Γράφουν σήμερα -και πάλι- οι Financial Times:Ενώ οι Ευρωπαίοι γιορτάζουν το τέλος της κρίσης, το spread μεταξύ των δεκαετών ομολόγων χωρών στην περιφέρεια της ευρωζώνης και των γερμανικών, αυξάνεται ανησυχητικά.
Oσο εξακολουθεi να υφίσταται τo σημερινό επίπεδο των spreads στην...Ευρώπη της περιφέρειας, το φορτίο των επιτοκίων στη χρηματαγορά θα είναι δυσβάσταχτο. Θα είναι φερέγγυες ορισμένες χώρες κάτω από τέτοιες συνθήκες;
Στην Ελλάδα, το πρόγραμμα προσαρμογής πάει καλύτερα του αναμενόμενου, αλλά δεν αισιοδοξώ ιδιαίτερα για τις διαρθρωτικές αλλαγές. Οι αισιόδοξοι στηρίζονται σε προβλέψεις ανάπτυξης πάνω από τον μέσο όρο, χωρίς να αναφέρουν από πού θα προέλθει. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς χώρες που ανακάμπτουν ακόμη από «φούσκες» αξιών, μπορούν να δημιουργούν τόσο μεγάλη ανάπτυξη. Για να εγγυηθεί κανείς την φερεγγυότητα στην περιφέρεια της ευρωζώνης χρειάζεται μία δεκαετία ανάπτυξης. Ή θα εθελοτυφλούμε, ή θα προετοιμαστούμε για το αναπόφευκτο, δηλαδή τη χρεοκοπία κάποια χώρας ή την αναδιάρθρωση του χρέους της. Πρέπει, λοιπόν, να προετοιμαστούμε για μία ελεγχόμενη χρεοκοπία.
Το αισιόδοξο σενάριο υποστηρίζει ότι οι φούσκες στις τιμές των αξιών έχουν ήδη αυτo-διορθωθεί πλήρως. Όμως, ίσως δεν συμβαίνει αυτό. Στις περισσότερες χώρες, οι πραγματικές τιμές των ακινήτων δεν άλλαξαν σημαντικά για μεγάλες περιόδους. Στις ΗΠΑ έχουν παραμείνει αμετάβλητες την τελευταία εκατονταετία. Στη Γερμανία δεν έχουν αυξηθεί από την δεκαετία του ΄50. Εάν υποθέσουμε ότι η μακροπρόθεσμη τροχιά των πραγματικών τιμών των κατοικιών στην περιφέρεια της ευρωζώνης είναι επίπεδη, συμπεραίνουμε ότι οι τιμές θα υποχωρήσουν πολύ περισσότερο στο μέλλον.
Επομένως, πρέπει να λάβουμε υπόψη την ενδεχόμενη «τοξική» δυναμική που μπορεί να έχουν τα υψηλά επιτόκια και η περαιτέρω μείωση των τιμών των αξιών. Το πιθανότερο είναι χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης να πληρώσουν μέρος του χρέους τους. Αυτό μας λένε τα spreads των ομολόγων, και οι αγορές ομολόγων φαίνεται να έχουν λάβει σωστά το μήνυμα.
