-Θεσσαλονίκη-
Την ανάδειξη του "Παζάρ Χαμάμ" αλλά και μιας από τις πιο όμορφες γωνιές της πόλης, της περιοχής των "Λουλουδάδικων", επιδιώκει ο δήμος Θεσσαλονίκης με το έργο της ανάπλασης που ξεκίνησε αυτήν την εβδομάδα στην οδό Κομνηνών.
Αλλωστε, τίποτα δεν αποκλείει την επανάχρηση του μνημείου ως χαμάμ, ως λουτρού, αφού η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων είναι θετική στο ενδεχόμενο, αλλά υπάρχουν ήδη και δύο επιχειρηματίες οι οποίοι εκδήλωσαν σχετικό ενδιαφέρον!
«Ο ευπρεπισμός και η ανάδειξη περιοχών της πόλης, όπως τα Λουλουδάδικα, περιοχών που.. αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητά της και αντικατοπτρίζουν διαφορετικές χρονικές περιόδους της Ιστορίας της παραμένει στόχος μας. Το μνημείο του Παζάρ Χαμάμ αναδεικνύεται, η περιοχή αλλάζει όψη. Τα Λουλουδάδικα δε φεύγουν από εκεί, απλώς απελευθερώνεται μία ζώνη περιμετρικά του μνημείου και αυτό σημαίνει ότι αφαιρούνται από τα σημερινά ανθοπωλεία οι κατασκευές στην πίσω πλευρά, που σήμερα χρησιμεύουν ως αποθήκες», τονίζει ο αντιδήμαρχος Αστικού Σχεδιασμού, Ανδρέας Κουράκης.
Το Λουτρό της Αγοράς
Σύμφωνα με την αρχιτέκτονα Ελενα Τόπλη, που εκπόνησε τη μελέτη, το Παζάρ Χαμάμ («Λουτρό της Αγοράς») οικοδομήθηκε ως αφιέρωμα τoυ Xαλίλ Aγά, αξιωματούχου του χαρεμιού της Πύλης, λίγο πριν το 1500 στο κέντρο της εμπορικής περιοχής κοντά στα παραθαλάσσια τείχη και ήταν γνωστό και ως Γιαχουντί Χαμάμ (Λουτρό των Εβραίων), γιατί η περιοχή αυτή ήταν εβραϊκή συνοικία.
Το χαμάμ ήταν διπλό (χρησιμοποιούνταν και από άνδρες και από γυναίκες) και ήταν σε χρήση ώς το 1912, ενώ στην πυρκαγιά του 1917 υπέστη σοβαρές ζημιές. Στα νεότερα χρόνια, από το 1948 και μετά, προστέθηκαν στην περιοχή, από την πλευρά της Β. Ηρακλείου, ανθοπωλεία (λουλουδάδικα), τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν, ευτυχώς, όμως, δεν εφάπτονται πλέον στο μνημείο.
Ως διπλό λουτρό, έχει τη χαρακτηριστική οθωμανική αρχιτεκτονική με τις βυζαντινές επιδράσεις στο σύστημα κατασκευής και δόμησης, με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο από σταλακτίτες και σταμπωτές διακοσμήσεις στο κονίαμα και με ενδιαφέρουσες κατασκευαστικές λύσεις. Είναι θαμμένο περί τα δύο μέτρα στο έδαφος και είχε μέχρι πρόσφατα κλεισμένες τις κύριες όψεις του από προκτίσματα τα οποία απομακρύνθηκαν. Η περιοχή αποτελεί χαρακτηριστικό τμήμα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης και ιδιαίτερα της περιοχής της αγοράς. Κατά τη δεκαετία του '90 και στο πλαίσιο του πιλοτικού προγράμματος ανάπλασης του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης παράλληλα με τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις και στον υπαίθριο περιβάλλοντα χώρο του. Αυτές περιλάμβαναν τη διαμόρφωση του πεζόδρομου Φραγκίνη, την κατασκευή των περιπτέρων των λουλουδιών και τη μετατροπή της οδού Κομνηνών σε οδό ελεγχόμενης κυκλοφορίας και την επίστρωσή της με γρανιτοκυβόλιθους.
