Το αν η Ελλάδα είναι σε θέση να αποπληρώσει το ομόλογο αξίας 14,5 δισ. ευρώ που λήγει στις 20 Μαρτίου ή όχι θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την έκβαση της αυριανής συνάντησης* του Λ. Παπαδήμου με τους αρχηγούς των τριών κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση.(*Άντε, από μία ακόμη συνάντηση μεθαύριο σε συνέχεια της αυριανής, αν χρειαστεί).
Η απόφασή τους θα κρίνει αν η χώρα θα πάει σε ελεγχόμενη ή σε άτακτη χρεοκοπία, ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον ελληνικό λαό.
Εξυπακούεται ότι η απόφαση θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη αν επιβεβαιωθεί η πληροφορία που θέλει οι...δανειστές να ζητάνε έγγραφες δεσμεύσεις από τα κόμματα, με δεδομένες τις θέσεις που έχουν πάρει δημοσίως επί του θέματος η Ν.Δ. και το ΛΑΟΣ.
Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά καλείται να συμφωνήσει στις βασικές αρχές του νέου οικονομικού προγράμματος με την τρόικα, ώστε να είναι στη διάθεση του eurogroup μαζί με διάφορα άλλα κείμενα στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας.
Όσον αφορά το οικονομικό πρόγραμμα (προκαταρκτικό μνημόνιο, σύμφωνα με την ορολογία που χρησιμοποιείται), τα κύρια σημεία τριβής εντοπίζονται στα μισθολογικά του ιδιωτικού τομέα, στις επικουρικές συντάξεις και πλέον στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μετά την εκ νέου τοποθέτηση του Γ. Παπανδρέου υπέρ των κοινών μετοχών.
Επειδή σε μια διαπραγμάτευση υπάρχει δούναι και λαβείν, θα διακινδυνεύαμε την πρόβλεψη ότι η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει να διασώσει και τον 13ο και τον 14ο μισθό και συνάμα τον κατώτατο από πετσόκομα.
Όπως είχαμε σημειώσει πριν από μερικές μέρες, και ενισχύθηκε μετά την πρόσφατη συνέντευξη του Π. Τόμσεν, η τρόικα θα μπορούσε πιθανόν να αποδεχθεί να μην πειραχθούν οι δύο μισθοί με αντάλλαγμα τη μείωση του κατώτερου μισθού στα επίπεδα του αντίστοιχου στην Ισπανία.
Η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει επίσης να αποφύγει τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, καθότι είναι σαφές ότι σε λίγα χρόνια θα προκύψει πρόβλημα καταβολής τους.
Ίσως θα μπορούσε να περιορίσει τις περικοπές από ένα επίπεδο και πάνω, ευθυγραμμιζόμενη με σχετική πρόταση του Αντ. Σαμαρά.
Θεωρητικά, ο τρόπος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν θα έπρεπε να είναι σημείο τριβής μετά τη σχετική τοποθέτηση της τρόικας.
Όμως, ίσως μετατραπεί σε τέτοιο αν ο Γ. Παπανδρέου επιμείνει να γίνει με κοινές μετοχές αντί των προνομιούχων, επικαλούμενος τα συμφέροντα των φορολογουμένων και θέλοντας να πάει κόντρα σε αυτούς που θεωρεί ότι τον πολέμησαν.
Σε αυτό το ζήτημα θεωρείται ότι είναι πιο εύκολο να επιτευχθεί συμφωνία με την τρόικα αν τα ελληνικά κόμματα συμφωνήσουν μεταξύ τους.
Οι ανωτέρω εκτιμήσεις βασίζονται στην υπόθεση ότι τα 3 κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση Παπαδήμου επιθυμούν να πετύχουν το καλύτερο ντιλ συμβιβασμού με την τρόικα, γιατί δεν θέλουν μια άτακτη χρεοκοπία και έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη.
Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι οι ανωτέρω εκτιμήσεις είναι σωστές.
Υπάρχει η άποψη ότι η ελληνική πλευρά θα έπρεπε να κρατήσει σκληρή στάση απέναντι στις απαιτήσεις των δανειστών, που βασίζεται στην υπόθεση ότι οι τελευταίοι δεν θα διακινδυνεύσουν μια άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδας γιατί τα κόστη μπορεί να αποδειχθούν τεράστια για την ευρωζώνη και το παγκόσμιο σύστημα.
Αν και ασπαζόμαστε εν μέρει αυτήν την άποψη, θα έπρεπε επίσης να προσθέσουμε ότι δεν νομίζουμε πως τα πράγματα είναι ακριβώς έτσι.
Από τη μια πλευρά, η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας ενισχύεται λόγω της αδυναμίας της Πορτογαλίας και του κινδύνου μετάδοσης της κρίσης χρέους στην Ιταλία.
