Το παρακάτω σενάριο είναι αποτέλεσμα μιας «άσκησης» προσομοίωσης επί χάρτου που δημοσιεύει το «Newsweek» με βάση τα «παιχνίδια πολέμου» που εξετάζουν συχνά οι στρατιωτικοί στο αμερικανικό Πεντάγωνο:
"Ωρα 5 π.μ.
Το τηλέφωνο χτυπά στην κατοικία του Νταν Σαπίρο, του Αμερικανού πρεσβευτή στο Ισραήλ.
Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής είναι ο Ραφί Μπαράκ, ο γενικός διευθυντής του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών, που μιλά σφιγμένα.
Το Ισραήλ εξαπέλυσε κατά τη διάρκεια της νύχτας επίθεση σε έξι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, προκαλώντας σημαντικές ζημιές. Ο Μπαράκ λέει στον Σαπίρο ότι σύντομα ο... Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών θα ενημερώσει την Αμερικανίδα ομόλογό του Χίλαρι Κλίντον για τις λεπτομέρειες.
Μισή ώρα αργότερα ο Σαπίρο και μια ομάδα της αμερικανικής πρεσβείας, μεταξύ αυτών ο στρατιωτικός επιτετραμμένος της CIA, φτάνουν στα κεντρικά του ισραηλινού υπουργείου Αμυνας στο Τελ Αβίβ για ενημέρωση.
Η επιχείρηση «Ανεμοστρόβιλος», όπως ονομάστηκε, περιλαμβάνει δεκάδες ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη, χρήση των αεροπορικών βάσεων στην Αιθιοπία, στην Ινδία και στη Σαουδική Αραβία και μια ενορχηστρωμένη επίθεση με ηλεκτρονικές παρεμβολές και ανεφοδιασμό στους αιθέρες. Ενα ισραηλινό αεροσκάφος καταρρίφθηκε, όμως η υπόλοιπη επιχείρηση προχώρησε επιτυχώς.
Στην Ουάσινγκτον ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Ομπάμα συγκαλεί αμέσως συνεδρίαση των ανώτατων συμβούλων και του υπουργικού συμβουλίου.
Ο πρόεδρος, αν και βρίσκεται σε προεκλογική καμπάνια, ζητά από την ομάδα του να συζητήσει το θέμα της κρίσης για να εκτιμήσει και ο ίδιος την κατάσταση έως το βράδυ.
Από την αρχή της συνεδρίασης οι σύμβουλοι αποκλείουν την αμερικανική στρατιωτική επέμβαση, για την ώρα τουλάχιστον, και συμφωνούν ότι στόχος της Ουάσινγκτον είναι να μετριάσει τις φλόγες της έντασης στην περιοχή.
«Ο στόχος της βραχυπρόθεσμης πολιτικής μας δεν πρέπει να είναι η κλιμάκωση, αλλά η αποκλιμάκωση της έντασης» λέει ένας από τους συμβούλους. Στο ενημερωτικό σημείωμα προς τον πρόεδρο θέτουν ως προτεραιότητες την προστασία των Αμερικανών στην περιοχή, την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην παγκόσμια οικονομία και την προστασία του Ισραήλ από τα ιρανικά αντίποινα.
Οσο όμως προχωρά η συνεδρίαση το συμπέρασμα είναι ότι κάποιοι σύμβουλοι δίνουν 50% πιθανότητες να υποχρεωθούν τελικά οι ΗΠΑ σε στρατιωτική επέμβαση εναντίον του Ιράν.
Αλλοι θεωρούν ότι αυτές οι πιθανότητες είναι ακόμη μεγαλύτερες και κάνουν λόγο για τον κίνδυνο μιας γενικευμένης σύρραξης στη Μέση Ανατολή".
Παιχνίδια πολέμου
Το παραπάνω σενάριο είναι αποτέλεσμα μιας «άσκησης» προσομοίωσης επί χάρτου που έγινε από το «Newsweek» με βάση τα «παιχνίδια πολέμου» που εξετάζουν συχνά οι στρατιωτικοί στο αμερικανικό Πεντάγωνο.
