"Οι ΗΠΑ του 18ου αιώνα παράδειγμα για την Ε.Ε. του 21ου αιώνα"

Γράφει το Bloomberg:

"Τι θα χρειαστεί για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα χρέους και εσωτερικών τριβών της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Η ιστορία των ΗΠΑ, που στις 4 Ιουλίου γιόρτασαν τα 235 χρόνια ανεξαρτησίας τους, αποτελεί ένα είδος παραβολής που θα μπορούσε να αποδειχθεί διδακτική για τους Ευρωπαίους ηγέτες.

Στα τέλη του 18ου αιώνα, το τότε νεοπαγές ενωμένο κράτος κινδύνευε να... διαλυθεί εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων. Εκείνη η κρίση έμοιαζε με αυτή που προσπαθεί τώρα να αναχαιτίσει η Ευρώπη με το δεύτερο πακέτο στήριξης στην Ελλάδα. Τεράστια χρέη πολιτειών όπως η Μασαχουσέτη και η Νότια Καρολίνα στραγγάλιζαν μια οικονομία που βρισκόταν ήδη σε ύφεση. Μια εξέγερση αγροτών που διαμαρτύρονταν για την αύξηση των φόρων έφερε τη χώρα στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου. Η εμπιστοσύνη στο αμερικανικό χρέος υποχώρησε τόσο ώστε βετεράνοι του πολέμου ξεφορτώνονταν αξιόγραφα του κράτους έναντι 15 σεντς για κάθε δολάριο.

Οπως ακριβώς η σημερινή Ευρώπη, οι ΗΠΑ δεν είχαν τότε ένα ομοσπονδιακό εκτελεστικό σώμα αρμόδιο για την κρίση. Ωστόσο, ο πρώτος υπουργός Οικονομικών της χώρας, ο Αλεξάντερ Χάμιλτον, παρουσίασε μια πρόταση πολύ πιο προωθημένη από όλες όσες εξετάζονται σήμερα στην Ευρώπη. Το σχέδιό του προέβλεπε πως το Κογκρέσο θα εξουσιοδοτούσε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναλάβει την ευθύνη για ένα μέρος του χρέους του κράτους που ανερχόταν σε 25 εκατ. δολάρια -αντίστοιχο περίπου δύο σημερινών τρισ. δολαρίων- και να αντλήσει κεφάλαια για να το αποπληρώσει. Το σχέδιο παρουσίαζε κάποια ψεγάδια που γνώριζε ο Χάμιλτον. Η κυβέρνηση θα πλήρωνε τους κερδοσκόπους που είχαν αγοράσει ομόλογα με έκπτωση, ενώ οι δημοσιονομικά υγιείς πολιτείες θα επιδοτούσαν τις προβληματικές.

Η πρότασή του, όμως, θα έδινε στις οικονομίες των πολιτειών τη δυνατότητα να αναπτυχθούν και θα κατοχύρωνε την εμπιστοσύνη στα χρεόγραφα του κράτους. Τα οφέλη που θα προσποριζόταν ένα έθνος όταν τα ομόλογά του θα εθεωρούντο χρυσός, υποστήριξε ο Χάμιλτον, θα υπερκάλυπταν το κόστος.

Το σχέδιο του Χάμιλτον συνάντησε σθεναρές αντιστάσεις. Οπως κάνει σήμερα η δημοσιονομικά συνετή Γερμανία, όσες πολιτείες είχαν αποπληρώσει τα χρέη τους δεν έβλεπαν γιατί να επιδοτήσουν τους γείτονές τους. Οι αντιπαραθέσεις στο Κογκρέσο γίνονταν σε τόσο υψηλούς τόνους ώστε πολλοί εξέφραζαν φόβους πως επρόκειτο για το τέλος των Ηνωμένων Πολιτειών. Οταν, όμως, ηττήθηκε σε σχετική ψηφοφορία τον Απρίλιο του 1790, ο Χάμιλτον επέμεινε. Είχε τέτοια αίσθηση του κατεπείγοντος της κατάστασης ώστε ήταν πρόθυμος να κάνει κάτι που για τον ίδιο ήταν μια επισφαλής πολιτική θυσία: να εγκαταλείψει το αίτημα της δικής του πολιτείας, της Νέας Υόρκης, για ανάδειξή της σε πρωτεύουσα του νέου κράτους. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Οι ΗΠΑ γνώρισαν μια περίοδο ευημερίας και τα ομόλογά τους λειτουργούσαν όπως ο κανόνας του χρυσού. Ακόμη και στη σημερινή οικονομική κρίση, οι επενδυτές στρέφονται στο ασφαλές καταφύγιο των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου και το δολάριο αποτελεί το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.

Το 1946, όταν η Ευρώπη έβγαινε από έναν καταστροφικό πόλεμο, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ εξέφρασε μια φιλοδοξία που είχαν τότε πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες: «για να δημιουργήσουμε ξανά μια ευρωπαϊκή οικογένεια» τόνισε «και να της προσφέρουμε μια δομή με την οποία θα μπορεί να ζήσει εν ειρήνη, ασφάλεια και ελευθερία, πρέπει να οικοδομήσουμε ένα είδος Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης». Σε αυτή την κρίσιμη στροφή της ιστορίας της, η Ευρώπη ίσως χρειάζεται τον δικό της Χάμιλτον για να κάνει το όραμα πραγματικότητα".