Από την άλλη πλευρά, η θέση της χώρας αποδυναμώνεται αφενός από τις δικές της ανακολουθίες και αφετέρου από τα μέτρα άμυνας απέναντι στην εξάπλωση της κρίσης που έχουν λάβει οι ευρωπαϊκές τράπεζες, η ΕΚΤ και γενικά η ευρωζώνη.
Δεν γνωρίζουμε πού ακριβώς μεταξύ των δύο βρίσκεται η κρίσιμη γραμμή για την Ελλάδα.
Υπενθυμίζουμε όμως τι συνέβη στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου όταν ο υπουργός οικονομικών Ευάγγ. Βενιζέλος, με τη σύμφωνη γνώμη του Γ. Παπανδρέου, επιδίωξε την πολιτική διαπραγμάτευση των μέτρων λιτότητας, π.χ. ενιαίο μισθολόγιο, που ζητούσε η τρόικα.
Η τρόικα έφυγε από την Αθήνα και η ελληνική κυβέρνηση έκανε ό,τι μπορούσε για να τη μεταπείσει να γυρίσει, αποδεχόμενη τα μέτρα που ζητούσε η τρόικα για να λάβει την 6η δόση.
Χρειάστηκε να φτάσουμε στον Δεκέμβριο για να απελευθερωθούν τα λεφτά της δόσης που υποτίθεται θα λαμβάναμε τον Σεπτέμβριο, συμπιέζοντας ακόμη περισσότερο κλάδους και εταιρείες στους οποίους χρωστά το δημόσιο.
Κάποιος ίσως ισχυριστεί ότι αυτό συνέβη γιατί οι δανειστές μας γνώριζαν ότι δεν υπήρχαν ενδιάμεσα μεγάλες λήξεις ελληνικών ομολόγων, και ασφαλώς έχουν δίκιο.
Όμως, το περιστατικό δείχνει ακόμη, πολύ περισσότερο μετά το φιάσκο του δημοψηφίσματος, ότι η διαπραγματευτική θέση της ελληνικής πλευράς έχει αποδυναμωθεί και επομένως ο κίνδυνος άτακτης χρεοκοπίας είναι μη αμελητέος.
Αξίζει να δοκιμάσει η ελληνική πλευρά τις αντοχές των δανειστών; Η απάντηση είναι καταφατική, αλλά μέχρι το σημείο που την παίρνει, κι αυτό μόνο οι εμπλεκόμενοι μπορούν να το κρίνουν.
Ο Φεβρουάριος του 2012 δεν είναι σαν τον Μάιο του 2010, όπου οι εταίροι μας ήταν απροετοίμαστοι για ελληνικό κανόνι και επομένως η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας ισχυρότερη.
Υπό αυτήν την έννοια, οι αποφάσεις των 3 αρχηγών υπό τον Λ. Παπαδήμο αναφορικά με τις απαιτήσεις της τρόικας είναι πιο δύσκολες.
Dr. Money
Εξυπακούεται ότι η απόφαση θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη αν επιβεβαιωθεί η πληροφορία που θέλει οι...δανειστές να ζητάνε έγγραφες δεσμεύσεις από τα κόμματα, με δεδομένες τις θέσεις που έχουν πάρει δημοσίως επί του θέματος η Ν.Δ. και το ΛΑΟΣ.
Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά καλείται να συμφωνήσει στις βασικές αρχές του νέου οικονομικού προγράμματος με την τρόικα, ώστε να είναι στη διάθεση του eurogroup μαζί με διάφορα άλλα κείμενα στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας.
Όσον αφορά το οικονομικό πρόγραμμα (προκαταρκτικό μνημόνιο, σύμφωνα με την ορολογία που χρησιμοποιείται), τα κύρια σημεία τριβής εντοπίζονται στα μισθολογικά του ιδιωτικού τομέα, στις επικουρικές συντάξεις και πλέον στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μετά την εκ νέου τοποθέτηση του Γ. Παπανδρέου υπέρ των κοινών μετοχών.
Επειδή σε μια διαπραγμάτευση υπάρχει δούναι και λαβείν, θα διακινδυνεύαμε την πρόβλεψη ότι η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει να διασώσει και τον 13ο και τον 14ο μισθό και συνάμα τον κατώτατο από πετσόκομα.
Όπως είχαμε σημειώσει πριν από μερικές μέρες, και ενισχύθηκε μετά την πρόσφατη συνέντευξη του Π. Τόμσεν, η τρόικα θα μπορούσε πιθανόν να αποδεχθεί να μην πειραχθούν οι δύο μισθοί με αντάλλαγμα τη μείωση του κατώτερου μισθού στα επίπεδα του αντίστοιχου στην Ισπανία.
Η ελληνική πλευρά δεν θα μπορέσει επίσης να αποφύγει τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, καθότι είναι σαφές ότι σε λίγα χρόνια θα προκύψει πρόβλημα καταβολής τους.
Ίσως θα μπορούσε να περιορίσει τις περικοπές από ένα επίπεδο και πάνω, ευθυγραμμιζόμενη με σχετική πρόταση του Αντ. Σαμαρά.