Σκοπός της άσκησης είναι να απαντηθεί το ερώτημα τι ακριβώς θα συμβεί εάν οι Ισραηλινοί επιτεθούν στο Ιράν πριν από τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Παρά το γεγονός ότι τις τελευταίες εβδομάδες ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου φαίνεται να απομακρύνεται από την προοπτική της επίθεσης εναντίον του Ιράν, τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει μια έκπληξη τον Οκτώβριο. Κατά κάποιον τρόπο, η αντίληψη ότι μια ισραηλινή επιχείρηση δεν είναι πλέον επικείμενη κάνει τις επόμενες εβδομάδες ελκυστικές για τον Νετανιάχου να διατάξει στρατιωτική δράση.
Στο πλαίσιο της «άσκησης» το «Newsweek» κάλεσε επτά πρώην πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους να οργανώσουν μια συνεδρίαση-παρωδία της επιτροπής συμβούλων του Λευκού Οίκου, μια ομάδα που ο πρόεδρος καλεί για συστάσεις σχετικά με θέματα υψίστης σημασίας.
Ο πρώην αναλυτής της CIA, ειδικός για τη Μέση Ανατολή Κένεθ Πόλακ προετοίμασε κάποια ενημερωτικά έγγραφα σχετικά με την ισραηλινή επίθεση που ανέφεραν ότι το Ισραήλ έχει επιφέρει πλήγμα στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά δεν κατάφερε να το καταστρέψει. Περιέγραψε επίσης τις διεθνείς αντιδράσεις:
καταγγελίες σε όλη την Ευρώπη, επιθέσεις με ρουκέτες κατά του Ισραήλ από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και μικρής κλίμακας διαδηλώσεις σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο.
Στην ομάδα περιλαμβάνονται δύο πρώην αξιωματούχοι της CIA, ο υποδιευθυντής Ρίτσαρντ Κερ (1991-1992) και ο υποδιευθυντής Τζον ΜακΓκλόγκλιν, με θητεία 30 ετών στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Δύο άνθρωποι επίσης που υπηρέτησαν σε υψηλές θέσεις στο Πεντάγωνο, οι Ρούντι ντε Λεόν και Μπινγκ Γουέστ. Επίσης συμμετείχαν ο πρώην προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Τζον Ποντέστα και ο βετεράνος διπλωμάτης Τόμας Πίκερινγκ.
Τον ρόλο του συμβούλου σε θέματα εθνικής ασφάλειας ανέλαβε ο πολιτικός επιστήμονας Μπρους Τζέντλεσον, του πανεπιστημίου Duke. Κατά την έναρξη της συζήτησης, ο ίδιος συνέκρινε την κατάσταση στο Ιράν με την κουβανική πυραυλική κρίση το 1962.
Οι προβλέψεις για την επόμενη μέρα, μετά δηλαδή την ισραηλινή επίθεση, κάνουν λόγο για προσπάθεια του Ιράν να πλήξει αμερικανικούς στόχους. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται τα στρατεύματα των ΗΠΑ στο δυτικό Αφγανιστάν ή στο Ιράκ.
Και στις δύο περιπτώσεις το Ιράν είναι πιθανό να λειτουργήσει μέσω τρίτων. Ο Κερ, ο οποίος στην πραγματικότητα βοήθησε στη διαχείριση της πυρηνικής αντιπαράθεσης μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν το 1990, είπε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να προετοιμαστεί για ιρανικές κυβερνοεπιθέσεις.
Ο ίδιος προειδοποίησε για μεγάλο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία με ιρανικές επιθέσεις σε πλοία στον Περσικό Κόλπο. Περίπου το 20% του πετρελαίου διακινείται μέσα από τα Στενά του Ορμούζ.
«Δεν νομίζω ότι θα προσπαθήσει να κλείσει τον Κόλπο, αλλά μπορεί να τον κάνει ένα πολύ δύσκολο μέρος και να αυξήσει το κόστος για όλους» είπε για το Ιράν ο Κερ.
