"..η σύνοδος κορυφής αυτής της εβδομάδας θα είναι μια μεγάλη δοκιμασία για τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και το μέλλον της ευρωζώνης. Το μείζον θέμα δεν είναι το ελληνικό πρόβλημα. Είναι όμως αυτό το πρόβλημα η αφορμή της σύγκρουσης των συμφερόντων, που οδηγεί και στην αποκάλυψη του τεράστιου θεσμικού κενού που υπάρχει στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.."Στις 29 Οκτωβρίου 2004 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπέγραψαν στη Ρώμη το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, το οποίο τελικά δεν επικυρώθηκε απ' όλες τις χώρες και γι' αυτό δεν ισχύει.
Είναι, ωστόσο, ένα σημαντικό κείμενο, που δείχνει τη βούληση των ηγετών της Ευρώπης για την οικοδόμηση μιας Ενωσης, που θα διασφαλίσει την ειρηνική συμβίωση των λαών της και την ισότιμη ανάπτυξή τους. Αναφέρεται στο... προοίμιο του Συντάγματος, το οποίο με την έκρηξη της οικονομικής κρίσης ξέχασαν αυτοί που το υπέγραψαν: «Πεπεισμένοι ότι η Ευρώπη, επανενωμένη πλέον μετά από οδυνηρές εμπειρίες, προτίθεται να ακολουθήσει την οδό του πολιτισμού, της προόδου και της ευημερίας, για το καλό όλων των κατοίκων της, ακόμη και των πλέον ευάλωτων και των πλέον αδυνάτων· ότι επιθυμεί να παραμείνει ήπειρος ανοιχτή στον πολιτισμό, στη γνώση και στην κοινωνική πρόοδο, καθώς και να εμβαθύνει τον δημοκρατικό χαρακτήρα και τη διαφάνεια του δημόσιου βίου της και να εργαστεί για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη ανά την υφήλιο».
Από τα πρώτα άρθρα, το κείμενο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος ορίζει τις «αξίες» και τους «στόχους» της Ενωσης. Αναφέρεται στα άρθρα για τους στόχους ότι: «Η Ενωση εργάζεται για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης με γνώμονα την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη και τη σταθερότητα των τιμών, την άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο. (...) Η Ενωση προάγει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών».
Το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα δεν ισχύει και άρα δεν δεσμεύει τις χώρες που το έχουν υπογράψει. Ισχύουν, όμως, οι διάφορες συνθήκες με τις οποίες ιδρύθηκε η ΕΟΚ και αργότερα άλλες συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπάρχει, επομένως, ένα κοινοτικό κεκτημένο, που είναι σύμφωνο με τις αρχές και τις αξίες που ορίζει το Σύνταγμα. Αλλωστε, μια Ενωση, χωρίς τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης, δεν είναι ένωση. Αυτή είναι μια αλήθεια που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η οικονομική κρίση και ειδικά το πρόβλημα της Ελλάδος έδειξαν ότι η πραγματικότητα είναι πολύ μακριά από τις ωραίες και μεγαλόστομες διακηρύξεις. Οταν έρχεται η ώρα της πράξης, οι λέξεις χάνουν το νόημά τους.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τη στάση της Γερμανίας απέναντι στο αίτημα της Ελλάδας για πολιτική στήριξη και βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να μη δανείζεται με επαχθείς και ληστρικούς όρους, αλλά με όρους όπως οι άλλες χώρες. Το αίτημα έγινε δεκτό από τη σύνοδο κορυφής των 27, που συνήλθε στις 11 Φεβρουαρίου, χωρίς όμως να προσδιοριστεί ο τρόπος υλοποίησής του. Αφέθηκε στο Ecofin και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λύσουν το τεχνικό πρόβλημα. Αντί για τη λύση, όμως, είχαμε παρασκηνιακές αντιθέσεις, οι οποίες έφτασαν και σε ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ των θέσεων της Γερμανίας, με την οποία συμπορεύονται η Αυστρία και η Ολλανδία, και της Γαλλίας, την οποία υποστηρίζουν οι υπόλοιπες χώρες, δηλαδή η πλειοψηφία στους 27.
