Μειώνονται οι ελληνικές επενδύσεις στην ΠΓΔΜ

ΜE 76 εκατ. ευρώ αποεπένδυση εμφανίζουν τη χώρα μας το 2009 τα διαθέσιμα στοιχεία από την Κεντρική Τράπεζα της ΠΓΔΜ, έτος κατά το οποίο η...Σλοβενία ήταν η πρώτη επενδύτρια χώρα στην ΠΓΔΜ με επενδύσεις ύψους περίπου 130 εκατ. ευρώ περίπου ενώ ακολουθούν η Ολλανδία με 105 εκατ. ευρώ, η Αυστρία με 47 εκατ. ευρώ, η Ελβετία με 17 εκατ. ευρώ, οι Παρθένοι Νήσοι με 15 εκατ. ευρώ, η Βουλγαρία με 12 εκατ. ευρώ και έπονται ΗΠΑ, Λουξεμβούργο, Κύπρος και Ιταλία. Εν προκειμένω οι αριθμοί για τη χώρα μας ενδέχεται να αντιστοιχούν στην αλλαγή ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων Mermeren - Κυριακίδης και Cosmofon, σύμφωνα με το Γραφείο Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων στα Σκόπια.
Την ίδια ώρα δημοσίευματα των τοπικών ΜΜΕ άρχισαν πρόσφατα να διαδίδουν ότι οι Eλληνες επενδυτές έχουν αρχίσει να αποχωρούν από την ΠΓΔΜ και «να αφήνουν το πεδίο ελεύθερο για το σλοβενικό κεφάλαιο». Σύμφωνα με τα εν λόγω δημοσιεύματα, οι ελληνικές επενδύσεις, οι οποίες έως το παρελθόν έτος ήταν κυρίαρχες στη χώρα, φαίνεται ότι παύουν. Παρουσιάζεται επίσης η εικόνα ότι κάποιοι επενδυτές έχουν ήδη αποσυρθεί από τη χώρα, κάνοντας αναφορά στις πωλήσεις των ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεων Mermeren Kombinati Prilep και Cosmofon, ενώ οι υπόλοιποι αδρανούν.
Oπως, επίσης, σχολιάζεται στον Τύπο, η οικονομική επέκταση της ελληνικής πλευράς, η οποία, έως πρόσφατα, αποτελούσε μία πραγματικότητα και σήμαινε την είσοδο «φρέσκων» κεφαλαίων στην αναιμική οικονομία της χώρας, είναι πλέον παρελθόν. Προς επίρρωση των ανωτέρω γίνεται επίκληση των στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας της ΠΓΔΜ τα οποία παρουσιάζονται στα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία το παρελθόν έτος οι Eλληνες επένδυσαν στη χώρα μόνο 12 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2 εκατ. αποτελούν επανεπενδυμένα κέρδη, ενώ τα υπόλοιπα 10 εκατ. είναι δάνεια που συνήφθησαν για να διασφαλίσουν τις τρέχουσες δραστηριότητες των εταιριών. Κατά την ανάλυσή τους, το ανωτέρω ποσό φανερώνει σημαντική μείωση των επενδύσεων εάν συγκριθεί με το αντίστοιχο του 2007, το οποίο ανήλθε στα 44,6 εκατ. ευρώ (5,3 εταιρικά κεφάλαια, 35,5 εκατ. ευρώ επανεπενδυμένα κέρδη και 3,8 εκατ. ευρώ δάνεια) και του 2006, το οποίο ανήλθε στα 40,7 εκατ. ευρώ (3,1 εκατ. ευρώ εταιρικά κεφάλαια, 35,3 επανεπενδυμένα κέρδη και 2,3 εκατ. ευρώ δάνεια). Στην προσπάθειά τους να διαπιστώσουν, μέσω της τοπικής ένωσης επιμελητηρίων, πότε πραγματοποιήθηκε στη χώρα η τελευταία ελληνική επένδυση, οι διερωτώμενες εφημερίδες δεν έλαβαν καμία απάντηση. Υποστηρίζουν πάντως ότι η τρέχουσα τάση μείωσης των ελληνικών επενδύσεων υποδηλώνει ότι κάτι συμβαίνει σε επίπεδο οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες και διατυπώνουν το ερώτημα κατά πόσο οι βαθύτεροι λόγοι είναι πολιτικοί (πρόβλημα με το όνομα) καθώς και κατά πόσο το «πολιτικό μέτωπο» θα ζημιώσει την επιχειρηματικότητα.
Κρίνουμε αναγκαίο να σχολιάσουμε –σημειώνει το Γραφείο– ότι ναι μεν εμφανίζεται κόπωση, για τους γνωστούς και πολλούς άλλους λόγους, από την πλευρά του ελληνικού επενδυτικού δυναμικού για πραγματοποίηση νέων ή συμπληρωματικών επενδύσεων στην ΠΓΔΜ, ωστόσο το εν λόγω ενδιαφέρον ουδέποτε εξέλιπε ούτε και έχει μηδενιστεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η νέα επένδυση του ομίλου Βερόπουλου για την κατασκευή σύγχρονου εμπορικού κέντρου στα Σκόπια, ύψους δαπάνης άνω των 38 εκατ. ευρώ, η οποία ολοκληρώθηκε και έχει προγραμματιστεί να λειτουργήσει τον Σεπτέμβριο του 2010.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, οι σημαντικότερες επενδύτριες χώρες στην ΠΓΔΜ για το 2009 ήταν οι ακόλουθες:
Σλοβενία 129,59, Ολλανδία 104,82, Αυστρία 46,66, Ελβετία 16,74, Παρθένοι Νήσοι 15,15, Βουλγαρία 12,22, Ηνωμένες Πολιτείες 5,52, Λουξεμβούργο 4,89, Κύπρος 3,53, Ιταλία 3,44.

Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της ΠΓΔΜ (2010).

Δυστυχώς η ακολουθούμενη από τις αρμόδιες αρχές της ΠΓΔΜ μεθοδολογία όσον αφορά τη δημοσίευση των μεγεθών για τις άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα δεν ευνοεί τη συγκριτική παράθεση σε διαχρονική βάση, κατά χώρα. Ως εκ τούτου, η κατά χώρα προέλευση των ΑΞΕ στην ΠΓΔΜ με βάση τα πλέον πρόσφατα δημοσιευμένα από την κεντρική τράπεζα της χώρας σωρευτικά στοιχεία έχει ως εξής:
Ελλάδα 15,18, Ολλανδία 14,67, Ουγγαρία 13,83, Αυστρία 11,27, Σλοβενία 8,85, Ελβετία 6,76, Ηνωμένο Βασίλειο 4,90, Λουξεμβούργο 2,33, Γερμανία 2,23, Σερβία 2,10, λοιπές χώρες 17,87.

Πηγή: Κεντρική Τράπεζα της ΠΓΔΜ


Οι ελληνικές επενδύσεις


Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της ΠΓΔΜ αναφορικά με το σύνολο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην χώρα για την περίοδο 1997-2007, βάσει του αρχικού επενδεδυμένου κεφαλαίου των επιχειρήσεων, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση με ποσοστό επί του συνόλου των ΑΞΕ 15,2%, έπειτα από την Ολλανδία (ποσοστό 16,9%) και την Ουγγαρία (16,6%). Δεδομένου όμως ότι τα επίσημα στοιχεία λαμβάνουν υπόψη μόνο το κατά την ίδρυση της εταιρίας επενδεδυμένο κεφάλαιο, παραβλέποντας το συνολικά επενδυμένο κεφάλαιο, που αφορά επανεπενδύσεις, μεταβιβάσεις κεφαλαίων μέσω άλλων χωρών (όπως Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Κύπρος κ.ά.), ιδιωτικοποιήσεις και εξαγορές, η Ελλάδα κατά την ως άνω δεκαετία κατείχε στην πραγματικότητα την πρώτη θέση στη χώρα, με συνολικό ύψος επενδύσεων περί τα 985 εκατ. ευρώ. Στο εν λόγω ποσό θα χρειαστεί, βεβαίως, να μην συνυπολογίζεται πλέον η αξία της επένδυσης της εταιρίας Cosmofon, η οποία πωλήθηκε το 2009 και ανήκει σε σλοβενικά συμφέροντα.
Στην ΠΓΔΜ δραστηριοποιούνται περί τις 280 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, οι δέκα μεγαλύτερες εκ των οποίων έχουν διαχρονικά επενδύσει περίπου 800 εκατ. ευρώ. Οι εν λόγω επιχειρήσεις, σε μια χώρα με υψηλότατα επίπεδα ανεργίας, παρέχουν απασχόληση σε περίπου 20.000 εργαζομένους, ενώ πολλές ακόμα δημιουργούνται δευτερογενώς. Οι κύριοι τομείς δραστηριότητας στους οποίους συγκεντρώνονται οι ελληνικές επενδύσεις είναι οι τράπεζες (24% επί του συνόλου των ελληνικών επενδύσεων), η ενέργεια (23%), η βιομηχανία (18%), το εμπόριο τροφίμων/ποτών (16%) και άλλες διάφορες επενδύσεις (19%).
