Κύπρος:Από τα 200.000 αντίσκηνα των ξεριζωμένων του 1974 και τα σπουδαία οικονομικά επιτεύγματα των επόμενων δεκαετιών,
στο 2013 της ανέχειας και της αβεβαιότητας..
Χρυσοπράσινο φύλλο, «Κούβα» και «πόρνη» της Μεσογείου, όπως και αν χαρακτηρίστηκε κατά καιρούς, η Κύπρος ήταν το νησί που έβρισκε τον τρόπο, μέσα από καταστροφές, να επιζεί.
Για ακόμα μία φορά οι Ελληνες της Κύπρου καλούνται να αποδείξουν ότι διαθέτουν το DNA της επιβίωσης και να... επιχειρήσουν ένα νέο οικονομικό θαύμα, όπως αυτό που ακολούθησε την τουρκική εισβολή του 1974. Σήμερα όμως οι συνθήκες είναι διαφορετικές, όπως διαφορετική είναι και η απειλή, και οι ελπίδες για θαύματα δεν συνεγείρουν πολλούς πιστούς.
Επαύλεις
Το καλοκαίρι του 1974, το δάσος με τα αντίσκηνα των 200.000 προσφύγων και η στυφή γεύση της προδοσίας και της ήττας μετατράπηκαν σε κινητήρια δύναμη για ανοικοδόμηση ενός νησιού που ακρωτηριάστηκε βίαια. Τα αντίσκηνα έγιναν προσφυγικοί οικισμοί και το πείσμα, μαζί με τη σκληρή δουλειά, ξάφνιασε ακόμα και τους πιο αισιόδοξους. Οι πληγές άρχισαν να γιατρεύονται και η ανάπτυξη δημιούργησε συνθήκες ευημερίας, κοινωνικών παροχών και προοπτικών.
Το σύνθημα «δεν ξεχνώ» συνέχισε να λειτουργεί ως συλλογική μνήμη, αλλά μέρα με τη μέρα μετατρεπόταν σε μήνυμα μετατροπής των μειονεκτημάτων σε πλεονεκτήματα. Οικοδομικός οργασμός, επιχειρηματικά ανοίγματα, εκμετάλλευση των ευκαιριών, έχτισαν μια ισχυρή και αξιόπιστη οικονομία και μαζί ένα «δάσος» από επαύλεις, που κάποτε το μέγεθός τους άγγιζε τα όρια της υπερβολής.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια τίποτα δεν έδειχνε ότι το 2013 η Κύπρος θα έφτανε στο σημείο να θυμηθεί τις συνθήκες του 1974, την ανέχεια και την αβεβαιότητα. Ο τουρισμός και οι υψηλής ποιότητας υπηρεσίες κατέστησαν το νησί ένα από τα πλέον ελκυστικά επιχειρηματικά κέντρα, το οποίο αξιοποίησε δεόντως τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής. Μια ευρωπαϊκή χώρα στην ανατολική άκρη της Μεσογείου.
Ολα έδειχναν πως η Κύπρος είχε κερδίσει το στοίχημα και τίποτα δεν προϊδέαζε για το ενδεχόμενο κατάρρευσης του οικοδομήματος. Η ευμάρεια έκρυβε τις παθογένειες του συστήματος κάτω από το χαλί. Τα φαινόμενα κακοδιοίκησης και διαφθοράς, σε συνδυασμό με την ατιμωρησία και την ανοχή σε συμπεριφορές που δημιουργούσαν συνθήκες σήψης, περνούσαν απαρατήρητα. Συνθήκες πλήρους απασχόλησης, υψηλό βιοτικό επίπεδο και τράπεζες που ικανοποιούσαν κάθε υπαρκτή και ανύπαρκτη καταναλωτική ανάγκη. Ακόμα και οι κραδασμοί από τη μεγάλη φούσκα του χρηματιστηρίου απορροφήθηκαν.
Οι πάμπλουτοι Λιβανέζοι, που μετάφεραν τις δραστηριότητες και τα χρήματά τους λόγω του πολυετούς πολέμου στη γειτονική χώρα, έδωσαν τη θέση τους σε Σέρβους που βρήκαν καταφύγιο κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία και στο Κοσσυφοπέδιο. Τα γιουγκοσλαβικά δηνάρια του καθεστώτος Μιλόσεβιτς πέρασαν από το νησί και άφησαν «προίκα» καλές διασυνδέσεις και πολλά μετρητά.
Τη σκυτάλη πήραν οι Ρώσοι, που ανακάλυψαν έναν φορολογικό παράδεισο και μία ομόδοξη χώρα που μπορούσε να γίνει κόμβος των δραστηριοτήτων τους, οι οποίες, θα πρέπει να σημειωθεί, δεν ήταν πάντα διαφανείς. Τα ελεγκτικά γραφεία, οι δικηγορικοί οίκοι και οι τράπεζες προσέφεραν τις υψηλής ποιότητας υπηρεσίες τους έναντι αδράς αμοιβής. Ολα αυτά δεν μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα.
Εκπλήξεις
Το 2008 ο Δημήτρης Χριστόφιας, ο μοναδικός κομμουνιστής πρόεδρος, βρήκε άδεια τα υδατικά φράγματα και γεμάτα τα ταμεία του κράτους από τον προκάτοχό του, Τάσσο Παπαδόπουλο. Η διαχείριση, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, δεν ήταν και η πλέον ενδεδειγμένη. Το αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί προ εκπλήξεως όταν η Κύπρος προσφέρθηκε να συνεισφέρει στο τίμημα του κουρέματος του ελληνικού χρέους.
Ακόμα και τότε, όμως, υποτιμήθηκαν οι κίνδυνοι με τις επίσημες διαβεβαιώσεις ότι η κυπριακή οικονομία έχει στιβαρά θεμέλια και θα περάσει αλώβητη την κρίση. Και δεν ήταν μόνο η κακή εκτίμηση του κινδύνου, αλλά και η άρνηση λήψης μέτρων, που τελικώς οδήγησαν το νησί στις αγκάλες της τρόικας και της κυρίας Μέρκελ, με ουρές να σχηματίζονται έξω από τις κλειστές τράπεζες, με άδεια ράφια στα σουπερμάρκετ και με την αβεβαιότητα να γυρίζει τη μνήμη στο 1974...
Του Μ.Καλατζή
