Σχεδόν αμετάβλητο παρέμεινε το δημόσιο χρέος, στο τρίτο τρίμηνο του 2012, λόγω της μη καταβολής της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ, ενώ προκύπτει πως ιδιαίτερα πιεστικές είναι οι λήξεις των ομολόγων στα επόμενα χρόνια, μέχρι και το 2015.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, το συνολικό δημόσιο χρέος (κεντρικής διοίκησης), στο τέλος του... περασμένου Σεπτεμβρίου, διαμορφώθηκε στο ποσό των 303.508,8 εκατ. ευρώ, έναντι 303.527,12 εκατ. ευρώ που ήταν στις 30 Ιουνίου, καθώς, στο μεταξύ χρονικό διάστημα, το ελληνικό Δημόσιο δεν έλαβε καμία δόση από το μηχανισμό στήριξης, ενώ οι εκδόσεις των εντόκων γραμματίων, που έγιναν στο τρίμηνο Ιούλιος - Σεπτέμβριος, αναχρηματοδότησαν προηγούμενες εκδόσεις που έληξαν.
Για το σύνολο του 2012, ο στόχος του Υπουργείου Οικονομικών είναι το χρέος Κεντρικής Διοίκησης να φτάσει στο ποσό των 343.230 εκατ. ευρώ και αυτό θα συμβεί, εφόσον έως το τέλος του έτους καταβληθεί το σύνολο των τριών δόσεων από το μηχανισμό στήριξης, περίπου 44 δισ. ευρώ, όπως προβλέπει άλλωστε η δανειακή σύμβαση. Το Χρέος της Γενικής Κυβέρνησης (από το συνολικό χρέος αφαιρείται το ενδοκυβερνητικό, δηλαδή τα ομόλογα που κατέχουν Ταμεία και άλλοι δημόσιοι φορείς) θα διαμορφωθεί στα 340.600 εκατ. ευρώ ή 175,6% του ΑΕΠ.
Στην περίπτωση που τα δανειακά κεφάλαια από το μηχανισμό είναι λιγότερα από τα 44 δισ. ευρώ, αναλογικά χαμηλότερο θα είναι και το δημόσιο χρέος που θα αποτιμηθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2012. Ωστόσο, θα έχει ελάχιστη σημασία, αφού τα κεφάλαια της δανειακής σύμβασης είναι αναγκαία στο σύνολό τους και, όσα δεν καταβληθούν εντός του 2012, θα καταβληθούν το 2013.
Θηλιά τα χρεολύσια έως το 2015
Με το PSI, άλλαξε ο χάρτης του δημοσίου χρέους, αφού, εκτός από τη μείωση του όγκου, συρρικνώθηκαν τα ομόλογα που κατέχουν οι ιδιώτες και αυξήθηκαν αντίστοιχα τα δάνεια προς τις χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ Τα χρεολύσια των επόμενων ετών μειώθηκαν σημαντικά, αλλά παραμένουν απειλητικά μέχρι το 2015, καθορίζοντας και το ύψος των δανειακών αναγκών της Ελλάδας, οι οποίες καλύπτονται από το μηχανισμό στήριξης, αφού είναι εκτός αγορών.
Προ PSI, στην προσεχή εξαετία, μέχρι και το 2018, έληγαν ομόλογα ύψους 136,9 δισ. ευρώ και τώρα οι αντίστοιχες λήξεις έχουν περιοριστεί σε 86.815 εκατ. ευρώ, αλλά:
Το 2013, οι λήξεις ομολόγων ανέρχονται σε 12,8 δισ. ευρώ.
- Το 2014, φτάνουν στο ποσό των 25,1 δισ. ευρώ, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι, χωρίς το PSI και την επιμήκυνση της διάρκειας των τίτλων, έφταναν στο ποσό των 62,6 δισ. ευρώ.
- Το 2015, υποχωρούν στο ποσό των 15,9 δισ. ευρώ.
Το 2016, τα χρεολύσια υποχωρούν στο ποσό των 6,7 δισ. ευρώ και παραμένουν κάτω από το επίπεδο των 10 δισ. ευρώ, μέχρι το 2021. Αυξάνονται ξανά στο επίπεδο των 13 δισ. ευρώ το 2022 και σε 18,8 δισ. ευρώ το 2023, όταν θα αρχίσουν να λήγουν τα ομόλογα που «κουρεύτηκαν» και επιμηκύνθηκαν με το PSI, αλλά και τα δάνεια του μηχανισμού στήριξης.
Το όφελος
Το δημόσιο χρέος ήταν στα 280.292,44 εκατ. ευρώ, στις 31 Μαρτίου 2012, ενώ στις 31 Δεκεμβρίου 2011 βρισκόταν στα 367.978 εκατ. ευρώ. Η μείωσή του στο πρώτο τρίμηνο του έτους οφείλεται στο PSI, αλλά το τελικό όφελος θα είναι πολύ περιορισμένο στο χρέος, αφού ένα σημαντικό μέρος της αξίας των ομολόγων, που διαγράφηκε, αντικαθίσταται με δάνεια από το μηχανισμό.
