Η κρίση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος έδειξε ότι οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν και οι υφιστάμενοι εποπτικοί θεσμοί έχουν αποτύχει. Είναι ανεπαρκείς να ελέγχουν και να αποτρέπουν τις κρίσεις που οδηγούν σε καταστροφή την παγκόσμια οικονομία. Ομως, η νέα αρχιτεκτονική, οι πολιτικές εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και επάρκειας κεφαλαίων θα πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν το τραπεζικό σύστημα της Γερμανίας.
Η προστασία των κρατικών τραπεζών -Landesbanks, όπως αποκαλούνται- είναι μείζον θέμα για τους Γερμανούς. Οι Landesbanks ανήκουν στα... ομόσπονδα κρατίδια της χώρας, οι μετοχές τους δεν διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο και ειδικεύονται στις χορηγήσεις επενδύσεων των μικρού και μεσαίου μεγέθους γερμανικών επιχειρήσεων, τις γνωστές Mittelstand. Αυτό είναι το αίτημα της κ. Μέρκελ. Και έχει την ισχύ να το επιβάλει; Ενδιαφέρον.
Πάντως χθες, πρώτη ημέρα της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες, η κ. Μέρκελ δήλωσε ότι η συνεδρίαση δεν θα καταλήξει σε αποφάσεις για την εποπτεία των τραπεζών, υπογραμμίζοντας ότι είναι ανάγκη οι 27 να εργαστούν «σε βάθος». Το κύριο θέμα της συνόδου κορυφής είναι οι προτάσεις Βαν Ρομπέι για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης. Οπως αναφέρει στην καθιερωμένη προ των συνόδων κορυφής επιστολή του προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, η έκθεση για την εμβάθυνση της ΟΝΕ θα εξεταστεί την πρώτη ημέρα της συνόδου.
Η έκθεση περιλαμβάνει κοινές προτάσεις των προέδρων της Ε.Ε., της Κομισιόν, του Eurogroup και της ΕΚΤ και ορίζει ως προτεραιότητα τη δημιουργία ενός ενιαίου εποπτικού μηχανισμού για τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα, με χρονικό ορίζοντα την 1η Ιανουαρίου 2013. Το Βερολίνο, ωστόσο, έχει εκφράσει τη δυσφορία του για τις προτάσεις Βαν Ρομπέι. Βασικό θέμα διαφωνίας αποτελεί η πρόταση για την εποπτεία των τραπεζών, καθώς το Βερολίνο προβάλλει ενστάσεις όχι μόνο για τον αριθμό των τραπεζών που θα περιλαμβάνει, αλλά και για τον ρόλο της ΕΚΤ και για τα χρονοδιαγράμματα.
Χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία ζητούν επειγόντως να ληφθούν οι αποφάσεις για την τραπεζική εποπτεία ώς τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου, όμως η Γερμανία ζητεί περισσότερο χρόνο. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα επικεντρωθούν στη δημιουργία μιας τραπεζικής ένωσης και κυρίως στη δημιουργία ενός ενιαίου μηχανισμού εποπτείας των τραπεζών της Ευρωζώνης «μέχρι το τέλος του έτους».
«Το θέμα του (ευρωπαϊκού) συμβουλίου δεν είναι η δημοσιονομική ένωση, είναι η τραπεζική ένωση» είπε ο κ. Ολάντ κατά την άφιξή του σε γεύμα ηγετών του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΕΣΚ), το οποίο παρατέθηκε πριν από την έναρξη της συνόδου. «Επομένως, η μόνη απόφαση που θα πρέπει να πάρουμε, να επιβεβαιώσουμε εξάλλου, είναι η υλοποίηση της τραπεζικής ένωσης ώς το τέλος του έτους και κυρίως το πρώτο στάδιο που είναι η τραπεζική εποπτεία», πρόσθεσε.
Η κρίση του 2009 στις Landesbanken υπήρξε εξαιρετικά σοβαρή. Αρκετές από αυτές χρειάστηκαν πελώρια κρατικά κεφάλαια για να σωθούν από τη χρεοκοπία. Υποστηρίζουν πολλοί πως ακόμη και σήμερα αποτελούν τον «μεγαλύτερο συστημικό κίνδυνο» στο τραπεζικό σύστημα της χώρας.
Οπως είχε υπολογίσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο οι ζημιές των κρατικών τραπεζών ανέρχονταν σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, ποτέ μέχρι σήμερα η κυβέρνηση Μέρκελ δεν έχει αποκαλύψει το ακριβές μέγεθος των ζημιών. Τις απέκρυψε επιμελώς και από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι τράπεζες είχαν συσσωρεύσει τεράστιες ζημίες που έχουν ρημάξει την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Απλώς, να σας θυμίσω ότι η κυρία Μέρκελ είχε αντιδράσει και στους νέους κανόνες επάρκειας κεφαλαίων των τραπεζών («Βασιλεία ΙΙΙ») στους οποίους κατέληξε η Επιτροπή της Βασιλείας. Δηλαδή αν η Γερμανία ανησυχούσε για τις δικές της τράπεζες, τότε αναρωτιέσαι τι συμβαίνει με τις τράπεζες των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Να επισημανθεί ότι η Γερμανία αρχικώς είχε αρνηθεί να υπογράψει τη διεθνή συμφωνία που επήλθε, επειδή οι νέοι κανόνες δεν ταίριαζαν με το τραπεζικό μοντέλο της χώρας! Ηταν η μοναδική χώρα ανάμεσα στις 27 χώρες-μέλη της Επιτροπής της Βασιλείας που αρνήθηκε να την υπογράψει, με το αίτημα ότι χρειάζεται χρόνο για να τη μελετήσει!
* Άρθρο Ζ.Ζήκου,
αναδημοσιεύεται από την Καθημερινή.
