Οι οικονομολόγοι συχνά περιγράφουν τις κρατικές επαναγορές χρέους ως «χαμένη δουλειά», μια απώλεια χρόνου και χρήματος. Αυτό βέβαια δεν απέτρεψε τους ρυθμιστές της ευρωζώνης από το να βάλουν την επαναγορά ομολόγων μέσα στην σύνθεση του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας.
Σε ονομαστική αξία, τα θέλγητρα είναι οφθαλμοφανή. Επαναγοράζοντας ελληνικά ομόλογα που βρίσκονται στα χέρια των ιδιωτών επενδυτών, τα οποία κινούνται κάτω από την... ονομαστική τους αξία και αποσύροντάς τα, η Αθήνα έχει την δυνατότητα να μειώσει το συνολικό δανειακό της βάρος.
Αν και τα περισσότερα από τα ελληνικά χρωστούμενα στον ιδιωτικό τομέα εξανεμίστηκαν με την προηγούμενη αναδιοργάνωση του χρέους 200 δισ. ευρώ, περίπου 62 δισ. ευρώ παραμένουν στα χέρια των ελληνικών τραπεζών, λίγων ευρωπαίων επενδυτών και, όλο και περισσότερο, hedge funds που ποντάρουν στην επαναγορά.
Οι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι η επαναγορά θα καλύψει κάτι παραπάνω από το μισό από την μείωση του χρέους που προβλέπει η χθεσινή συμφωνία, χαμηλώνοντας το δανειακό βάρος της Ελλάδας από το 144% του ΑΕΠ στο 126,6% το 2020. Σύμφωνα με έγγραφα που εξασφάλισαν οι Financial Times, οι διαπραγματευτές εκτιμούν ότι 11 ποσοστιαίες μονάδες από αυτή την μείωση θα προέλθουν από την επαναγορά.
Σε κάθε περίπτωση, ανώτατοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι δεν έχουν σαφή εικόνα για το πόσο χρέος θα καταφέρουν να αποσύρουν με το πρόγραμμα, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με 10,2 δισ. ευρώ σε δάνεια που θα δοθούν στην επόμενη δόση των 34,4 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα.
«Κανένας μας δεν γνωρίζει πραγματικά,» σχολίασε ανώτατος διπλωμάτης. «Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε.»
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών δήλωσαν ότι η τιμή της επαναγοράς των ομολόγων δεν μπορεί να είναι υψηλότερη από τις τιμές στο κλείσιμο της αγοράς την Παρασκευή –δηλαδή περίπου 28 σεντς στο ευρώ κατά μέσο όρο για όλες τις λήξεις, σύμφωνα με την χρηματιστηριακή Exotix.
Αν και η μέση τιμή των ελληνικών ομολόγων του ιδιωτικού τομέα διολίσθησε έως το χαμηλό των 11,6 σεντς στο ευρώ στα τέλη Μαΐου, η τιμή που σκέφτονται οι Ευρωπαίοι ρυθμιστές δεν αφήνει περιθώρια για να δελεαστούν οι ομολογιούχοι. Οι τράπεζες, ασφαλιστικές και ταμεία της Ελλάδας πιθανότατα θα εξαναγκαστούν να υπογράψουν την επαναγορά, αλλά τα hedge funds μάλλον θα αρνηθούν διεκδικώντας καλύτερη συμφωνία.
Πράγματι, η μέση τιμή των ελληνικών ομολόγων, ανήλθε ως πάνω από τα 29 σεντς στο ευρώ, υποδεικνύοντας ότι οι επενδυτές πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχει και καλύτερη τιμή.
Ο Hans Humes της Greylock Capital, hedge fund με έδρα στην Νέα Υόρκη, που μετείχε στην συντονιστική επιτροπή των πιστωτών φέτος, υπολογίζει ότι τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ σε ελληνικά ομόλογα βρίσκονται στα χέρια των hedge funds.
«Πολλοί αγόρασαν φθηνά οπότε θεωρητικά μπορεί να πουλήσουν, αλλά όχι σε τέτοια τιμή,» δήλωσε στους FT. «Θα μπορούσαν να συμμετέχουν στα 40 σεντς αλλά αν οι Ευρωπαίοι κυνηγήσουν την τιμή προς τα πάνω, θα είναι αυτοκαταστροφικό».
Ορισμένα hedge funds είναι πιθανό να μην συμμετέχουν διεκδικώντας το πλήρες ποσό. Η Elliott Associates, ένα επιθετικό fund που έφτιαξε το όνομά του μηνύοντας κυβερνήσεις, κατέχει ένα κομμάτι αναδομημένου ελληνικού χρέους και «δεν πρόκειται να εξέλθει για καμία τιμή χαμηλότερη του 100%», προβλέπει ένας Ευρωπαίος τραπεζίτης.
Αν το πρόγραμμα επαναγοράς αποτύχει, θα ρίξει σε ταραχή για μια ακόμη φορά το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας που με τόσο κόπο και καθυστέρηση συμφωνήθηκε.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, αποσαφήνισε ότι δεν πρόκειται να συνυπογράψει την επόμενη δόση βοήθειας από μέρους του οργανισμού, αν δεν υπάρχουν αποτελέσματα για την επαναγορά. Οι σχολιαστές εκτιμούν ότι το ΔΝΤ θα επιστρέψει απαιτώντας περισσότερη ανακούφιση στο χρέος, αν δεν πετύχει η επαναγορά τους στόχους της.
Παρά τις ελπίδες μείωσης του χρέους που εναπόκεινται στην επαναγορά, η αποτυχία του προγράμματος ίσως είναι καλύτερη επιλογή για την Ελλάδα.
Οι ειδικοί λένε ότι τα κεφάλαια που θα δαπανηθούν σε επαναγορές ομολόγων θα ήταν καλύτερα να δοθούν αλλού, δεδομένου ότι το χρέος προς τον ιδιωτικό τομέα έχει χαμηλούς τόκους και κανένα χρεόγραφο δεν λήγει μέσα στην επόμενη δεκαετία.
«Προτίμησαν την εύκολη λύση. Ενώ πιο περίπλοκες και πιο αποδοτικές λύσεις, δεν εξετάστηκαν», σχολίασε ο τραπεζίτης. «Είναι χαράμισμα για τα επίσημα κεφάλαια και είναι αναπόφευκτο ότι το ελληνικό πακέτο θα πρέπει να ξανανοίξει.»
