Αμείωτη η μεγάλη ανισοκατανομή του εισοδήματος.

ME βάση στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Eνωσης (Ε.Ε.) –της Eurostat–, η Ελλάδα, μετά την Πορτογαλία, έχει τη μεγαλύτερη ανισοκατανομή εισοδήματος στην Ε.Ε.

Οι υπολογισμοί της Eurostat παίρνουν υπόψη όλα τα εισοδήματα των κατοίκων των κρατών-μελών της Ε.Ε. Είναι πασίγνωστο ότι τα εισοδήματα που δηλώνονται από τους φορολογουμένους κάθε χρόνο στη χώρα μας, λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Τα... εισοδήματα επομένως τα οποία περιλαμβάνονται στις φορολογικές δηλώσεις που υποβάλλουν τα φυσικά πρόσωπα κάθε χρόνο στις ΔΟΥ είναι χαμηλότερα από τα πραγματικά. Παρά τη διάσταση αυτή, η επεξεργασία των δηλωθέντων εισοδημάτων, όπως θα δείξουμε στο άρθρο αυτό, δείχνει ότι μεγάλη ανισοκατανομή υπάρχει και σ’ αυτά και, παρά τα μέτρα που έχουν κατά καιρούς ληφθεί, παραμένει αμείωτη.

Με βάση τα στοιχεία για τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (της ΕΣΥΕ), δίνεται στην 1η γραμμή της 1ης στήλης του πρώτου μέρους του Πίνακα που ακολουθεί το ποσοστό του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος που δηλώνουν τα κάτω 4/5 των φορολογουμένων (με τα σχετικά χαμηλότερα εισοδήματα) και στη 2η γραμμή το άνω 1/5 των φορολογουμένων (με το υψηλότερο δηλούμενο εισόδημα) το οικονομικό έτος 1998. Στη 2η στήλη δίνονται τα ίδια στοιχεία του διαθέσιμου εισοδήματος (δηλαδή του δηλωθέντος εισοδήματος μείον τον συνολικό φόρο). Στην 3η στήλη του Πίνακα δίνεται το κατά φορολογική δήλωση (οικογενειακό) δηλωθέν εισόδημα των 4/5 και του 1/5 των φορολογουμένων και στην 4η το κατά φορολογική δήλωση διαθέσιμο (οικογενειακό) εισοδήμά τους. Στην 3η γραμμή των δύο τελευταίων στηλών δίνεται η σχέση του κατά φορολογική δήλωση δηλωθέντος και διαθέσιμου εισοδήματος του άνω 1/5 των φορολογουμένων προς το αντίστοιχο των κάτω 4/5 των φορολογουμένων. Στο δεύτερο τμήμα του Πίνακα δίνονται τα αντίστοιχα στοιχεία του οικονομικού έτους 2008.

Από τον Πίνακα αυτό φαίνεται ότι:

• Τα 4/5 των φορολογουμένων με σχετικά χαμηλό εισόδημα δήλωναν το 1998 ελαφρά λιγότερο από το μισό και το πλουσιότερο 1/5 ελαφρά περισσότερο από το μισό του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος και το ποσοστό αυτο το 2008 ήταν χαμηλότερο για τα 4/5 και υψηλότερο για το 1/5 των φορολογουμένων. Σημειώθηκε, δηλαδή, μια αύξηση της ανισοκατανομής του δηλωθέντος εισοδήματος.

• Τα 4/5 των φορολογουμένων με σχετικά χαμηλό εισόδημα δήλωναν ελαφρά περισσότερο από το μισό του και το πλουσιότερο 1/5 ελαφρά μικρότερο από το μισό του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος τόσο το 1998 όσο και το 2008. Η διαφορά σε σχέση με το δηλωθέν εισόδημα οφείλεται στην προοδευτική φορολογική κλίμακα, με βάση την οποία τα υψηλότερα εισοδήματα φορολογούνται με υψηλότερο συντελεστή. Η ανισοκατανομή όμως του διαθέσιμου εισοδήματος παρέμεινε αμετάβλητη.