Σημειώνεται ότι σε απόλυτο επίπεδο το ελληνικό επενδεδυμένο κεφάλαιο στη χώρα είναι σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με άλλες βαλκανικές χώρες (Ρουμανία, Βουλγαρία). Εάν, όμως, συγκριθεί σε αναλογία με το μέγεθος της χώρας είναι αρκετά υψηλότερο. Παρά το δυσμενές διμερές πολιτικό κλίμα και τις εγγενείς δυσχέρειες που συνεπάγεται για τον ξένο επενδυτή η πραγματικότητα της χώρας, υπάρχει ακόμα και σήμερα, έστω και μειωμένο, ενδιαφέρον από πλευράς ελληνικών επιχειρήσεων να επενδύσουν στη χώρα ή να επαυξήσουν το κεφάλαιό τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αλυσίδα Αφοί Βερόπουλου με ύψος επένδυσης επιπλέον 38 εκατ. ευρώ στη διετία 2009-2010 για την κατασκευή νέου εμπορικού κέντρου.
Από την άλλη πλευρά από τότε που εμφανίστηκε η παγκόσμια οικονομική κρίση σημειώνεται περιστολή στις δραστηριότητες ελληνικών επιχειρήσεων, κυρίως στη βιομηχανία έτοιμου ενδύματος, λόγω της εξάρτησής τους από τη ζήτηση από άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και εταιριών που ασκούν δραστηριότητες φασόν σε άλλους τομείς, με τελικό παραλήπτη τις ίδιες τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα.
Επίσης, τόσο για λόγους που συνδέονται με το διμερές πολιτικό πρόβλημα με την ΠΓΔΜ όσο και λόγω των εγγενών αδυναμιών του συστήματος στη χώρα, οι Eλληνες επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν ορισμένες φορές σοβαρότατα προβλήματα, σε επίπεδο φορολογικής, τελωνειακής και γενικότερης διοικητικής μεταχείρισης. Γενικά, παρά το γεγονός ότι η ΠΓΔΜ αποτελεί μικρού μεγέθους αγορά με εμφανείς διαρθρωτικές αδυναμίες, η χώρα παρουσιάζει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για τους Eλληνες επιχειρηματίες και την Ελλάδα γενικότερα και ευκαιρίες, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας, κατόπιν της απελευθέρωσης της αγοράς και διαμόρφωσης νέων σχημάτων εκμετάλλευσης (πετρελαίου - φυσικού αερίου), καθώς και στους τομείς γεωργίας, τροφίμων, κατασκευών, περιβαλλοντικής μέριμνας και ανάπτυξης, υπηρεσιών συμβούλων, logistics, ασφαλειών κ.ά.
Ευκλείδης Καραγιαννίδης