Βετεράνους των χρεοκοπιών, επαγγελματίες εκβιαστές των κρατών, αλλά και κερδοσκόπους του smart money, αποφασισμένους να δώσουν σκληρή μάχη απέναντι στις πιο παραδοσιακές δυνάμεις της αγοράς,
έφερε στην Ελλάδα η κρίση χρέους.
Οι… καρχαρίες των αγορών, δηλαδή τα hedge funds, αλλά και οι γύπες, όπως συχνά αποκαλούνται τα vulture funds, δεν διστάζουν να κρατήσουν σε ομηρία την ελληνική κυβέρνηση και... να υπονομεύσουν τις προσπάθειες για αναδιάρθρωση του χρέους.
Ουσιαστικά, παίζουν ένα σκληρό παιχνίδι τακτικής, από το οποίο μπορούν να βγουν μόνο κερδισμένοι. Όσο αρνούνται να αποδεχτούν την πρόταση για εθελοντική συμμετοχή τους στην αναδιάρθρωση του χρέους, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να βγάλουν υπερκέρδη από τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία έχουν αγοράσει σε τιμές… ευκαιρίας. Γι’ αυτές τις δυνάμεις της αγοράς, ακόμα και μια ελληνική χρεοκοπία θα μπορούσε να είναι το σενάριο που θα μεγιστοποιούσε τα κέρδη τους.
Έστω κι αν η Αθήνα φαίνεται να επιτυγχάνει συμφωνία με τις τράπεζες, για την εθελοντική συμμετοχή τους στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI), οι διαπραγματεύσεις της με τα hedge funds που έχουν αγοράσει ελληνικά ομόλογα, αποδεικνύονται πολύ δυσκολότερες. Και όμως, αυτοί οι κερδοσκόποι επενδυτές έχουν τη δύναμη να κρίνουν την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της JP Morgan, από τα 200 δισ. ευρώ του κρατικού χρέους που επιχειρεί να αναδιαρθρώσει η Ελλάδα, τα 120 δισ. ευρώ βρίσκονται στα χέρια τραπεζών και άλλων παραδοσιακών επενδυτών, ενώ τα 80 δισ. ευρώ έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία των πιο ριψοκίνδυνων παικτών του χρηματοοικονομικού κλάδου. Το πόσο σκοτεινές είναι αυτές οι δυνάμεις της αγοράς, αποτυπώνεται στις πληροφορίες του Reuters, σύμφωνα με τις οποίες, οι κάτοχοι του 25% των ομολόγων παραμένουν μέχρι στιγμής άγνωστοι, ακόμα και σε όσους οργανώνουν το PSI.
Η τακτική τους, αντίθετα, είναι πλέον γνωστή σε όλους. Καθυστερώντας τις διαπραγματεύσεις αλλά και τις διαδικασίες για την αναδιάρθρωση του χρέους, τα funds αυτά ελπίζουν ότι η Αθήνα δεν θα προλάβει να ολοκληρώσει την ανταλλαγή των ομολόγων πριν από την κρίσιμη ημερομηνία της 20ής Μαρτίου, όταν το ελληνικό δημόσιο καλείται να αποπληρώσει 14,5 δισ. ευρώ σε τίτλους που λήγουν. Η διαδικασία για την ανταλλαγή των ομολόγων απαιτεί έξι εβδομάδες από τη στιγμή που θα υπάρξει συμφωνία.
Επομένως, η ελληνική κυβέρνηση έχει περιθώριο έως τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου για να οριστικοποιήσει την επιδιωκόμενη συμφωνία. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν έχει παρά δύο επιλογές. Θα πρέπει είτε να βρει τα χρήματα για να αποπληρώσει τα ομόλογα που λήγουν στις 20 Μαρτίου (και κατ’ επέκταση, να «επιβραβεύσει» τα hedge funds που μπλόκαραν την αναδιάρθρωση του χρέους), είτε να βρεθεί σε στάση πληρωμών. Για την ακρίβεια, κάποια από τα hedge funds επιδιώκουν να επιβεβαιωθεί το σενάριο της σκληρής χρεοκοπίας, αφού έχουν αγοράσει credit default swaps.