• Το κατά φορολογική δήλωση δηλωθέν εισόδημα του πλουσιότερου 1/5 των φορολογουμένων ήταν 4,10 φορές υψηλότερο εκείνου των φτωχότερων 4/5 των φορολογουμένων το 1998 και 4,28 φορές υψηλότερο το 2008.

• Το κατά φορολογική δήλωση διαθέσιμο εισόδημα του πλουσιότερου 1/5 των φορολογουμένων τόσο το 1998 όσο και το 2008 ήταν κατά 3,72 φορές υψηλότερο εκείνου των φτωχότερων 4/5 των φορολογουμένων.Η ανισοκατανομή του δηλωθέντος και του διαθέσιμου εισοδήματος τα έτη 1998 και 2008 φαίνονται παραστατικότερα στα Διαγράμματα 1 και 2.


Από την ανάλυση που έγινε στο άρθρο αυτό φάνηκε καθαρά ότι η μεγάλη ανισοκατανομή τόσο του δηλωθέντος όσο και του διαθέσιμου εισοδήματος που υπήρχε το 1998 παραμένει αμείωτη το 2008, παρά τα διάφορα φορολογικά νομοσχέδια που έχουν ψηφιστεί. Oπως όμως προαναφέρθηκε, η πραγματική ανισοκατανομή είναι πολύ μεγαλύτερη, αν ληφθούν υπόψη τα πραγματικά εισοδήματα.Η ανισοκατανομή του εισοδήματος είναι κοινωνικά άδικη και το γεγονός ότι τα φορολογικά μέτρα από τη μια μεριά δεν «συλλαμβάνουν» το πραγματικό εισόδημα και από την άλλη ελάχιστα μειώνουν την ανισοκατανομή αυτή, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.

Το πρόβλημα της ανισοκατανομής του εισοδήματος συνδέεται στενά με την οικονομική και ειδικότερα τη δημοσιονομική πολιτική που εφαρμόστηκε τα τελευταία 35 χρόνια. Η πολιτική αυτή, λόγω βασικά έλλειψης πολιτικής βούλησης, δεν θέλησε να περιορίσει την εκτεταμένη παραοικονομία και να πατάξει τη συνεχώς διογκούμενη φοροδιαφυγή. Αντίθετα, με τις πράξεις και τις παραλείψεις της, τις διόγκωσε.

Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, με τίτλο «Αποκατάσταση της φορολογικής δικαιοσύνης και αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής», με τις διατάξεις του και ιδιαίτερα με την επαναφορά και ενίσχυση «του προσδιορισμού εισοδήματος με βάση τεκμήρια δαπανών και χρήσης υπηρεσιών», φιλοδοξεί να περιορίσει τη φοροδιαφυγή. Δυστυχώς το νομοσχέδιο αυτό καθυστέρησε να καταρτιστεί και μέχρις ότου ψηφιστεί από τη Βουλή και αρχίσει να εφαρμόζεται θα έχουν περάσει πάνω από 6 μήνες από την ανάληψη της εξουσίας από τη νέα κυβέρνηση. Η καθυστέρηση αυτή θα έχει μεγάλο κόστος το 2010 και επιπτώσεις στην επίτευξη του στόχου του προϋπολογισμού για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες.

Το αν και σε ποια έκταση η εφαρμογή του νέου φορολογικού νομοσχεδίου θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή και θα μειώσει την ανισοκατανομή του δηλωθέντος και του διαθέσιμου εισοδήματος θα το γνωρίζουμε όταν θα γίνουν γνωστά τα στοιχεία για τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων του οικονομικού έτους 2011, δηλαδή για τα εισοδήματα του 2010 και περισσότερο του οικονομικού έτους 2012, δηλαδή τα εισοδήματα του 2011. Δυστυχώς τα στοιχεία αυτά δεν θα τα γνωρίζουμε πριν από τις αρχές του 2012 και 2013, αντίστοιχα.ΕΞΠΡΕς.