"Οι ξένοι δεν θα μπορούσαν να μας αδικούν, εάν δεν τούς διευκόλυναν τα σφάλματα τα δικά μας..
Οι ακροβατισμοί στη διεθνή πολιτική, όταν μάλιστα εμπνέονται από συναισθηματικές παρορμήσεις, είναι πολύ επικίνδυνοι για κάθε χώρα. Ίσως η ευτυχία μιας χώρας να μη συνεπάγεται πάντα την ευτυχία όλων της των πολιτών· είναι όμως βέβαιο ότι κανένας δεν μπορεί να είναι ευτυχής όταν η πατρίδα του δυστυχεί (1). Πιστεύω βαθύτατα πως αυτός ο ευλογημένος από το Θεό τόπος μπορεί να ευημερήσει. Και κάτι περισσότερο. Μπορεί να γίνει παράδειγμα για...πολλούς άλλους λαούς. Φτάνει να το θελήσουμε. Φτάνει να παραμερίσουμε τα μικρά και να αποβλέψουμε στα μεγάλα· και από το παρόν να σκεφτόμαστε περισσότερο το μέλλον (2).
Δεν γνωρίζω τι πέτυχα και τι δεν πέτυχα στη σταδιοδρομία μου. Γνωρίζω όμως ότι ανέτρεψα την καθιερωμένη από μακρού αντίληψη ότι η αθλιότητα αποτελεί την αμετακίνητη μοίρα της Ελλάδας. Διότι απέδειξα εμπράκτως ότι μπορεί ο λαός μας, αν θέλει, να ευημερήσει (3). Στην Ελλάδα συντελέσθηκε ένα θαύμα πολιτικό, το οποίο υπήρξε έργο όλων μας – των κομμάτων και του λαού. Αλλά, το θαύμα αυτό ξύπνησε, όπως δεν έπρεπε να αναμένεται, το σαράκι της φυλής - τη μανία δηλαδή να καταστρέφουμε εκείνα τα οποία με μόχθους και θυσίες δημιουργούμε. Μανία που θυμίζει τον ψαρά του Σέιξπηρ, ο οποίος όταν βρήκε κάποτε ένα μαργαριτάρι και θαμπώθηκε από τη λάμψη του, το ξαναπέταξε στη θάλασσα. Αυτό σημαίνει ότι μη εκτιμώντας επαρκώς αυτό το οποίο μετά από πολλές σκληρές δοκιμασίες επιτεύχθηκε στον Τόπο μας απειλούμε να το πετάξουμε, μιμούμενοι τον ψαρά, στη θάλασσα (4).
Ο τόπος μας πάσχει από αθεράπευτη πολιτική ανεπάρκεια. Η ηγεσία μας έχασε σε τέτοια έκταση το αίσθημα του καθήκοντος, ώστε να θεωρείται επικίνδυνη για το μέλλον του τόπου, ενώ ο λαός μας, ένας λαός που αντιμετώπισε πάντοτε με νοσηρό συναισθηματισμό τα πολιτικά του προβλήματα, κατατρύχεται ήδη από ψυχώσεις. Είμαι βέβαιος πως ούτε η Δεξιά ούτε η Αριστερά –τι παρεξήγηση αλήθεια στον τόπο μας και μ’ αυτούς τους όρους– θα ήθελαν να είναι εκεί που βρίσκονται, αν μπορούσαν να καθορίσουν λογικά τη θέση τους (5).
Συμβαίνει να πιστεύω ταυτόχρονα και στη δύναμη της δημοκρατίας και στη δύναμη του ορθολογισμού (6). Στην πολιτική, κάθε απόφαση δεν αρκεί μόνο να είναι σωστή. Πρέπει να λαμβάνεται και στην κατάλληλη στιγμή (7). Δυστυχώς η πολιτική και ειδικότερα η κομματική πρακτική, αντί να καλλιεργεί τις αρετές του λαού μας, καλλιεργεί τις κακίες του. Με το να εξαίρουμε όλοι τα προσόντα του λαού μας, χωρίς να επισημαίνουμε και τα ελαττώματά του, τον διαφθείρουμε. Τον καθιστούμε ανίκανο να θεραπεύσει. Θα πρέπει κάποτε να συνειδητοποιήσει και ο λαός τις ευθύνες του. Να συνειδητοποιήσει δηλαδή το γεγονός ότι αυτός είναι εκείνος που με τις πολιτικές επιλογές του προσδιορίζει κάθε φορά την πορεία και συνεπώς τις τύχες του έθνους (8).
