Το βέβαιον όμως είναι πως έχει το αρχαιότερο Κοινοβούλιο του κόσμου, το "Αλθίνγκι", από το 930 μ.Χ. Και σίγουρα το πιο ηρωικό.
Το δράμα της Ελλάδας και της Κύπρου μάς υποχρεώνει να υποκλιθούμε με σεβασμό στην ιστορική λύση που επέλεξε για να αντιμετωπίσει την κρίση ο λαός της Ισλανδίας. Εκαναν κάτι που ισοδυναμεί με την... εξέγερση των δούλων.
Να θυμίσω:
Στους Βρετανούς και Ολλανδούς τραπεζίτες, που απαίτησαν να πληρώσει ο ισλανδικός λαός τα δανεικά και αγύριστα που είχαν δώσει σε Ισλανδούς τραπεζίτες, το Αλθίνγκι έθεσε όρους που διασφαλίζουν τη λαϊκή και την εθνική κυριαρχία:
«1. Να ληφθούν υπόψη οι εξαιρετικές συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα. Αυτό σημαίνει πως τα αντισυμβαλλόμενα μέρη πρέπει να συμφωνήσουν στο λογικό αίτημα της Ισλανδίας να αναθεωρηθούν οι συμφωνίες.
2. Η θέση της Ισλανδίας ως κυρίαρχου κράτους αποκλείει οποιαδήποτε νομική αξίωση επί των περιουσιακών της στοιχείων, τα οποία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία της ως κυρίαρχου κράτους».
Αντί δηλαδή να υποταχθεί στην επιβολή μέτρων λιτότητας σαν και αυτά που προσπαθούν ματαίως να εξυπηρετήσουν οι χώρες των Μνημονίων και να αποφύγουν η Ιταλία και η Ισπανία, το ισλανδικό Κοινοβούλιο άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού.
Εξάρτησε τις πληρωμές προς τη Βρετανία και την Ολλανδία από την ικανότητα της ισλανδικής οικονομίας να κάνει αυτές τις πληρωμές, «από την οικονομική ανάπτυξη και τις μεταβολές του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, καθώς και από τις μεταβολές του πληθυσμού και τη συμμετοχή του στην αγορά εργασίας».
Για πρώτη φορά εδώ και έναν αιώνα, η Ισλανδία έθεσε την αρχή της ικανότητας πληρωμής ως νομική βάση για την εξυπηρέτηση του χρέους. Δεν είναι να απορεί κανείς, λοιπόν, που σύσσωμο το ευρωπαϊκό κατεστημένο αντέδρασε με οργή. Το ποσόν της οφειλής που αποφάσισε να καταβάλει η Ισλανδία θα είναι ανάλογο με την ανάπτυξη της οικονομίας της.
Κι ωστόσο είναι εντελώς φυσικό να αντιδρά έτσι μια χώρα που, ενώ οι πολίτες της είχαν πριν από την κρίση το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο στον δυτικό κόσμο, έγιναν οι πιο χρεωμένοι.
Οι όροι του Αλθίνγκι έδειξαν ότι οι χρεωμένες χώρες δεν είναι καταδικασμένες.
Και στη σύγκρισή τους με την Ισλανδία, αυτές οι χώρες σήμερα ωχριούν μπροστά της. Η χώρα που συνετρίβη από το τραπεζικό κραχ του 2008, έχει ανακάμψει ζωηρά. Αφού πρώτα έκανε αυτό που πρέπει να κάνει κάθε ανεξάρτητη και κυρίαρχη χώρα. Υποτίμησε 40% το νόμισμά της, για να γίνει πιο ανταγωνιστική και για να αποτρέψει τις περιττές εισαγωγές.
Και κήρυξε στάση πληρωμών στο τραπεζικό χρέος της. Υποτίμηση και στάση πληρωμών. Και έστειλε στη φυλακή τον πρώην πρωθυπουργό Γκέιρ Χάαρντε και τον τραπεζίτη Χρέινταρ Μαρ Σίγκουρντσον, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της της άλλοτε μεγαλύτερης τράπεζας της Ισλανδίας, Kaupthing.
Την τιμώρησαν οι αγορές;
Οχι. Η Ισλανδία μπορεί και δανείζεται ξανά, η οικονομία της αναπτύσσεται, ο πληθωρισμός πέφτει και ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού απαλλάχτηκε από τα στεγαστικά του δάνεια.
Οι Ισλανδοί πήραν τη χώρα τους στα χέρια τους. Και ανταμείφθηκαν. Δεν τους πέρασε ούτε στιγμή από τον νου να παραστήσουν τις καλές μαθητριούλες. Εθεσαν ορθά–κοφτά την κατάσταση στους πιστωτές τους.
Εχασαν; Οχι.
Z.Zήκου