Η σημερινή εικόνα
Σύμφωνα πάντα με την κ. Τόπλη, οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου δεν ολοκληρώθηκαν πλήρως, με αποτέλεσμα να παραμένουν φυλαγμένα γύρω από το κτίριο τμήματα δομικών στοιχείων του, μέσα από μεταλλική περίφραξη που είχε τοποθετηθεί αρχικά για την προστασία του.
Η συσσώρευση των υλικών με το πέρασμα του χρόνου επέφερε τελικά την άναρχη χρήση του κοινόχρηστου χώρου, τον οποίο εκμεταλλεύτηκαν κυρίως οι καταστηματάρχες των ανθοπωλείων και τον χρησιμοποίησαν είτε για την ανάπτυξη πρόχειρων σταντ έκθεσης των λουλουδιών είτε για αυθαίρετη στάθμευση ακόμη και των οχημάτων φορτοεκφόρτωσης.
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και ο ελλιπής φωτισμός της περιοχής κατά τις νυχτερινές ώρες, με αποτέλεσμα τη δημιουργία συνθηκών για ανάπτυξη παράνομων δραστηριοτήτων, πολύ περισσότερο δε η παντελής έλλειψη φωτισμού του ίδιου του μνημείου.
Η μελέτη
Πιο αναλυτικά, η μελέτη, που έχει εκπονηθεί από την κ. Τόπλη (η μελέτη φωτισμού για την ανάδειξη των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του μνημείου έγινε από το μηχανολόγο μηχανικό Κώστα Κάπο, ως προσφορά στο δήμο) και έχει εγκριθεί από την αρμόδια Εφορεία, προβλέπει την ολοκλήρωση των διαμορφώσεων των πεζοδρομίων εμπρός από το οθωμανικό λουτρό επί της οδού Κομνηνών, του κοινόχρηστου χώρου μεταξύ του λουτρού και των περιπτέρων των λουλουδιών, παράλληλο με την οδό Βασ. Ηρακλείου, καθώς και τον καθορισμό και τη σήμανση του χώρου ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων.
Ο φωτισμός προβλέπει την ανάδειξη του μνημείου στο επίπεδο του εδάφους με ενδοδαπέδιους προβολείς ασυμμετρικής δέσμης και φωτισμό της υπερκατασκευής του μνημείου με ταινίες LED. Στο έργο περιλαμβάνεται η υγρομόνωση και η προστασία του μνημείου.
Στον αστικό εξοπλισμό περιλαμβάνεται η αντικατάσταση των πέντε υφισταμένων φωτιστικών σωμάτων επί στύλου, με νέα που ο φωτισμός τους δε θα ανταγωνίζεται το φωτισμό ανάδειξης του μνημείου και την προσθήκη τριών νέων. Περιλαμβάνεται η τοποθέτηση πέντε καθιστικών, ενώ θα τοποθετηθούν εμπόδια στάθμευσης αυτοκινήτων κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του συγκροτήματος του μνημείου, επί του πεζοδρομίου της οδού Κομνηνών.
Τα τέλη
Επίσης, ανοιχτό παραμένει το αίτημα των ανθοπωλών προς τη διοίκηση του δήμου να επανεξετάσει το θέμα των υπέρογκων δημοτικών τελών τα οποία καλούνται σήμερα να πληρώσουν και ανέρχονται σε 404 ευρώ ανά τ.μ., ενώ όλοι οι υπόλοιποι επαγγελματίες στις υπόλοιπες περιοχές του κέντρου πληρώνουν 127 ευρώ ανά τ.μ
Ρεπορταζ:Ευτυχία Βιτάλη
Πηγή:Aγγελιοφόρος
Την ανάδειξη του "Παζάρ Χαμάμ" αλλά και μιας από τις πιο όμορφες γωνιές της πόλης, της περιοχής των "Λουλουδάδικων", επιδιώκει ο δήμος Θεσσαλονίκης με το έργο της ανάπλασης που ξεκίνησε αυτήν την εβδομάδα στην οδό Κομνηνών.