Η τελευταία θέση, με την οποία θα πάει στις 25 και 26 Μαρτίου στη σύνοδο κορυφής η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ, είναι να βοηθηθεί η Ελλάδα «με διμερή τρόπο από κράτη-μέλη της ευρωζώνης ή ακόμη θα μπορούσε να καταφύγει στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου». Και για την κοινοτική αλληλεγγύη, με μία έστω πολιτική απόφαση στήριξης της Ελλάδας, η κυρία Μέρκελ θα πει: «Πιστεύω ότι, προς το παρόν, η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη από χρήματα και η ελληνική κυβέρνηση το επιβεβαίωσε. Γι' αυτό τον λόγο θα συμβούλευα να μη δημιουργήσουμε αναταραχές στις αγορές με ψευδείς προσδοκίες από τη σύνοδο της Πέμπτης».
Νοιάζεται η Γερμανίδα καγκελάριος κυρίως για τις αγορές, δηλαδή για τους κερδοσκόπους, που εκμεταλλεύονται την οικονομική κρίση. Είναι, λοιπόν, οι αγορές που κατευθύνουν την πολιτική βούληση; Οι θέσεις της Αγγέλας Μέρκελ προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, με πιο οργισμένη εκείνη του πρώην πρωθυπουργού του Βελγίου και σήμερα επικεφαλής των Φιλελευθέρων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Γκι Φέρχοφστατ, ο οποίος δήλωσε: «Δεν είναι αυτή η Ευρώπη που οικοδομούσαμε στη διάρκεια δεκαετιών. Δεν είναι η Ευρώπη που πρέπει να αντικαταστήσει τον πόλεμο με τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Δεν είναι επίσης η Ευρώπη την οποία οραματίζονται οι πολίτες της».
Αυτή είναι η αλήθεια που αναδείχτηκε με αφορμή το πρόβλημα της Ελλάδας και αποκάλυψε την απροθυμία να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Είναι καθαρή η θέση του γερμανικού αυταρχισμού, που υποστηρίζει απροκάλυπτα πως όποια χώρα δεν τα καταφέρνει μόνη της, να αποβάλλεται από την ευρωζώνη. Οπότε, πάνε περίπατο οι αρχές, οι αξίες και οι στόχοι της Ευρώπης και μένουν χωρίς αντίκρυσμα οι μεγαλόστομες διακηρύξεις, τις οποίες έχει υπογράψει και η Γερμανία της κυρίας Αγγέλας Μέρκελ. Θα φανεί στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, που θα συνέλθει στις 25 και 26 Μαρτίου, από τη στάση της κυρίας Μέρκελ αν η Γερμανία, εκμεταλλευόμενη την οικονομική της δύναμη αυτή την ώρα της κρίσης, θα επιδιώξει την οικοδόμηση μιας γερμανικής Ευρώπης, στην οποία θα είναι κυρίαρχη ή να είναι μια ευρωπαϊκή Γερμανία, ισότιμη με τους άλλους εταίρους της στην ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Φαίνεται ότι το όραμα για την κυριαρχία στην Ευρώπη δεν το εγκατέλειψε. Τώρα χρησιμοποιεί ως όπλο την οικονομία της.
Θα είναι η σύνοδος κορυφής αυτής της εβδομάδας μια μεγάλη δοκιμασία για τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και το μέλλον της ευρωζώνης. Το μείζον θέμα δεν είναι το ελληνικό πρόβλημα. Είναι όμως αυτό το πρόβλημα η αφορμή της σύγκρουσης των συμφερόντων, που οδηγεί και στην αποκάλυψη του τεράστιου θεσμικού κενού που υπάρχει στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μ' αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να πορευτεί μόνη της για να αντιμετωπίσει το πρόβλημά της και να κερδίσει τη μάχη της αξιοπιστίας με κάθε θυσία.
Β.Νέτας
enet.gr
