Στην πρώτη επίσημη εμφάνισή του στο κοινοβούλιο, ο Γουλιέλμος Αλέξανδρος ουσιαστικά ανακοίνωσε το τέλος του κράτους πρόνοιας των προηγούμενων δεκαετιών!
«Εξαιτίας κοινωνικών εξελίξεων, όπως η παγκοσμιοποίηση και η γήρανση του πληθυσμού, η... αγορά εργασίας και οι δημόσιες υπηρεσίες μας δεν είναι πλέον κατάλληλες για τις ανάγκες των καιρών», υποστήριξε ο μονάρχης.
«Το κλασσικό κοινωνικό κράτος αργά αλλά σταθερά μετατρέπεται σε μια 'συμμετοχική κοινωνία', όπου οι πολίτες θα πρέπει να φροντίζουν τον εαυτό τους ή να δημιουργούν λύσεις από την κοινωνία των πολιτών για να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως η συνταξιοδότηση», συνέχισε ο Ολλανδός μονάρχης. «Μιλάνε για 'συμμετοχική κοινωνία' αλλά ουσιαστικά εννοούν 'είσαι μόνος σου'», υποστηρίζει ο καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, Arnoud Boot.
Ο λόγος του Βασιλιά προς τα δύο τμήματα του κοινοβουλίου, βουλή και γερουσία, γράφεται παραδοσιακά από τον πρωθυπουργό και συμπίπτει με την κατάθεση του σχεδίου για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε (Φιλελεύθερος) και ο υπουργός Οικονομικών, Γερούν Ντάισελμπλουμ (Εργατικός) προωθούν περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων αλλά ακόμα κι έτσι το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να αυξηθεί, από 3,2% του ΑΕΠ, φέτος, σε 3,3% το 2014. Ο λόγος του βασιλιά, όμως, δεν δικαιολόγησε απλά κάποιες δημοσιονομικές επιλογές αλλά έθεσε τις βάσεις για την αλλαγή σελίδας στην Ολλανδία, με τον ρόλο του κράτους να περιορίζεται και το μοντέλο μια πιο κοινωνίας με λιγότερες ανισότητες να εγκαταλείπεται.
Η αντίδραση των κομμάτων της αντιπολίτευσης ήταν αρνητική, τόσο από τα μεγαλύτερα κόμματα (Κόμμα της Ελευθερίας, Σοσιαλιστές) όσο και από τα μικρότερα (Χριστιανοδημοκράτες, Δημοκράτες 66), την στήριξη των οποίων η κυβέρνηση χρειάζεται για να περάσει τον προϋπολογισμό από τη γερουσία, όπου δεν έχει πλειοψηφία.
Ενδοκυβερνητική ένταση προκαλεί και η απόφαση να αγοραστούν 37 πολεμικά αεροσκάφη F-35 από την Lockheed, έναντι 4,5 δισ. ευρώ, προκειμένου να αντικατασταθούν τα F-16 που διαθέτει ο ολλανδικός στρατός. Αρχικά ο σχεδιασμός ήταν για αγορά 85 F-35 αλλά τελικά οι ανάγκες δημοσιονομικής προσαρμογής περιόρισαν τον αριθμό. Στον προϋπολογισμό του 2014 προβλέπονται, μάλιστα, περικοπές στα κονδύλια του υπουργείου Άμυνας και μείωση του προσωπικού κατά 2.300 άτομα.
Στο Εργατικό Κόμμα συνεχίζουν, όμως, να υπάρχουν αντιρρήσεις, καθώς αρχικά το κόμμα είχε αντιταχθεί πλήρως με τα σχέδια αγοράς αεροσκαφών. Την προηγούμενη εβδομάδα ο επικεφαλής του κόμματος, Diederik Samsom, ανακοίνωσε την αλλαγή θέσης του κόμματος, με αποτέλεσμα στελέχη να ζητούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