Αλλωστε, τίποτα δεν αποκλείει την επανάχρηση του μνημείου ως χαμάμ, ως λουτρού, αφού η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων είναι θετική στο ενδεχόμενο, αλλά υπάρχουν ήδη και δύο επιχειρηματίες οι οποίοι εκδήλωσαν σχετικό ενδιαφέρον!
«Ο ευπρεπισμός και η ανάδειξη περιοχών της πόλης, όπως τα Λουλουδάδικα, περιοχών που.. αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητά της και αντικατοπτρίζουν διαφορετικές χρονικές περιόδους της Ιστορίας της παραμένει στόχος μας. Το μνημείο του Παζάρ Χαμάμ αναδεικνύεται, η περιοχή αλλάζει όψη. Τα Λουλουδάδικα δε φεύγουν από εκεί, απλώς απελευθερώνεται μία ζώνη περιμετρικά του μνημείου και αυτό σημαίνει ότι αφαιρούνται από τα σημερινά ανθοπωλεία οι κατασκευές στην πίσω πλευρά, που σήμερα χρησιμεύουν ως αποθήκες», τονίζει ο αντιδήμαρχος Αστικού Σχεδιασμού, Ανδρέας Κουράκης.
Το Λουτρό της Αγοράς
Σύμφωνα με την αρχιτέκτονα Ελενα Τόπλη, που εκπόνησε τη μελέτη, το Παζάρ Χαμάμ («Λουτρό της Αγοράς») οικοδομήθηκε ως αφιέρωμα τoυ Xαλίλ Aγά, αξιωματούχου του χαρεμιού της Πύλης, λίγο πριν το 1500 στο κέντρο της εμπορικής περιοχής κοντά στα παραθαλάσσια τείχη και ήταν γνωστό και ως Γιαχουντί Χαμάμ (Λουτρό των Εβραίων), γιατί η περιοχή αυτή ήταν εβραϊκή συνοικία.
Το χαμάμ ήταν διπλό (χρησιμοποιούνταν και από άνδρες και από γυναίκες) και ήταν σε χρήση ώς το 1912, ενώ στην πυρκαγιά του 1917 υπέστη σοβαρές ζημιές. Στα νεότερα χρόνια, από το 1948 και μετά, προστέθηκαν στην περιοχή, από την πλευρά της Β. Ηρακλείου, ανθοπωλεία (λουλουδάδικα), τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν, ευτυχώς, όμως, δεν εφάπτονται πλέον στο μνημείο.
Ως διπλό λουτρό, έχει τη χαρακτηριστική οθωμανική αρχιτεκτονική με τις βυζαντινές επιδράσεις στο σύστημα κατασκευής και δόμησης, με πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο από σταλακτίτες και σταμπωτές διακοσμήσεις στο κονίαμα και με ενδιαφέρουσες κατασκευαστικές λύσεις. Είναι θαμμένο περί τα δύο μέτρα στο έδαφος και είχε μέχρι πρόσφατα κλεισμένες τις κύριες όψεις του από προκτίσματα τα οποία απομακρύνθηκαν. Η περιοχή αποτελεί χαρακτηριστικό τμήμα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης και ιδιαίτερα της περιοχής της αγοράς. Κατά τη δεκαετία του '90 και στο πλαίσιο του πιλοτικού προγράμματος ανάπλασης του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης παράλληλα με τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις και στον υπαίθριο περιβάλλοντα χώρο του. Αυτές περιλάμβαναν τη διαμόρφωση του πεζόδρομου Φραγκίνη, την κατασκευή των περιπτέρων των λουλουδιών και τη μετατροπή της οδού Κομνηνών σε οδό ελεγχόμενης κυκλοφορίας και την επίστρωσή της με γρανιτοκυβόλιθους.