Σε κάποιους, μάλιστα, δεν αρέσει καθόλου ο εθελοντικός χαρακτήρας της επιδιωκόμενης συμφωνίας για την αναδιάρθρωση του χρέους. Πρόκειται απλά για την προσπάθεια του τραπεζικού λόμπι IIF και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να προστατεύσουν τα συμφέροντα των «φίλων» τους, ισχυρίζονται. «Οι δύο μεγαλύτεροι εκδότες CDS είναι η Goldman Sachs και η AIG. Ουσιαστικά, το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει, δεν είναι παρά μια διάσωση για αυτές τις δύο», έλεγε την Τετάρτη στον Independent διαχειριστής hedge fund. «Επτά πρώην υπάλληλοι της Goldman Sachs έχουν θέσεις στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις», πρόσθετε με νόημα.
Όπως δείχνουν όλα, ο παράγοντας-κλειδί, που καθορίζει τη στρατηγική του κάθε hedge fund, είναι η τιμή στην οποία αγόρασε τα ελληνικά ομόλογα. Μέρος της βιομηχανίας του smart money εισήλθε στα ελληνικά ομόλογα κατά τους τελευταίους μήνες, όταν οι παραδοσιακοί παίκτες, δηλαδή οι τράπεζες, επεδίωξαν να ξεφορτωθούν όσο-όσο τους τίτλους που είχαν στην κατοχή τους, υπό τον φόβο μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Έτσι, πολλά hedge funds έχουν αγοράσει τα ομόλογα σε τιμές από 25 έως 40 σεντς ανά ευρώ, αναλόγως με τη διάρκειά τους. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν αποδεχτούν την πρόταση για haircut 50%, βγαίνουν κερδισμένα.
Το μοναδικό όπλο που απομένει στη διάθεση της Αθήνας, για να αναγκάσει τα hedge funds να συμμετάσχουν στην ανταλλαγή των ομολόγων, είναι η επιβολή ρητρών συλλογικής δράσης στα ομόλογα. Με αυτό τον τρόπο (ουσιαστικά με μία αλλαγή νόμου), μια συμφωνία την οποία αποδέχεται η πλειοψηφία των ιδιωτών επενδυτών, ισχύει υποχρεωτικά για το σύνολο των ομολογιούχων. Αυτό το σενάριο είναι το μοναδικό που μπορεί να δώσει στην Αθήνα το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις. Τα hedge funds το γνωρίζουν καλά. Οι απειλές τους περί προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μαρτυρά την ταραχή τους.
Ποιοι φημολογείται ότι μπλοκάρουν τη λύση-ανάσα για την Ελλάδα
Vega Asset Management
Ο Ισπανός Ραβί Μέχρα, πρώην trader της Banco Santander, είναι ένας πρωτοπόρος του finance. Το 1996, όταν ίδρυσε την Vega Asset Management, με έδρα τη Μαδρίτη, ελάχιστοι στην Ισπανία γνώριζαν τι είναι και τι κάνει ένα hedge fund. Και όμως, αυτό το hedge fund κατάφερε να γίνει το μεγαλύτερο της Ευρώπης, φτάνοντας να έχει, το 2005, περισσότερα από 12 δισ. δολάρια σε υπό διαχείριση κεφάλαια. Όμως, ο Μέχρα και η Vega δεν μπόρεσαν να κρατηθούν στην κορυφή για πολύ. Έναν χρόνο αργότερα, εν μέσω μαζικών εκροών, η εταιρεία βρέθηκε να δίνει μάχη για την επιβίωσή της. Τα υπό διαχείριση κεφάλαιά της έπεσαν στα 2,5 δισ. δολάρια.
Οι distressed επενδύσεις αποτέλεσαν τη στρατηγική στην οποία πόνταρε ο Μέχρα για την ανάκαμψη της Vega. Έτσι, το hedge fund του ήταν το πρώτο που έδειξε στην ελληνική κυβέρνηση ότι οι διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες επενδυτές για την αναδιάρθρωση του χρέους δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση. Τον περασμένο Δεκέμβριο, το Vega ήταν το πρώτο fund που αποχώρησε ξαφνικά από τις διαπραγματεύσεις (και από την επιτροπή που έχουν συστήσει για τον λόγο αυτόν οι ιδιώτες επενδυτές), απειλώντας με αγωγές, στην περίπτωση που η όποια συμφωνία για ανταλλαγή των ομολόγων επιφέρει ζημιά άνω του 50% σε επίπεδο net present value.
Όπως φαίνεται, αυτό που εξόργισε το ισπανικό fund, ήταν η εξαίρεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από την όποια συμφωνία για το haircut στα ελληνικά ομόλογα.
