Ως αρχηγός του 1ου κόμματος, ο κ. Σαμαράς θα κληθεί αργά ή γρήγορα να σχηματίσει κυβέρνηση σε μια άσχημη συγκυρία για την Ελλάδα και την ευρωζώνη.
Όμως, υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά.
Για πολλά-πολλά χρόνια το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού λαού είχε εθιστεί στη σχεδόν αδιάλειπτη αύξηση του διαθέσιμου ατομικού ή οικογενειακού εισοδήματος, που συχνά συνοδευόταν από μείωση των ωρών εργασίας και ενίοτε το εύκολο κέρδος.
Η δραματική υποχώρηση των επιτοκίων δανεισμού και... προθυμία των τραπεζών να διαθέσουν την άπλετη ρευστότητα με την οποία βρέθηκαν στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις, παραβλέποντας συχνά την πιστοληπτική ικανότητα των τελευταίων, δεν δημιούργησε μόνο προβληματικά δάνεια και ζημίες όταν η οικονομία μπήκε σε ύφεση.
Δημιούργησε επίσης σε αρκετούς την ψευδαίσθηση ότι θα μπορούσαν να διατηρήσουν το ίδιο επίπεδο κατανάλωσης χωρίς συνέπειες, καθότι εκτιμούσαν ότι η ύφεση ήταν προσωρινή με βάση την εμπειρία που είχαν μέχρι τότε.
Όμως, η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, ουσιαστικά από το 2009 και δώθε, αποδείχθηκε πολύ πιο βαθιά και παρατεταμένη, με τους ανέργους στον ιδιωτικό τομέα να ξεπερνούν πλέον το 1,1 εκατ. άτομα, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι έχουν να δούν το χρώμα του χρήματος επί μήνες.
Η δραματική εξέλιξη που οι περισσότεροι αποδίδουν στις πολιτικές των μνημονίων Ι και ΙΙ, οι λιγότεροι στη μη εφαρμογή τους και ακόμη λιγότεροι στην απροθυμία της ελληνικής πολιτικής ελίτ να τα βάλει με το δημιούργημά της, δηλαδή το δημόσιο, έχει προκαλέσει κάτι σημαντικό.
Κοινώς, έχει αναγκάσει τη συντριπτική πλειονότητα του κόσμου να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προσδοκίες του για τη μελλοντική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και του ίδιου.
Σε αντίθεση, λοιπόν, με τις εκλογές του παρελθόντος, όπου οι πολιτικοί, κυρίως των υποψήφιων κυβερνητικών κομμάτων, έπρεπε να προσαρμόσουν τις θέσεις και τις πολιτικές τους στις ανοδικά κινούμενες προσδοκίες των ψηφοφόρων, κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Οι χαμηλότερες προσδοκίες της μεγάλης μερίδας του κόσμου δίνουν αφενός μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών στην άσκηση οικονομικής πολιτικής σε αυτόν που θα σχηματίσει κυβέρνηση και αφετέρου τη δυνατότητα να αλλάξουν τις προσδοκίες προς το καλύτερο μέσω μικρών «ευχάριστων εκπλήξεων».
Εκτός απροόπτου, ο αρχηγός του πρώτου κόμματος και νικητής των χθεσινών εκλογών Α. Σαμαράς θα είναι εκείνος που θα σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με τη ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ, στη βάση μιας προγραμματικής συμφωνίας.
Θα έχει λοιπόν την ευκαιρία να συμβάλει στην αλλαγή του κλίματος, προχωρώντας σε συγκεκριμένες κινήσεις που θα μεταβάλουν τις προσδοκίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προς το καλύτερο.
Αν τα καταφέρει, θα έχει κερδίσει ένα σημαντικό στοίχημα στην προσπάθεια που θα καταβάλει το νέο γκουβέρνο για σταθεροποίηση και εν συνεχεία για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Ο ρόλος των προσδοκιών στις αποφάσεις που λαμβάνουν τα νοικοκυριά ως καταναλωτές και καταθέτες δεν θα πρέπει να υποεκτιμηθεί, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις επιχειρήσεις ως εργοδότες, επενδυτές και προμηθευτές.
Υπό αυτήν την έννοια, οι συμπιεσμένες προσδοκίες συνιστούν σημαντικό όπλο στα χέρια της νέας ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού αν χρησιμοποιηθούν σωστά.
Τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο το καλοκαίρι του 2014, που πιθανόν θα σημάνει το τέλος της νέας κυβέρνησης συνεργασίας.
Dr. Money