Κάποτε ένας Γάλλος ιστορικός με ρώτησε: «Πώς μπορείτε να αποδείξετε ότι οι σύγχρονοι Έλληνες είναι απόγονοι των αρχαίων;». «Πάρτε σαν παράδειγμα», του είπα, «την πολιτική μας ζωή. Τα πάθη τα πολιτικά, την αστάθεια, τη δημαγωγία...» (9). Η Πολιτεία δεν ανήκει στην Κυβέρνηση, η οποία είναι περαστική. Ανήκει σε εσάς, στους Έλληνες πολίτες. Και έχετε συμφέρον και καθήκον να την προστατεύσετε. (10)
Υπάρχει μία μεγάλη διαφορά μεταξύ Κυβέρνησης και Αντιπολίτευσης, στον πολιτικό διάλογο. Κατ’ αυτόν η Αντιπολίτευση διαθέτει μία μεγάλη υπεροχή, διότι κινείται μέσα στον απέραντο χώρο του επιθυμητού, ενώ η Κυβέρνηση κινείται μέσα στο στενό χώρο του εφικτού (11). Τα κόμματα πρέπει να μάθουν να συζητούν και να συνεργάζονται (12). Χωρίς γενναίο αίσθημα δεν γίνεται τίποτε το σημαντικό στη ζωή και προπαντός στην πολιτική, που αποτελεί την πληρέστερη έκφρασή της. (13)
Οι ξένοι δεν θα μπορούσαν να μας αδικούν, εάν δεν τούς διευκόλυναν τα σφάλματα τα δικά μας (14). Οι ακροβατισμοί στη διεθνή πολιτική, όταν μάλιστα εμπνέονται από συναισθηματικές παρορμήσεις, είναι πολύ επικίνδυνοι για κάθε χώρα (15). Οι Έλληνες φαντάζονται ότι η Ελλάδα είναι το επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος –ο ομφαλός της γης–, πράγμα που μας οδηγεί στην ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να υπαγορεύσουμε την πολιτική μας στους ξένους, φίλους και εχθρούς, μικρούς και μεγάλους. Κάποτε που οι αρχαιολόγοι στους Δελφούς μού παρουσίασαν το βράχο που ήταν γνωστός ως «ομφαλός της γης», τους συνέστησα να τον πετάξουν στη θάλασσα (16).