York Capital
Αν δεν ήταν ο ιδρυτής της York Capital Management, μιας εταιρείας hedge funds με 14 δισ. δολάρια σε υπό διαχείριση κεφάλαια, ο 53χρονος Τζέιμς Ντίναν μάλλον θα ήταν σήμερα ο ιδιοκτήτης ενός μπαρ στην Καζαμπλάνκα, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος.
Η αλήθεια είναι ότι ο δισεκατομμυριούχος διαχειριστής, που σήμερα κινείται στους κοσμικούς κύκλους της Wall Street, δεν ζούσε πάντα τη «μεγάλη ζωή». Γεννήθηκε στη Βαλτιμόρη, μέλος μιας οικογένειας με πέντε παιδιά. Σε πολύ μικρή ηλικία, έχασε το 70% της ακοής του, με αποτέλεσμα να μάθει να διαβάζει τα χείλη, αλλά και να φορά ακουστικό μέχρι και σήμερα.
Το 1987, έχασε όλες του τις οικονομίες στο Κραχ της «Μαύρης Δευτέρας». Όμως, αυτό δεν τον αποθάρρυνε από το να συνεχίσει την καριέρα του στη Wall Street. Το 1991, έκανε πραγματικότητα το μεγάλο του όνειρο, να αποκτήσει τη δική του εταιρεία επενδύσεων. Όμως, για να το κάνει, χρειάστηκε να «ξεφουσκώσει» το εγώ του. Πιστεύοντας ότι οι επενδυτικές του επιτυχίες τον είχαν κάνει σταρ, ο δια- χειριστής επιχείρησε να δημιουργήσει ένα fund με το όνομά του. Όμως, γρήγορα διαπίστωσε ότι το όνομα Τζέιμς Ντίναν δεν αρκούσε για να ανοίξουν οι υποψήφιοι επενδυτές τα πορτοφόλια τους. Το «York Capital» αποδείχθηκε πιο τυχερό. Το 2010, η Credit Suisse πλήρωσε σχεδόν 500 εκατ. δολάρια για να αποκτήσει μειοψηφική συμμετοχή στην εταιρεία του Ντίναν.
Παρότι ο ξένος Τύπος συγκαταλέγει την York ανάμεσα στα hedge funds που αρνούνται να συμμετάσχουν στην εθελοντική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, η ίδια η εταιρεία, με ανακοίνωσή της, το διαψεύδει. Όπως δηλώνει, οι θέσεις της στα ελληνικά ομόλογα είναι πολύ μικρές, και έτσι, δεν έλαβε μέρος -και ούτε το σκοπεύει- στις ελληνικές διαπραγματεύσεις.
Och-Ziff
Η φιλοσοφία της Och-Ziff είναι απλή: «Μην χάσεις χρήματα. Και εάν πράγματι χάσεις χρήματα, φρόντισε να είναι ένα μικρό ποσό». Όπως δείχνουν οι μέχρι σήμερα επιδόσεις της, η εταιρεία φροντίζει να τηρεί αυτή την υπόσχεση προς τους πελάτες της. Η Och-Ziff ήταν μία από τις λιγοστές εταιρείες του κλάδου που δεν υπέστησαν μεγάλες ζημιές κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008.
Πίσω από αυτή την επιτυχία βρίσκεται ο 50χρονος Ντάνιελ Οκ, ένας βετεράνος trader της Goldman Sachs. Ο Οκ δούλευε για 12 χρόνια στην ισχυρότερη επενδυτική τράπεζα της Wall Street, όταν τον προσέλκυσαν οι Ρόμπερτ, Ντερκ και Ντάνιελ Ζιφ, κληρονόμοι του μεγιστάνα των εκδόσεων, Γουίλιαμ Ζιφ. Τα τρία αδέλφια εμπιστεύτηκαν στον Οκ 100 εκατ. δολάρια από την οικογενειακή περιουσία και του ανέθεσαν να τα επενδύσει. Επιτυγχάνοντας ετήσιες αποδόσεις περίπου 14% από την ίδρυση της Och-Ziff, το 1994, έως σήμερα, το μεγαλύτερο fund της εταιρείας κατάφερε να γίνει περιζήτητο ανάμεσα στους θεσμικούς επενδυτές.
Ο Οκ είναι σήμερα υπεύθυνος για την επένδυση περίπου 30 δισ. δολαρίων. Σύμφωνα με το Reuters, έχει τοποθετηθεί, μεταξύ άλλων, σε ελληνικά ομόλογα που λήγουν τον Μάρτιο. Ποντάρει, μάλιστα, ότι θα πάρει πίσω τα χρήματά του στο ακέραιο, αφού ελπίζει ότι, έστω και στο παρά πέντε, οι Ευρωπαίοι θα παρέμβουν, για να αποτρέψουν μια ελληνική στάση πληρωμών.