Μείωση μόλις 7,5% λόγω PSI
Ειδικότερα, η μείωση του χρέους Γενικής Κυβέρνησης του 2012 ανήλθε σε 105.973 εκατ. ευρώ, από την ανταλλαγή των ομολόγων (PSI). Στη συνέχεια, όμως, αναμένεται να αυξηθεί, λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών κατά 48.500 εκατ. ευρώ (δεν έχει ολοκληρωθεί), της μείωσης του ενδοκυβερνητικού χρέους κατά 20.715 εκατ. ευρώ (λόγω «κουρέματος των ομολόγων των Ταμείων) και της κάλυψης του ταμιακού ελλείμματος, ύψους 14.948 εκατ. ευρώ. Ετσι, σε απόλυτους αριθμούς, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα μειωθεί, λόγω του PSI, μόλις κατά 15.057 εκατ. ευρώ ή 7,5% του ΑΕΠ. Εξάλλου οι εγγυήσεις που παρέχει το Δημόσιο σε φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για το δανεισμό τους από τις τράπεζες μειώθηκαν κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ το Σεπτέμβριο, σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2012, και ανήλθαν σε 19.719 εκατ. ευρώ.
Σημαντική μείωση απαιτήσεων
Κατά 9,5% θα μπορούσε να μειωθεί ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, με ένα συνδυασμό μείωσης του επιτοκίου των διμερών διακρατικών δανείων που έλαβε η χώρα, στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου και της επιστροφής τοκομεριδίων και κεφαλαιακών κερδών των ομολόγων που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκτιμά η Διεύθυνση Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης της Eurobank .
Όπως επισημαίνουν οι Φωκίων Καραβίας, γενικός διευθυντής Global Markets, και Πλάτων Μονοκρούσος, επικεφαλής της Διεύθυνσης Τρέχουσας Οικονομικής Ανάλυσης, στην ειδική μελέτη που εκδόθηκε χθες, οι δύο στρατηγικές αυτές από μόνες τους ενδεχομένως να μην επαρκούσαν για την επίτευξη του στόχου λόγου χρέους προς ΑΕΠ στο 120% το 2020.
Η μελέτη εξετάζει τα περιθώρια λήψης νέων μέτρων από τους επίσημους δανειστές, με στόχο την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της Γενικής Κυβέρνησης την περίοδο 2013-2016 και τη βελτίωση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους της χώρας.
Από τη διάρθρωση του δημοσίου χρέους, όπως αυτή διαμορφώνεται στο τέλος του 2012, και το κόστος εξυπηρέτησής του ανά πηγή χρηματοδότησης, δηλαδή τη χρηματοδότηση από το ΔΝΤ / EΕ, τα έντοκα, τα ομόλογα ελληνικού Δημοσίου και τα λοιπά δάνεια, προκύπτει ότι στις δυνητικές στρατηγικές για τη βελτίωση της δυναμικής του δημοσίου χρέους της χώρας θα μπορούσαν, μεταξύ άλλων, να συμπεριληφθούν: 1) μείωση του επιτοκίου των διμερών διακρατικών δανείων που έλαβε η χώρα από τους Ευρωπαίους εταίρους, στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος προσαρμογής, και 2) επιστροφή τοκομεριδίων και κεφαλαιακών κερδών, δηλαδή η διαφορά μεταξύ τιμής αγοράς και εξόφλησης στο άρτιο των ελληνικών ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ.
Οι οικονομολόγοι σημειώνουν ότι τα επιτόκια για τα δάνεια, που παρέχονται τώρα, κινούνται μόλις στο επίπεδο του κόστους χρηματοδότησης που έχει ο μηχανισμός, περίπου 2,15%, ενώ, όσον αφορά στο ΔΝΤ, δεν είναι σίγουρο ότι θα δεχόταν μείωση των επιτοκίων για τα δικά του δάνεια, αφού κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εγείρει ανάλογες αξιώσεις από άλλους οφειλέτες.
Οι κ.κ. Καραβίας και Μονοκρούσος προχωρούν σε μια αρχική εκτίμηση των ωφελειών που θα μπορούσε να έχει ο συνδυασμός των κινήσεων αυτών για την ελάφρυνση του δημοσίου χρέους, με την υπόθεση μιας μείωσης του επιτοκίου των διμερών δανείων κατά 150 μονάδες βάσης και της επιστροφής των τοκομεριδίων και κεφαλαιακών κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ.
Την περίοδο 2012 - 2020, οι συνολικές σωρευτικές απαιτήσεις χρηματοδότησης της Γενικής Κυβέρνησης υπολογίζονται σε 59,8 δισ. ευρώ, ποσό που μπορεί να μειωθεί στα 40,3 δισ. ευρώ, με το συνδυασμό των δύο στρατηγικών που περιγράφει η μελέτη της Eurobank