Γεωγραφικά, η Ελλάδα ανήκει στη Βαλκανική. Πολιτιστικά, όχι μόνο ανήκει στην Ευρώπη, αλλά είναι η πηγή του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ακόμη και το όνομα «Ευρώπη» είναι ελληνικό. Γι’ αυτό άλλωστε και όλοι οι πόλεμοι βρήκαν την Ελλάδα στο πλευρό της Δύσης, για τον απλούστατο λόγο ότι η ίδια ένιωθε ότι ανήκει στη Δύση (17). Αν ποτέ αποκοπεί η Ελλάδα από τη Δύση, θα οδηγηθεί σε οδυνηρές περιπέτειες. Γιατί θα βρεθεί μοναχή στον κόσμο, χωρίς την αλληλεγγύη κανενός και μάλιστα σε μία εποχή που η διεθνής κατάσταση επιβάλλει σε κάθε χώρα να επιδιώκει το μάξιμουμ των εγγυήσεων για την ασφάλειά της (18). Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι σαν λαός κάναμε τα μεγαλύτερα πολιτικά σφάλματα, στις πιο κρίσιμες στιγμές της ζωής του Έθνους. (19)
Κάθε τόσο αναζητούμε ένα Μεσσία, για να σώσει τον τόπο από τους κινδύνους, τους οποίους εμείς οι ίδιοι μέσα στην αφροσύνη μας προκαλούμε (20). Είναι καιρός να πραγματοποιήσουμε την αληθινή αλλαγή, για την οποία όλοι μιλούν, χωρίς ωστόσο να την έχουν συνειδητοποιήσει. Γιατί αλλαγή δεν σημαίνει απλή αλλαγή κυβερνήσεων. Σημαίνει αλλαγή του πολιτικού κλίματος του τόπου μας και προπαντός την αλλαγή της πολιτικής μας νοοτροπίας. (21)
Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής
Υ.Γ. Ένα μέγα μέρος της ευθύνης για τη δημιουργία ήπιου κλίματος, χωρίς το οποίο είναι αδύνατον να λειτουργήσει μια υγιής και υπεύθυνη Δημοκρατία, ανήκει στον Τύπο. Ζητώ απ’ όσους ενημερώνουν και κατευθύνουν την κοινή γνώμη να εξαρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να δείξουν την πολιτική ωριμότητα και την φρόνηση που δείχνει ο ανώνυμος λαός. (22)
(*Στο κείμενο αυτό, όλες οι φράσεις έχουν ειπωθεί από τον Κωνσταντίνο Γ. Καραμανλή).
Γιώργος Κ. Ψάλτης,
ποιητής.
--------------------------------------------------------------------------------
(1) Πρωτοχρονιάτικο Μήνυμα, 31/12/1975
(2) Πρωτοχρονιάτικο Μήνυμα, 31/12/1978
(3) Επιστολή στον Κωνσταντίνο Τσάτσο, Οκτώβριος 1966
(4) Βουλή, 12/06/1976
(5) Επιστολή προς το φίλο του Γ. Αβτζή, 12/07/1945 όπως δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Βραδυνή», 02/11/1974
(6) Εγκαίνια ΔΕΘ, 30/08/1975
(7) Ομιλία στο Συνέδριο ΠΑΣΕΓΕΣ, 11/04/1978
(8) Τάκη Λαμπρία, «Καραμανλής o φίλος», Ποταμός, 1998
(9) Ροζέ Μασσίπ, «Καραμανλής, ο Έλληνας που ξεχώρισε», Σιδέρης, 1995
(10) Ομιλία στα μέλη της ΠΑΣΕΓΕΣ, 17/12/1976
(11) Βουλή, 12/12/1974
(12) Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», 16/01/1984
(13) Επιστολή προς το φίλο του Γ. Αβτζή, 12/07/1945 όπως δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Βραδυνή», 02/11/1974
(14) Προσφώνηση στον Πρόεδρο της Κύπρου Σπύρο Κυπριανού, 07/04/1983
(15) Βουλή, 20/05/1977
(16) Κρις Γουντχάουζ, «Καραμανλής, ο ανορθωτής της Ελληνικής Δημοκρατίας», Μορφωτική Εστία, 1982
(17) Ροζέ Μασσίπ, «Καραμανλής, ο Έλληνας που ξεχώρισε», Σιδέρης, 1995
(18) Βουλή, 11/01/1980
(19) Ομιλία στην Αθήνα, 18/11/1977
(20) Μωρίς Ζενεβουά, «Η Ελλάς του Καραμανλή», Σιδέρης, 1972
(21) Ομιλία στο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, 05/05/1979
(22) Εγκαίνια ΔΕΘ, 31/08/1974
Σημ. 1 Ενοποιήθηκαν η ορθογραφία και η μορφή της γλώσσας.
Σημ. 2 Πηγές για τις φράσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Οριοθετήσεις», Ροές, 1986, «Ο πολιτικός λόγος του Κωνσταντίνου Καραμανλή», Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής», 2004, Κωνσταντίνου Σβολόπουλου «Καραμανλής», Ίκαρος, 2012.
πηγή Καθημερινή