GreyLock Asset Management
Ο Χανς Χιουμς είναι ένας βετεράνος των κρίσεων χρέους. Η εταιρεία του, η GreyLock Asset Management, ισχυρίζεται ότι από την ίδρυσή της, το 1998, έχει αγοράσει και πουλήσει κρατικά και εταιρικά ομόλογα συνολικού ύψους 75 δισ. δολαρίων. Εύλογα, λοιπόν, το όνομα του Χιουμς εμφανίζεται σε κάθε μεγάλη αναδιάρθρωση κρατικού χρέους.
Και βέβαια, ο διαχειριστής δεν θα μπορούσε παρά να παίξει κεντρικό ρόλο στη μεγαλύτερη ως τώρα αναδιάρθρωση, αυτήν της Αργεντινής. Στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της χώρας, ο Χιουμς εκπροσωπούσε ομολογιούχους που ήλεγχαν ομόλογα ονομαστικής αξίας 40 δισ. δολαρίων. Ως πρόεδρος της παγκόσμιας επιτροπής των ομολογιούχων της Αργεντινής, ο μεγαλοεπενδυτής δεν δίστασε να συγκρουστεί με την κυβέρνηση της χώρας. «Η Αργεντινή προσπαθεί να εκφοβίσει τον κόσμο για να δεχτεί μια απαράδεκτη προσφορά», έλεγε ο Χιουμς το 2005, όταν η κυβέρνηση της χρεοκοπημένης χώρας πρότεινε στους πιστωτές της ένα deal που προέβλεπε τη διαγραφή του 75% των απαιτήσεών τους. «Εάν η προσφορά της Αργεντινής γίνει αποδεκτή, αυτό θα μειώσει δραματικά το κόστος που υφίσταται μια χώρα όταν χρεοκοπεί, και θα αφαιρέσει κάθε δύναμη των πιστωτών. Το δέλεαρ για όλους τους δανειολήπτες να βαρέσουν κανόνι θα είναι πολύ μεγαλύτερο», δήλωνε τότε.
Σήμερα, ο Χιουμς παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο και στις ελληνικές διαπραγματεύσεις, αφού συμμετέχει στην επιτροπή των ιδιωτών επενδυτών. Όπως έχει δηλώσει, η στάση των hedge funds θα εξαρτηθεί από το κουπόνι που θα δώσουν τα νέα ελληνικά ομόλογα.
Marathon Asset Management
Η Marathon Asset Management, μια εταιρεία με έδρα τη Νέα Υόρκη και 10 δισ. δολάρια σε υπό διαχείριση κεφάλαια, ισχυρίζεται ότι το μεγάλο της πλεονέκτημα βρίσκεται στις distressed επενδύσεις. Μάλιστα, από τον περασμένο Αύγουστο κυνηγά επιθετικά τις επενδυτικές ευκαιρίες που δημιουργεί η ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Σύμφωνα με το Reuters, είναι ένα από τα hedge funds που έχτισαν, το τελευταίο διάστημα, θέσεις στα ελληνικά ομόλογα, με στόχο να υπονομεύσουν την αναδιάρθρωση του χρέους και να απαιτήσουν να αποπληρωθούν στο ακέραιο.
Πάντως, όταν μιλά επίσημα, ο 51χρονος ιδρυτής της εταιρείας, Μπρους Ρίτσαρντς, αποφεύγει να ανεβάσει τους τόνους. «Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι θα υπάρξει συμφωνία», έλεγε την Τετάρτη στο Bloomberg. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι διαπραγματεύσεις θα καταλήξουν σε συμφωνία εγκαίρως, ώστε η λήξη ομολόγων της 20ής Μαρτίου να μην προκαλέσει μια ανεξέλεγκτη ελληνική χρεοκοπία. Η Αθήνα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τα ομόλογα αυτά. Όμως, η συμφωνία θα έχει ήδη επιτευχθεί, και έτσι οι ομολογιούχοι θα πληρωθούν λίγο αργότερα, παίρνοντας τα νέα ομόλογα αλλά και τα μετρητά που προβλέπονται από το δεύτερο πακέτο διάσωσης. Όσοι ομολογιούχοι αρνηθούν, θα χάσουν, τελικά, ακόμα περισσότερα, δήλωνε..
Κ.Σαμάρκου