Θεωρητικά, ο τρόπος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν θα έπρεπε να είναι σημείο τριβής μετά τη σχετική τοποθέτηση της τρόικας.
Όμως, ίσως μετατραπεί σε τέτοιο αν ο Γ. Παπανδρέου επιμείνει να γίνει με κοινές μετοχές αντί των προνομιούχων, επικαλούμενος τα συμφέροντα των φορολογουμένων και θέλοντας να πάει κόντρα σε αυτούς που θεωρεί ότι τον πολέμησαν.
Σε αυτό το ζήτημα θεωρείται ότι είναι πιο εύκολο να επιτευχθεί συμφωνία με την τρόικα αν τα ελληνικά κόμματα συμφωνήσουν μεταξύ τους.
Οι ανωτέρω εκτιμήσεις βασίζονται στην υπόθεση ότι τα 3 κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση Παπαδήμου επιθυμούν να πετύχουν το καλύτερο ντιλ συμβιβασμού με την τρόικα, γιατί δεν θέλουν μια άτακτη χρεοκοπία και έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη.
Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι οι ανωτέρω εκτιμήσεις είναι σωστές.
Υπάρχει η άποψη ότι η ελληνική πλευρά θα έπρεπε να κρατήσει σκληρή στάση απέναντι στις απαιτήσεις των δανειστών, που βασίζεται στην υπόθεση ότι οι τελευταίοι δεν θα διακινδυνεύσουν μια άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδας γιατί τα κόστη μπορεί να αποδειχθούν τεράστια για την ευρωζώνη και το παγκόσμιο σύστημα.
Αν και ασπαζόμαστε εν μέρει αυτήν την άποψη, θα έπρεπε επίσης να προσθέσουμε ότι δεν νομίζουμε πως τα πράγματα είναι ακριβώς έτσι.
Από τη μια πλευρά, η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας ενισχύεται λόγω της αδυναμίας της Πορτογαλίας και του κινδύνου μετάδοσης της κρίσης χρέους στην Ιταλία.
Από την άλλη πλευρά, η θέση της χώρας αποδυναμώνεται αφενός από τις δικές της ανακολουθίες και αφετέρου από τα μέτρα άμυνας απέναντι στην εξάπλωση της κρίσης που έχουν λάβει οι ευρωπαϊκές τράπεζες, η ΕΚΤ και γενικά η ευρωζώνη.
Δεν γνωρίζουμε πού ακριβώς μεταξύ των δύο βρίσκεται η κρίσιμη γραμμή για την Ελλάδα.
Υπενθυμίζουμε όμως τι συνέβη στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου όταν ο υπουργός οικονομικών Ευάγγ. Βενιζέλος, με τη σύμφωνη γνώμη του Γ. Παπανδρέου, επιδίωξε την πολιτική διαπραγμάτευση των μέτρων λιτότητας, π.χ. ενιαίο μισθολόγιο, που ζητούσε η τρόικα.
Η τρόικα έφυγε από την Αθήνα και η ελληνική κυβέρνηση έκανε ό,τι μπορούσε για να τη μεταπείσει να γυρίσει, αποδεχόμενη τα μέτρα που ζητούσε η τρόικα για να λάβει την 6η δόση.
Χρειάστηκε να φτάσουμε στον Δεκέμβριο για να απελευθερωθούν τα λεφτά της δόσης που υποτίθεται θα λαμβάναμε τον Σεπτέμβριο, συμπιέζοντας ακόμη περισσότερο κλάδους και εταιρείες στους οποίους χρωστά το δημόσιο.
Κάποιος ίσως ισχυριστεί ότι αυτό συνέβη γιατί οι δανειστές μας γνώριζαν ότι δεν υπήρχαν ενδιάμεσα μεγάλες λήξεις ελληνικών ομολόγων, και ασφαλώς έχουν δίκιο.
Όμως, το περιστατικό δείχνει ακόμη, πολύ περισσότερο μετά το φιάσκο του δημοψηφίσματος, ότι η διαπραγματευτική θέση της ελληνικής πλευράς έχει αποδυναμωθεί και επομένως ο κίνδυνος άτακτης χρεοκοπίας είναι μη αμελητέος.
Αξίζει να δοκιμάσει η ελληνική πλευρά τις αντοχές των δανειστών; Η απάντηση είναι καταφατική, αλλά μέχρι το σημείο που την παίρνει, κι αυτό μόνο οι εμπλεκόμενοι μπορούν να το κρίνουν.
Ο Φεβρουάριος του 2012 δεν είναι σαν τον Μάιο του 2010, όπου οι εταίροι μας ήταν απροετοίμαστοι για ελληνικό κανόνι και επομένως η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας ισχυρότερη.
Υπό αυτήν την έννοια, οι αποφάσεις των 3 αρχηγών υπό τον Λ. Παπαδήμο αναφορικά με τις απαιτήσεις της τρόικας είναι πιο δύσκολες.
Dr. Money
