Στην απόφαση να απέχουν τα μέλη της από την απογραφή που ξεκίνησε χθες στην Αλβανία και θα διαρκέσει έως τις 21 Οκτωβρίου κατέληξε η «Ομόνοια», καταγγέλλοντας ότι αυτή «δεν έχει ως στόχο τον προσδιορισμό των πραγματικών μελών των μειονοτήτων, αλλά την τεχνητή και στατιστική συρρίκνωσή τους».
Στην ίδια επιλογή οδηγήθηκαν και άλλες μειονοτικές ομάδες (όπως οι... βλάχοι, οι Μαυροβούνιοι και οι Σλαβομακεδόνες), καθώς, όπως λένε, η κυβέρνηση Μπερίσα με μεθοδεύσεις και νομικά πραξικοπήματα αναιρεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει πρωτίστως έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία αφ' ενός χρηματοδοτεί την απογραφή και αφ' ετέρου έχει θέσει ως όρο το σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων κατά τη διενέργειά της.
«Το θέατρο δεν μπορεί να συνεχιστεί. Μετά από είκοσι χρόνια περιμέναμε η αλβανική πολιτεία να κάνει ό,τι αρμόζει σ' ένα σοβαρό κράτος δικαίου, με σεβασμό στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού» τονίζει στην «Κ.Ε.» ο πρόεδρος του μειονοτικού κόμματος ΚΕΑΔ, Βαγγέλης Ντούλες.
Οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας εστιάζουν την κριτική τους πρώτα και κύρια στην αλλαγή του νόμου τον Ιούλιο με πρωτοβουλία των κομμάτων των Τσάμηδων, βάσει του οποίου ποινικοποιείται ουσιαστικά ο αυτοπροσδιορισμός. Και αυτό διότι εάν κάποιο μέλος της μειονότητας δηλώσει ελληνική εθνικότητα ενώ στα ληξιαρχεία έχει καταγραφεί ως Αλβανός, απειλείται με πρόστιμο χιλίων δολαρίων. Παράλληλα, λίγες μόνο ημέρες πριν απ' την έναρξη της απογραφής το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας απαγόρευσε τη δυνατότητα αλλαγής εθνικότητας διά της νομικής οδού, κάτι που προέβλεπε νόμος του 2009, προκειμένου να αποκατασταθούν αδικίες του παρελθόντος, όταν πολλοί ομογενείς αναγκάστηκαν υπό καθεστώς απειλών να δηλώσουν Αλβανοί.
Οι παρατυπίες αυτές, ωστόσο, δεν είναι οι μόνες.
Στο αλβανικό ερωτηματολόγιο της απογραφής η ερώτηση για την εθνικότητα είναι «σε ποια εθνικο- πολιτιστική ομάδα ανήκετε;», τη στιγμή που η ελληνική μειονότητα είναι αναγνωρισμένη ως «εθνική». Αντίθετα, η μετάφραση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας στο αγγλικό έντυπο (το οποίο απευθύνεται στο εξωτερικό) είναι «σε ποια εθνική ομάδα ανήκετε;».
Επίσης, βάσει του νόμου, ο επικεφαλής της οικογένειας μπορεί να απογράψει τα υπόλοιπα μέλη της χωρίς να έχει το δικαίωμα να δηλώσει την εθνικότητά τους. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει κυρίως τα μέλη της μειονότητας που εργάζονται στην Ελλάδα και δεν θα προσμετρηθούν στο συνολικό αριθμό.
Η Αθήνα έχει υπογραμμίσει πολλές φορές την ανάγκη μιας αντικειμενικής καταγραφής των μειονοτήτων, με ευρωπαϊκά στάνταρ και χωρίς μεθοδεύσεις. Ωστόσο δεν επιθυμεί να προσδώσει στην υπόθεση διμερή χαρακτήρα, αλλά το θέμα να μείνει κυρίως στην ευρωπαϊκή του διάσταση, αφού τα Τίρανα επιδιώκουν την ένταξή τους στην Ε.Ε. Η «Ομόνοια», από την πλευρά της, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αναλάβει πρωτοβουλία δικής της απογραφής την άνοιξη του 2012.