Αναπόφευκτη η εμπλοκή των ΗΠΑ, λένε οι ειδικοί
Ολοι οι συμμετέχοντες προσπάθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα πώς μπορούν οι ΗΠΑ να περιορίσουν την ένταση χωρίς να φανούν αδύναμες απέναντι στο Ιράν, ένα μήνυμα που εάν το λάβει η Τεχεράνη, θα μπορούσε να προχωρήσει σε κλιμάκωση της βίας.
Το δεύτερο ερώτημα ήταν πώς μπορεί να καλυφθεί το χάσμα μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ που άνοιξε η ισραηλινή επίθεση.
Ετσι, ενώ η ομάδα θα καλέσει τον Ομπάμα να επικεντρωθεί στην αποκλιμάκωση, αναγνωρίζει επίσης ότι ένα μεγάλο μέρος εξαρτάται από τις ενέργειες του Ιράν μετά την ισραηλινή επιχείρηση.
Μια ιρανική επίθεση κατά αμερικανικών στόχων θα οδηγούσε αναπόφευκτα τις ΗΠΑ στον πόλεμο.
Στην ίσως πιο εντυπωσιακή παρατήρηση της συνάντησης, ο ΜακΛόγκλιν τοποθέτησε στο 10% τις πιθανότητες να χρησιμοποιήσει το Ιράν χημικά όπλα κατά του Ισραήλ ως απάντηση στην επιχείρηση «Ανεμοστρόβιλος», εάν υποτεθεί ότι θα μπορούσε να εξαπολύσει επίθεση με κεφαλές χημικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς.
Σε αυτή την περίπτωση, είπε, η κυβέρνηση έπρεπε να λάβει υπόψη το ενδεχόμενο ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να ξεκινήσει πυρηνικό πόλεμο εναντίον του Ιράν.
Το Ισραήλ εκτιμάται ότι έχει ένα οπλοστάσιο από τουλάχιστον 200 πυρηνικές κεφαλές.
Στο τέλος της συνεδρίασης οι σύμβουλοι κατέληξαν σε έναν κατάλογο με τις πιθανότητες που θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ.
Οι πιθανότητες ανθρώπινων απωλειών στο Ισραήλ από τα ιρανικά αντίποινα ανέρχονταν σε 100%, οι πιθανότητες απάντησης του Ισραήλ στο 50%, η έκρηξη στον αραβικό κόσμο ανερχόταν σε 50% με 60%. Με αυτές τις πιθανότητες ο Γουέστ εκτιμά ότι οι ΗΠΑ αναπόφευκτα θα οδηγούνταν σε πόλεμο με το Ιράν.
Ο τρόμος του Ομπάμα για την ανάφλεξη που θα τον «τελειώσει»
Το σενάριο του «Newsweek» δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Οπως επισήμαναν πρόσφατα αναλυτές στο περιοδικό «Modern Diplomacy», με ανοικτό το μέτωπο της Συρίας και τις εκλογές εν όψει, οι Αμερικανοί δείχνουν αποφασισμένοι να αποφύγουν οποιαδήποτε κίνηση μπορεί να φουντώσει τις φλόγες στην περιοχή. Με αυτό το σκεπτικό κρατούν χαμηλούς τους τόνους σχετικά με το ιρανικό ζήτημα και αρκούνται σε κινήσεις που διατηρούν την πίεση στην Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα, ώστε να μη διακοπεί ο διάλογος.
Ο Μπαράκ Ομπάμα φρόντισε το τελευταίο διάστημα να επαναλάβει στους Ισραηλινούς την αντίθεσή του στην ανάληψη μονομερούς δράσης κατά του Ιράν. Η ανησυχία του Λευκού Οίκου για το ενδεχόμενο να ανοίξει ένα νέο μέτωπο είναι κατανοητή, καθώς η κατάσταση είναι ανησυχητική σε Ιράκ και Αφγανιστάν, ενώ ο ρεπουμπλικανός αντίπαλος Μιτ Ρόμνεϊ ανεβάζει διαρκώς τους τόνους.
