«Κατασκοπεύστε τους φίλους σας σήμερα. Σίγουρα θα είναι εχθροί σας αύριο», γράφει ο Τζων Λε Καρέ στο μυθιστόρημα «Ο Εντιμότατος Μαθητής».
Η ρήση αυτή ταιριάζει γάντι με τις παρακολουθήσεις που έκαναν οι Αμερικάνοι ακόμη και στο κινητό τηλέφωνο της καγκελαρίου των «φίλων» τους Γερμανών, της Άνγκελα Μέρκελ. Ίσως η.. αμερικανική πλευρά να μην αποκλείει το ενδεχόμενο στο μέλλον οι Γερμανοί να είναι οι εχθροί τους.
Ο Λε Καρέ (Ντέιβιντ Κορνγουελ), εκτός από σπουδαίος συγγραφέας, είναι κι ένας άνθρωπος που έχει φάει τον κόσμο της κατασκοπίας με το κουτάλι. Δούλευε στις βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίες, ώσπου η καριέρα του καταστράφηκε, όταν ο διπλός πράκτορας Κιμ Φίλμπι έδωσε στους σοβιετικούς μια λίστα με ονόματα πρακτόρων, ανάμεσα στα οποία ήταν και το δικό του. Επομένως, ξέρει τα πράγματα της κατασκοπίας από μέσα.
Στο ίδιο μυθιστόρημα, ο Λε Καρέ αφηγείται μια περίπτωση συνεργασίας των βρετανικών και αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, η οποία κατέληξε σε καταστροφή. Ο λόγος ήταν ότι οι Αμερικάνοι το παράκαναν με τις παρακολουθήσεις που πραγματοποιούσαν. Έτσι, έγινε η παρουσία τους αντιληπτή στους παρακολουθούμενους, με αποτέλεσμα η συνεργασία Άγγλων και Αμερικανών να καταλήξει σε φιάσκο. Φαίνεται ότι από την εποχή του Λε Καρέ, λοιπόν, (δεκαετία του 70) οι Αμερικανοί έκαναν υπερβολική χρήση του εργαλείου των παρακολουθήσεων. Μπορεί να φανταστεί κανείς τώρα τι γίνεται, με τις τεράστιες δυνατότητες που τους δίνει η εντυπωσιακή τους τεχνολογία.
Αυτή η τάση των Αμερικανικών Μυστικών Υπηρεσιών να παρακολουθούν τα πάντα, γίνεται εμφανής και με την περίπτωση της παρακολούθησης Μέρκελ. Είναι προφανές ότι πρόκειται για μία υπερβολή και για κάτι που οι Αμερικανοί δεν είχαν δικαίωμα να κάνουν. Η Γερμανία δεν είναι εχθρός της Αμερικής, είναι η πρώτη οικονομική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν υπάρχει κανένα ζήτημα ασφαλείας των ΗΠΑ που να δικαιολογεί μια τέτοια κίνηση. Η ίδια η καγκελάριος σήκωσε το γάντι και μίλησε δημόσια για το θέμα. Δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο, χωρίς να υποσκάψει το κύρος του αξιώματος της.
Το γεγονός ότι βγήκε στο φως αυτή η ιστορία, εκθέτει ακόμα περισσότερο την αμερικανική πλευρά, που είναι ήδη εκτεθειμένη, λόγω της υπόθεσης Σνόουντεν. Και μετά την δημοσιοποίηση της υπόθεσης Μέρκελ, έρχονται κι άλλες αποκαλύψεις, για μεγάλης έκτασης παρακολουθήσεις στην Ισπανία, στο Μεξικό και σε άλλες χώρες του κόσμου.
Το αν ο Ομπάμα γνώριζε ή δεν γνώριζε είναι ένα ερώτημα.
Η έκταση των παρακολουθήσεων, αλλά και το γεγονός ότι η Μέρκελ ήταν υπό παρακολούθηση ήδη από το 2002, που ούτε η ίδια, ούτε ο Ομπάμα ήταν επικεφαλής στις χώρες τους, δείχνει μάλλον ότι τέτοιας έκτασης παρακολουθήσεις είναι στάνταρ πρακτικές των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, που ίσως να μην επηρεάζονται καν από το ποιος είναι επικεφαλής στον Λευκό Οίκο. Ο Ομπάμα θα όφειλε να περιορίσει αυτήν την ακραία έκταση παρακολουθήσεων- αλλά πάλι αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο, όσο φαίνεται. Μην ξεχνάμε ότι χάρη τις μυστικές υπηρεσίες πιστώθηκε και την μεγαλύτερη πολιτική του επιτυχία στην πρώτη του τετραετία, τον εντοπισμό και την εξόντωση του Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Όμως, είναι γελοίο να πιστεύει κανείς, ότι παρακολουθώντας την Μέρκελ οι Μυστικές Υπηρεσίες των ΗΠΑ, θα εντόπιζαν κάποια αντίστοιχη απειλή τύπου Μπιν Λάντεν. Οι Αμερικάνοι ξεπέρασαν τα όρια και άρχισαν παρακολουθήσεις, που δεν έχουν καμία σχέση με τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Σίγουρα έχουν δίκιο οι Γερμανοί να διαμαρτύρονται.
Πάντως, σε οικονομικό επίπεδο, η δημοσιοποίηση της υπόθεσης αυτής φέρνει νέα δεδομένα στην συμφωνία εμπορικής και οικονομικής ένωσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία συζητείται εδώ και πάρα πολύ καιρό και θεωρείται ότι θα ενισχύσει αρκετά το ΑΕΠ και των δύο πλευρών. Όταν γίνεται γνωστό ότι η μία πλευρά παρακολουθεί τον βασικότερο παίκτη της άλλης πλευράς αυτής της διαπραγμάτευσης, η συμφωνία αυτή δοκιμάζεται αρκετά. Δεν αποκλείεται μάλιστα η ίδια η Μέρκελ να χρησιμοποιήσει το θέμα της παρακολούθησης της, ώστε κερδίζοντας τις εντυπώσεις, να έχει μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ. Πάντως, η παρακολούθηση του κινητού της γίνεται ένας ακόμα λόγος έντασης ανάμεσα σε Γερμανία και ΗΠΑ, καθώς τις δύο χώρες χωρίζει και διαφορά ως προς την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη.
Του κ.Γ.Σμυρνή
