Η πλέον θερμότερη δεκαετία από το 1850, οπότε και εφαρμόστηκαν οι σύγχρονοι μέθοδοι μέτρησης, με πρωτοφανή ακραία καιρικά φαινόμενα ήταν η πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας..
Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της ξηράς και των ωκεανών αυξήθηκε σημαντικά από το... 2001 ως το 2010, ξεπερνώντας κατά μισό βαθμό Κελσίου την παγκόσμια μέση θερμοκρασία το διάστημα 1961 με 1990. Επιπλέον, τη δεκαετία μέχρι το 2010 σημειώθηκαν πρωτοφανή ακραία καιρικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν με κύματα καύσωνα στην Ευρώπη και τη Ρωσία, ξηρασίες στον Αμαζόνιο, την Αυστραλία και την ανατολική Αφρική, καθώς και τροπικές καταιγίδες, όπως ο κυκλώνας Ναργκίς και ο τυφώνας Κατρίνα, στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία 139 κρατών, οι ξηρασίες της Αυστραλίας, της ανατολικής Αφρικής και του Αμαζονίου επηρέασαν τους περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως. Ωστόσο, συχνότερες και από τις ξηρασίες ήταν τη δεκαετία που μας πέρασε οι καταστροφικές πλημμύρες, όπως αυτές που έπληξαν το Πακιστάν, την Αυστραλία, την Αφρική, την Ινδία και την ανατολική Ευρώπη.
Την τελευταία δεκαετία σημειώθηκαν πρωτοφανή ακραία καιρικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν με κύματα καύσωνα στην Ευρώπη και τη Ρωσία, ξηρασίες στον Αμαζόνιο, την Αυστραλία και την ανατολική Αφρική, καθώς και τροπικές καταιγίδες, όπως ο κυκλώνας Ναργκίς και ο τυφώνας Κατρίνα, στις ΗΠΑ.
Από το 1971 ως το 2010 οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξήθηκαν με μέσο ρυθμό 0,17 βαθμών Κελσίου ανά δεκαετία. Η τάση κλιμακώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες με τη θερμοκρασία να αυξάνεται 0,21 βαθμούς Κελσίου συγκριτικά με τα επίπεδα 1991 με 2000.
Επίπεδα ρεκόρ
Οι φυσικοί κύκλοι μεταξύ της ατμόσφαιρας και των ωκεανών καθιστούν ορισμένες χρονιές ψυχρότερες συγκριτικά με άλλες, ωστόσο την περασμένη δεκαετία δεν σημειώθηκαν αξιόλογα περιστατικά που να συνδέονται με το Ελ Νίνιο, το φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες στην ισημερινή περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού. Αντίθετα, το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας επηρεάστηκε από το ψυχρό φαινόμενο Λα Νίνια, που οφείλεται σε ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες στην περιοχή.
Λαμβάνοντας υπ' όψη αυτά τα στοιχεία ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός επισημαίνει στην έκθεσή του ότι δεν επιβεβαιώνεται η υπόθεση μερίδας της επιστημονικής κοινότητας για επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής τα τελευταία χρόνια. Μέχρι το τέλος του 2010 σύμφωνα με την έκθεση, οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις ορισμένων αερίων του θερμοκηπίου από την καύση ορυκτών καυσίμων και άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ από την έναρξη της βιομηχανικής περιόδου το 1750. Ενδεικτικά, οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στον αέρα παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 39% από το 1750, οι συγκεντρώσεις μεθανίου κατά 158% και του υποξειδίου του αζώτου κατά 20%.
Άνοδος της στάθμης
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει καθοριστικά την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Όπως υποστηρίζει νέα μελέτη του Ινστιτούτου του Πότσδαμ για την Κλιματική Αλλαγή, προβλέπεται άνοδος της στάθμης των θαλασσών κατά 2,3 μέτρα για κάθε βαθμό Κελσίου που αυξάνεται η παγκόσμια θερμοκρασία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που συνδυάζει στοιχεία από τα κλιματικά αρχεία με προσομοιώσεις παραγόντων που είναι γνωστό ότι συμβάλλουν στην άνοδο της στάθμης των θαλασσών, όπως για παράδειγμα η θερμική διαστολή των ωκεανών, το λιώσιμο των πάγων στις ορεινές περιοχές και το λιώσιμο των παγετώνων σε Γροιλανδία και Ανταρκτική. Οι επιστήμονες αποδίδουν το λιώσιμο των πάγων στην παγκόσμια υπερθέρμανση, η οποία προκαλείται από την καύση των ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, μερίδα επιστημόνων, ωστόσο, αμφισβητεί την άποψη ότι η κλιματική αλλαγή προκαλείται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, υποστηρίζοντας ότι προκύπτει από τις φυσικές κλιματικές διακυμάνσεις.
Σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η στάθμη των θαλασσών ανέβηκε κατά 17 εκατοστά τον τελευταίο αιώνα με τον ρυθμό της αύξησης να επιταχύνεται κατά 3 χιλιοστά ετησίως.
Το 2009 περίπου 200 κυβερνήσεις συμφώνησαν να περιορίσουν την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και στοχεύουν να συμφωνήσουν ως το 2015 σε ένα σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών.
Εξέλιξη ειδών
Για να επιβιώσουν σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται όλο και περισσότερο, πολλά σπονδυλωτά ζώα θα πρέπει να εξελιχθούν με ρυθμούς 10.000 φορές ταχύτερους σε σύγκριση με το παρελθόν.
Όπως προκύπτει από έρευνα του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, τα ζώα και τα φυτά προσαρμόζονται για να επιβιώσουν, ωστόσο με τις τρέχουσες περιβαλλοντικές αλλαγές θα πρέπει να επιταχύνουν τον ρυθμό της εξέλιξης αλλιώς κινδυνεύουν με αφανισμό. Μάλιστα σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), περίπου 21.000 είδη χλωρίδας και πανίδας απειλούνται με εξαφάνιση εξαιτίας της απώλειας των οικοτόπων τους και της κλιματικής αλλαγής. Για τις ανάγκες της μελέτης οι Αμερικανοί ερευνητές εξέτασαν στοιχεία για 540 σπονδυλωτά ζώα που ζουν στην ξηρά, μεταξύ των οποίων αμφίβια, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά. Στη συνέχεια συνέκριναν τους ρυθμούς της εξέλιξής τους με τους ρυθμούς της κλιματικής αλλαγής που προβλέπονται για τα επόμενα 100 χρόνια.
Όπως διαπίστωσαν, τα σπονδυλωτά ζώα που θα επιβιώσουν θα είναι ελάχιστα, καθώς στην πλειοψηφία τους εξελίσσονται και προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες με πολύ αργούς ρυθμούς (έναν βαθμό Κελσίου ανά ένα εκατομμύριο χρόνια). Με βάση την υπόθεση ότι μέχρι το τέλος του αιώνα η θερμοκρασία στη Γη θα αυξηθεί κατά τέσσερις βαθμούς Κελσίου, οι ερευνητές εκτιμούν ότι πολλά ζώα θα εξαφανιστούν, ανίκανα να προσαρμοστούν στην υπερθέρμανση.
Η μελέτη βασίστηκε στη φυλογένεια, τα οικογενειακά δέντρα της εξέλιξης που δείχνουν πώς συνδέονται τα είδη μεταξύ τους ή πότε διαχωρίστηκαν. Οι ερευνητές μελέτησαν εξελικτικά δέντρα 17 οικογενειών, που περιλάμβαναν στοιχεία για βατράχους, κροκοδείλους, πτηνά και θηλαστικά.
Στη συνέχεια οι επιστήμονες συνέκριναν αυτά τα δεδομένα με διαθέσιμα κλιματικά στοιχεία ώστε να υπολογίσουν τον χρόνο που χρειάζονται τα είδη για να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Όπως διαπίστωσαν, σχεδόν όλες οι ομάδες που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, κυρίως στις τροπικές περιοχές.
Από το 1971 ως το 2010 οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξήθηκαν με μέσο ρυθμό 0,17 βαθμών Κελσίου ανά δεκαετία.
Η θερμοκρασία αυξάνεται 0,21 βαθμούς Κελσίου συγκριτικά με τα επίπεδα 1991
Κατά 39% αυξήθηκαν οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στον αέρα παγκοσμίως από το 1750.
Κατά 158% αυξήθηκαν οι συγκεντρώσεις μεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου κατά 20%.
Του Κοσμά Ζακυνθινού