Το διακύβευμα για τον Μπαράκ Ομπάμα είναι μεγάλο. Ο Ομπάμα είναι στον τελευταίο γύρο του αμφίρροπου αγώνα ενάντια στον Μιτ Ρόμνεϊ. Το μικρό προβάδισμα των τελευταίων ημερών του Ομπάμα θα μπορούσε να εξαφανιστεί σε μια νύχτα.
Ο κίνδυνος ενός πολέμου θα είχε άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία (άνοδος των τιμών του πετρελαίου, τρόμος στις διεθνείς αγορές). Αλλωστε, η Ιστορία έχει δείξει ότι όσοι πρόεδροι βρέθηκαν στο μέσο ή στο τέλος της θητείας τους αντιμέτωποι με μια μεγάλη κρίση δεν αποκόμισαν οφέλη αλλά υπέστησαν τεράστια ζημιά. Παραδείγματα οι Χάρι Τρούμαν (πόλεμος της Κορέας), Τζίμι Κάρτερ (Ιράν - κρίση με τους ομήρους), και Τζορτζ Μπους (οι πόλεμοι στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν).
Δεν έχει σημασία τι ρόλο παίζει η πολιτική, το αποτέλεσμα της προσομοίωσης είναι απογοητευτικό: Η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να χάσει γρήγορα τον έλεγχο των γεγονότων μετά την ισραηλινή επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.
Αν το Ιράν επιτεθεί εναντίον αμερικανικών στόχων ή αντιδράσει πολύ επιθετικά στο πλήγμα του Ισραήλ, ακόμη και μια διοίκηση που επιθυμεί να αποφύγει τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή μπορεί τελικά να μην τον αποφύγει. Μια αμερικανική εμπλοκή στο Ιράν θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία για τον Ομπάμα, όπως επιβεβαίωσε και το σενάριο πολέμου που ανέπτυξε το αμερικανικό Πεντάγωνο.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «New York Times» στο σενάριο με την κωδική ονομασία «Εσωτερική ματιά» οι στρατιωτικοί διαπίστωσαν ότι σε περίπτωση ισραηλινής επίθεσης θα ήταν αδύνατο για τις ΗΠΑ να μην εμπλακούν, ενώ ο πρώτος απολογισμός ενός ιρανικού χτυπήματος θα ήταν εκατοντάδες στρατιώτες νεκροί.
Μάλιστα, η πρωτοβουλία των Ισραηλινών να επιτεθούν και η ενδεχόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ με νέες επιθέσεις δεν θα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές, αφού οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι επιπτώσεις στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης θα ήταν απλώς μια καθυστέρηση στην ανάπτυξή του για μια περίοδο από ένα έως τρία χρόνια.
Ετοιμο το «φονικό όπλο» σε 10-14 μήνες
Μόλις πριν από λίγες ημέρες ένα αμερικανικό think tank υποστήριξε ότι η Τεχεράνη θα μπορούσε να αναπτύξει πυρηνικό όπλο σε διάστημα μεταξύ 10 και 14 μηνών, με έκθεσή του στην οποία επικαλείται στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.
Το Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας (ISIS) υποστηρίζει ότι «δύο έως τέσσερις μήνες» θα χρειάζονταν για την πρώτη φάση, στην οποία η Τεχεράνη θα έπρεπε να συγκεντρώσει τα 25 κιλά εμπλουτισμένου σε υψηλό βαθμό ουρανίου, που είναι απαραίτητα για την κατασκευή του πυρηνικού όπλου.
Το Ισραήλ θέλει να αντιδράσει, δεν είναι όμως ο μοναδικός παράγοντας, όπως πολύ εύστοχα επισήμανε πρόσφατα ο αρθρογράφος των «Financial Times» Γκίντεον Ράχμαν. Η Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου θέλουν επίσης να εμποδίσουν το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Ο λαός (που πεινάει) στους δρόμους κατά του (σκληρού) Αχμαντινετζάντ
Κι αν αυτά τα σενάρια αποτελούν αφορμή για ασκήσεις επί χάρτου, στην Τεχεράνη, στα σπίτια των Ιρανών, άλλο είναι το πρόβλημα που συζητείται. Η οικονομική κρίση, η χειρότερη από τον πόλεμο Ιράν - Ιράκ τη δεκαετία του 1980.
