Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό από όλους ότι οι προβλέψεις του πρώτου μνημονίου που συντάχθηκε την άνοιξη του 2010 έπεσαν έξω κατά πολύ.
Είτε αναφέρονταν στο δημοσιονομικό έλλειμμα, είτε στον ρυθμό ανάπτυξης, είτε στην ανεργία και στο ύψος του δημόσιου χρέους..
Σε συνέντευξη που.. δημοσιεύθηκε στο κυριακάτικο Βήμα, ο Π. Τόμσεν, επικεφαλής ελεγκτής του ΔΝΤ, απέδωσε τις αστοχίες στη μη εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση στις εισπράξεις φόρων.
Ο ίδιος τόνισε ότι «ποτέ δεν θα μάθουμε τι θα μπορούσε να είχε καταφέρει η Ελλάδα αν είχε εφαρμόσει το αρχικό πρόγραμμα όπως συμφωνήθηκε», συμπληρώνοντας πιο κάτω πως «σε τελευταία ανάλυση, ούτε η κυβέρνηση ούτε η τρόικα μπορούν να κάνουν σωστές προβλέψεις για τα πάντα».
Η απάντηση συνιστά έναν κλασικό τρόπο αποφυγής της παραδοχής ότι οι γραφειοκράτες -όπως ο κ. Τόμσεν αποκάλεσε αστειευόμενος(;) εαυτόν και τους άλλους δύο συναδέλφους του στην τελευταία συνέντευξη Τύπου της τρόικας στην Αθήνα- που συνέταξαν το πρώτο μνημόνιο είχαν επίσης μεγάλες ευθύνες για το αποτέλεσμα.
Φυσικά, για να είμαστε δίκαιοι, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι το ΔΝΤ είχε ευθύς εξαρχής εκφράσει την άποψη ότι η χρονική διάρκεια της δημοσιονομικής προσαρμογής θα έπρεπε να είναι μεγαλύτερη των τριών ετών, αλλά επικράτησε η άποψη της Ε.Ε.
Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό μνημόνιο προέβλεπε ότι η χώρα θα μπορούσε να σταθεί από μόνη της στα πόδια της από τα μέσα περίπου του 2013.
Ασφαλώς, ο Π. Τόμσεν έχει δίκιο όταν ισχυρίζεται ότι όλοι κάνουν λάθη στις προβλέψεις των οικονομικών μεγεθών.
Όμως, η ζημιά που προκαλεί ο λανθασμένος σχεδιασμός δεν είναι η ίδια παντού.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η ζημιά σε οικονομικό και σε κοινωνικό επίπεδο είναι πολύ μεγάλη, όπως μαρτυρούν οι αριθμοί.
Εκείνο που προβληματίζει είναι μήπως τα λάθη συνεχίζονται με το πρόσφατα επικαιροποιημένο μνημόνιο, παρά το γεγονός ότι οι βασικές υποθέσεις που διέπουν το ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής είναι πιο ρεαλιστικές από πριν.
Είναι σωστό να λαμβάνονται εμπροσθοβαρή μέτρα λιτότητας ύψους 11 δισ. ευρώ ή 5-5,5 μονάδες του ΑΕΠ για να έρθει το πρωτογενές αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης ίσα βάρκα, ίσα νερά φέτος, έναντι εκτιμώμενου ελλείμματος της τάξεως του 1,5% του ΑΕΠ ή λιγότερο το 2012;
Κοινώς, να λαμβάνονται μέτρα λιτότητας 11 δισ. ευρώ για να πάει το πρωτογενές έλλειμμα από 2,5-3 δισ. ευρώ το 2012 στο 0 το 2013;
Η απάντηση θα πρέπει να είναι αρνητική, ακόμα κι αν η οικονομία εκτιμάται ότι βρίσκεται σε ύφεση για μία ακόμη χρονιά.
Το χειρότερο είναι ότι η υπερβολική δόση λιτότητας μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση, με αποτέλεσμα να χρειαστούν επιπλέον περιοριστικά μέτρα.
Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα φταίνε ούτε οι καθυστερήσεις στις διαρθρωτικές αλλαγές, ούτε η μη είσπραξη βεβαιωμένων φόρων που επικαλούνται οι εκπρόσωποι των δανειστών ως δικαιολογία για τις αστοχίες, αλλά ο τεχνικός σχεδιασμός του προγράμματος.
Από τη στιγμή που ο ορυμαγδός των μέτρων λιτότητας είναι τόσο μεγάλος, θα ήταν έκπληξη αν χρειάζονταν επιπλέον μέτρα φέτος για την επίτευξη του στόχου όσον αφορά το πρωτογενές αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης.
Όταν όμως μπορεί να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα επιβαρύνοντας λιγότερο την οικονομία με μικρότερη δόση λιτότητας, συνιστά μεγάλο λάθος ότι δεν γίνεται με αυτόν τον τρόπο.
Ακόμη περισσότερο γιατί τα ίδια λάθη επαναλαμβάνονται.
Αυτά όμως συμβαίνουν όταν μια χώρα είναι έρμαιο των δανειστών της.
Dr. Money
