης Τράπεζας Κοινωνικών Ασφαλίσεων την ασπάσθηκε ο αείμνηστος υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργος Γεννηματάς, ο οποίος ανέθεσε στον υφυπουργό του Γρηγόρη Σολωμό, το φθινόπωρο του 1986, να επεξεργαστεί μια σχετική πρόταση. Με αφορμή ένα άρθρο μου για το Ασφαλιστικό, μου έστειλε τον Ιούνιο του 2007 ένα γράμμα, στο οποίο έγραφε για την ιδέα Γεννηματά: «Φυσικά ενθουσιάστηκα και αμέσως έθεσα ως άμεσο στόχο την προώθηση του θέματος στην πρώτη μου συνάντηση με τον Α. Παπανδρέου. Συνοπτικά καταθέτω ότι κατενόησε αμέσως τη σημασία του θέματος και συγκάλεσε σε μια εβδομάδα (Ιανουάριος 1987) σύσκεψη υπό την προεδρία του και με συμμετοχή των υπουργού Εθνικής Οικονομίας Κ. Σημίτη, Οικονομικών Δ. Τσοβόλα, Υγείας, Πρόνοιας και Κοιν. Ασφαλίσεων Γ. Γεννηματά, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Χαλκιά και εμένα. Οι Γεννηματάς και Τσοβόλας ήσαν ένθερμοι υποστηρικτές της ιδέας και πίστευαν ότι λύεται το πρόβλημα της κοινωνικής ασφάλισης, που από τότε παρουσίαζε τριγμούς και έδειχνε, σ' όποιον "έβλεπε", την επερχόμενη κρίση. Αν, βέβαια, η κρίση αυτή καθυστέρησε και δεν ήρθε στον προβλεπόμενο τότε χρόνο, οφείλεται στην επέλαση των οικονομικών μεταναστών και μόνο. Ομως αντέδρασαν έντονα οι Σημίτης και Χαλκιάς και η λήψη απόφασης ανεβλήθη... για αργότερα. Στην πράξη, όμως, ματαιώθηκε».
Αργότερα, ο Γρηγόρης Σολωμός, όταν ανέλαβε διοικητής του ΙΚΑ, κίνησε και πάλι την ιδέα της Τράπεζας Κοινωνικής Ασφάλισης, έχοντας σύμμαχο τη ΓΣΕΕ με πρόεδρο τον Χρ. Πολυζωγόπουλο. Ο ίδιος στο γράμμα του σημείωνε: «Σε κάποια φάση, μάλιστα, προτείναμε με χρήματα του ΙΚΑ να αγοράσουμε την Τράπεζα Αττικής, που έντονα συζητιόταν, καθώς και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο». Αργότερα, το 2006, επί Νέας Δημοκρατίας, ο τότε διοικητής του ΙΚΑ Γιάννης Βαρθολομαίος είχε προτείνει να αγοράσει το ίδρυμα το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, που είναι ο μεγαλύτερος τραπεζικός οργανισμός της χώρας, με εκπροσώπηση και στο τελευταίο χωριό. Η σχετική πρόταση δεν έγινε δεκτή από την κυβέρνηση της Ν.Δ., η οποία προωθούσε τις αποκρατικοποιήσεις. Ηταν το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο το μήλον της Εριδος μεταξύ μεγαλοτραπεζιτών και άλλων οικονομικών συμφερόντων.
Με την αγορά του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και τη μετατροπή του σε Τράπεζας Ασφάλισης και Υγείας, το ασφαλιστικό σύστημα θα αποκτούσε και έναν ισχυρό φορέα, που θα αναλάμβανε την είσπραξη των εισφορών, οπότε θα έλυνε και το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα, που δεν μπορούν να λύσουν μόνα τους τα Ταμεία με το ανεπαρκές προσωπικό που διαθέτουν. Πέραν αυτού, όμως, όπως κατ' επανάληψη επισημάνθηκε από αυτή τη σελίδα, μια τέτοια τράπεζα όχι μόνο θα μπορούσε να προσελκύσει καταθέσεις των εργαζομένων και με μισθοδοτικούς λογαριασμούς, αλλά να επεκταθεί ακόμη και σε ασφαλιστικές εργασίες, κυρίως στον τομέα των ασφαλειών ζωής -όπως οι ιδιωτικές εταιρείες- πρόσθετες της κανονικής κύριας σύνταξης και της επικουρικής. Γιατί να μην μπορούν τα ασφαλιστικά Ταμεία, μέσω της τράπεζάς τους, να προσφέρουν προϊόντα όμοια με εκείνα των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών και να κινούνται με περιορισμούς; Στη σύγχρονη απελευθερωμένη αγορά δεν μπορεί να ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά και να μη δημιουργούνται συνθήκες ανταγωνισμού.
Από την πλευρά τους οι εργοδότες, διά του ΣΕΒ και του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Οικονομικών Ερευνών, προτείνουν ως λύσεις του Ασφαλιστικού την αύξηση του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση και την ανάπτυξη ενός νέου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης «που θα αξιοποιεί και τις δυνατότητες που δίνει η ιδιωτική ασφάλιση».
Αυτή είναι η νεοφιλελεύθερη αντίληψη, που θέλει την ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής ασφάλισης. Στο κοινωνικό κράτος όμως, όπως το οραματίστηκαν οι σοσιαλιστές, πρέπει να συμβεί το αντίθετο, δηλαδή να ενισχυθεί η κοινωνική και όχι η ιδιωτική ασφάλιση. Γιατί τα ασφαλιστικά Ταμεία να μην μπορούν να αναπτύσσουν δραστηριότητες, όπως οι πολυεθνικές και τραπεζικές ασφαλιστικές εταιρείες -που είναι όλες κερδοφόρες στον κλάδο των ασφαλειών ζωής- ώστε να έχουν έσοδα; Το Ασφαλιστικό δεν θα λυθεί με μείωση των δαπανών, αλλά με αύξηση των εσόδων του συστήματος, που μπορεί να επιτευχθεί με μια τράπεζα, έναν ισχυρό φορέα διαχείρισης.
Βίκτορας Νέτας.
enet.gr