Η σημερινή εικόνα
Σύμφωνα πάντα με την κ. Τόπλη, οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου δεν ολοκληρώθηκαν πλήρως, με αποτέλεσμα να παραμένουν φυλαγμένα γύρω από το κτίριο τμήματα δομικών στοιχείων του, μέσα από μεταλλική περίφραξη που είχε τοποθετηθεί αρχικά για την προστασία του.
Η συσσώρευση των υλικών με το πέρασμα του χρόνου επέφερε τελικά την άναρχη χρήση του κοινόχρηστου χώρου, τον οποίο εκμεταλλεύτηκαν κυρίως οι καταστηματάρχες των ανθοπωλείων και τον χρησιμοποίησαν είτε για την ανάπτυξη πρόχειρων σταντ έκθεσης των λουλουδιών είτε για αυθαίρετη στάθμευση ακόμη και των οχημάτων φορτοεκφόρτωσης.
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και ο ελλιπής φωτισμός της περιοχής κατά τις νυχτερινές ώρες, με αποτέλεσμα τη δημιουργία συνθηκών για ανάπτυξη παράνομων δραστηριοτήτων, πολύ περισσότερο δε η παντελής έλλειψη φωτισμού του ίδιου του μνημείου.
Η μελέτη
Πιο αναλυτικά, η μελέτη, που έχει εκπονηθεί από την κ. Τόπλη (η μελέτη φωτισμού για την ανάδειξη των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του μνημείου έγινε από το μηχανολόγο μηχανικό Κώστα Κάπο, ως προσφορά στο δήμο) και έχει εγκριθεί από την αρμόδια Εφορεία, προβλέπει την ολοκλήρωση των διαμορφώσεων των πεζοδρομίων εμπρός από το οθωμανικό λουτρό επί της οδού Κομνηνών, του κοινόχρηστου χώρου μεταξύ του λουτρού και των περιπτέρων των λουλουδιών, παράλληλο με την οδό Βασ. Ηρακλείου, καθώς και τον καθορισμό και τη σήμανση του χώρου ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων.
Ο φωτισμός προβλέπει την ανάδειξη του μνημείου στο επίπεδο του εδάφους με ενδοδαπέδιους προβολείς ασυμμετρικής δέσμης και φωτισμό της υπερκατασκευής του μνημείου με ταινίες LED. Στο έργο περιλαμβάνεται η υγρομόνωση και η προστασία του μνημείου.
Στον αστικό εξοπλισμό περιλαμβάνεται η αντικατάσταση των πέντε υφισταμένων φωτιστικών σωμάτων επί στύλου, με νέα που ο φωτισμός τους δε θα ανταγωνίζεται το φωτισμό ανάδειξης του μνημείου και την προσθήκη τριών νέων. Περιλαμβάνεται η τοποθέτηση πέντε καθιστικών, ενώ θα τοποθετηθούν εμπόδια στάθμευσης αυτοκινήτων κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του συγκροτήματος του μνημείου, επί του πεζοδρομίου της οδού Κομνηνών.
Τα τέλη
Επίσης, ανοιχτό παραμένει το αίτημα των ανθοπωλών προς τη διοίκηση του δήμου να επανεξετάσει το θέμα των υπέρογκων δημοτικών τελών τα οποία καλούνται σήμερα να πληρώσουν και ανέρχονται σε 404 ευρώ ανά τ.μ., ενώ όλοι οι υπόλοιποι επαγγελματίες στις υπόλοιπες περιοχές του κέντρου πληρώνουν 127 ευρώ ανά τ.μ
Ρεπορταζ:Ευτυχία Βιτάλη
Πηγή:Aγγελιοφόρος