Η κατάρρευση του ριάλ, του τοπικού νομίσματος, έχει ωθήσει τους Ιρανούς στους δρόμους και στις διαδηλώσεις ακούγονται συνθήματα του τύπου: «Μαχμούντ, προδότη, κατέστρεψες τη χώρα!».
Η θέση του προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Το ριάλ έχει χάσει 75% σε σχέση με το δολάριο από την αρχή του χρόνου και η χώρα βουλιάζει στον πληθωρισμό, που εκτινάχθηκε στο 25%. Βασική αιτία είναι ο οικονομικός αποκλεισμός, στο πλαίσιο των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Ο αποκλεισμός αυτός είναι αποτέλεσμα του πυρηνικού προγράμματος, το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια η Τεχεράνη.
Το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα είναι μια παλιά ιστορία που μετρά έξι και πλέον χρόνια.
Είναι προφανές ότι αφορά κυρίως την ισορροπία δυνάμεων στη μείζονος στρατηγικής σημασίας περιοχή της Δυτικής Ασίας.
Το Ισραήλ φοβάται ότι θα χάσει την κυριαρχία του στην περιοχή και το πυρηνικό μονοπώλιο. Εάν θελήσει τελικά να σπάσει το σχοινί, οι επιπτώσεις θα είναι αλυσιδωτές και ανεξέλεγκτες. Αλλωστε, ο πόλεμος στο Ιράκ έδειξε ότι οι πόλεμοι πολλές φορές παίρνουν απρόβλεπτη τροπή.
Δεν θα έλεγαν «όχι» Γαλλία και Βρετανία σε πιθανή επίθεση
Ο Μπαράκ Ομπάμα δεν θέλει τη σύγκρουση. Αλλά με μια προεδρική εκλογή μπροστά του, είναι δύσκολο να σταματήσει το Ισραήλ. Οσο για τη Βρετανία και τη Γαλλία, τις δύο σημαντικότερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης, αντιμετωπίζουν τον πόλεμο με το Ιράν μάλλον θετικά. Ενας Ευρωπαίος αξιωματούχος εκτιμούσε πρόσφατα ότι τα γεγονότα μπορεί να εξελιχθούν ως εξής. Το Ισραήλ βομβαρδίζει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Οι ΗΠΑ δεν καταδικάζουν την επιδρομή, ενώ οι Ευρωπαίοι εκφράζουν κάποιες ανησυχίες. Οταν το Ιράν απαντήσει, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί σπεύδουν να βοηθήσουν το Ισραήλ, πρώτα με αμυντικά μέτρα, ενδεχομένως με τη μορφή ναυτικής προστασίας. Είναι πιθανό όμως τα ιρανικά αντίποινα να μη στραφούν μόνο εναντίον του Ισραήλ, αλλά και δυτικών συμφερόντων - ίσως και εναντίον κρατών του Κόλπου.
Αυτό θα οδηγούσε σε μια ευρύτερη σύγκρουση. Αμερικανικά αεροπλάνα θα έπλητταν τις ιρανικές δυνάμεις κρούσης. Τυχόν αποκλεισμός των Στενών του Ορμούζ από το Ιράν θα αντιμετωπιζόταν αποφασιστικά από το αμερικανικό Ναυτικό, με κάποια υποστήριξη από την Ευρώπη. Αν και τα κράτη του Κόλπου δεν θα μπορούσαν φυσικά να υποστηρίξουν έναν ισραηλινό βομβαρδισμό του Ιράν, ίσως να αναμιγνύονταν σ' αυτόν τον δεύτερο γύρο στρατιωτικής δράσης.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι μιλούν για τη χρήση αεροπορικής και ναυτικής ισχύος, όχι για αποστολή χερσαίων δυνάμεων. Ολα αυτά τα σενάρια συζητούνται από τους Ευρωπαίους με μια ηρεμία που σχεδόν τρομάζει.
Δημοκρατία.
