- Η αποφυγή της λήψης νέων μέτρων λιτότητας και η ελάφρυνση του χρέους αποτελούν τα "στοιχήματα" για την Ελληνική κυβέρνηση, εν όψει και των ευρωεκλογών.
- Τα οικονομικά στοιχεία, η ευρωπαϊκή προεδρία και η προσπάθεια για έξοδο στις αγορές.
- Κρίσιμος μήνας ο Μάιος.
Τα πρόσφατα, βελτιωμένα οικονομικά στοιχεία της Ελλάδας παρέχουν στήριξη στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία ήδη βρίσκεται σε...
«θέση μάχης», σύμφωνα με την Barclays. Όπως αναφέρει ο διεθνής οίκος, αν και τα βελτιωμένα οικονομικά στοιχεία δεν αρκούν για να μεταβληθεί η τρέχουσα επιφύλαξη σε ότι αφορά τις προβλέψεις για την ανάπτυξη, ωστόσο παρέχουν κάποια στήριξη για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς μπαίνει σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, έχοντας αναλάβει την προεδρία της ΕΕ και έχοντας να αντιμετωπίσει τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα και την εγχώρια πολιτική αντιπολίτευση.
Απόλυτα κρίσιμο, σύμφωνα με τον οίκο, θα είναι το εάν η νυν κυβέρνηση θα μπορέσει να αποφύγει τη λήψη νέων μέτρων λιτότητας, να αναδιανείμει μέρος της των κερδών που πέτυχε ξεπερνώντας τους στόχους της προσαρμογής, αλλά και να εξασφαλίσει ελάφρυνση του χρέους, μετά την καλύτερη του αναμενόμενου εκτέλεση του προϋπολογισμού. Εάν η κυβέρνηση δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές, τότε πιθανότατα θα υπάρξει επανεμφάνιση των πολιτικών ρίσκων.
Σε επίπεδο πολιτικής, σημειώνει η Barclays, η Ελλάδα έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ και προσπαθεί να «χτίσει» στήριξη για μια επιπλέον ελάφρυνση του χρέους της.
Η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου με μια κρίσιμη ατζέντα, που αφορά τόσο ευρωπαϊκά όσο και εσωτερικά ζητήματα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο τριμερής διάλογος (μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) για την τραπεζική ένωση, οι ευρωεκλογές, το τέλος του προγράμματος διάσωσης της Πορτογαλίας και τα μέτρα παρακολούθησης, είναι μεταξύ των βασικών θεμάτων που θα συζητηθούν το α' εξάμηνο του 2014. Στο εσωτερικό της χώρας, οι συζητήσεις για ελάφρυνση του χρέους, το δημοσιονομικό πλαίσιο του 2015-2016 καθώς και οι ευρωεκλογες, που είναι πιθανό να καταλήξουν σε «δημοψηφίσματα» για τις κυβερνητικές πολιτικές, βρίσκονται στην κορυφή της λίστας.
Ευθυγραμμιζόμενες με απόφαση του Eurogroup, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πραγματοποιήσουν συζητήσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μόλις η χώρα εμφανίζει ετήσιο πλεόνασμα για το 2013. Ωστόσο, η Ελλάδα θα θέλει να επιταχύνει τις συζητήσεις αυτές και έχει ήδη ξεκινήσει «περιοδεία» στην Ευρώπη προκειμένου να εξασφαλίσει στήριξη. Η επίτευξη προκαταρκτικής συμφωνίας για την ελάφρυνση του χρέους της χώρας, όμως, είναι μια τρομακτική πρόκληση για την Ελλάδα, ενώ μια πρώτη προσπάθεια που έγινε προς την κατεύθυνση αυτή τον Δεκέμβριο από τον Αντώνη Σαμαρά, απέτυχε. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα κινηθούν με εξαιρετικά μεγάλη επιφύλαξη, είτε διότι ορισμένες παραμένουν σκεπτικιστικές αναφορικά με την ελληνική κυβέρνηση, είτε διότι θα θέλουν να αποφύγουν τη συζήτηση νέων μέτρων «διάσωσης» εν όψει των ευρωεκλογών (22-25 Μαΐου).
Με αυτά υπ' όψιν, επισημαίνει η Barclays, ο Μάιος θα είναι ένας ιδιαίτερα δύσκολος μήνας για την Ελλάδα, καθώς στις 20-21 λήγει χρέος συνολικά 9,3 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται στα χέρια του Ευρωσυστήματος. Αυτό σημαίνει πως μέχρι τότε, η όποια συζήτηση θα πρέπει να έχει προχωρήσει αρκετά προκειμένου να διασφαλιστεί μια ομαλή αποπληρωμή (και συγκεκριμένα να έχει διασφαλιστεί ότι οι δόσεις της τρόικας θα εκταμιευτούν εγκαίρως). Μια λογική λύση θα είναι να αποφασιστεί όσο το δυνατόν συντομότερα μετά τις εκλογές μια ήπια ελάφρυνση χρέους («κουρέματα» στην καθαρή παρούσα αξία αντί των ονομαστικών «κουρεμάτων», παράταση της λήξης τίτλων και μείωση επιτοκίων). Όπως στα προγράμματα προσαρμογής, η ελάφρυνση χρέους προφανώς θα έχει όρους για την μελλοντική εφαρμογή διαρθρωτικών πολιτικών που θα ευθυγραμμίζονται με τα υφιστάμενα οικονομικά προγράμματα.
Εν τω μεταξύ, εκμεταλλευόμενος τα ενθαρρυντικά στοιχεία και την μείωση των αποδόσεων των ομολόγων της ευρωπεριφέρειας, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας συζητά ανοικτά το ενδεχόμενο εξόδου στις αγορές φέτος, ως έναν τρόπο για να κλείσει το χρηματοδοτικό κενό που εκτιμάται στα 11 δισ. ευρώ για το 2014-2015.
Αν και εκφράστηκε με επιφύλαξη, η πρόθεση είναι ξεκάθαρη, δηλαδή να αποφευχθεί ένα τρίτο πακέτο διάσωσης ενώ υπάρχουν ακόμα και λεπτομέρειες –έκδοση 5ετών ομολόγων το β' εξάμηνο του 2014. Μια επιτυχημένη έκδοση ομολόγων θα αποτελούσε «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάδα από τις αγορές και θα ενίσχυε την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για επαναπροσανατολισμό της οικονομικής προσαρμογής προς πολιτικές που είναι πιο φιλικές για την ανάπτυξη.
Άλλωστε, η προσαρμογή των εσωτερικών και εξωτερικών ανισορροπιών, αλλά και τα στοιχεία για την ανάπτυξη, έχουν μέχρι στιγμής ξεπεράσει τις προηγούμενες εκτιμήσεις και αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αμβλυνθούν οι πιέσεις στα πιο εκτεθειμένα και ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας. Ωστόσο, ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους σε μια τέτοια επιλογή, προκρίνοντας αντιθέτως την τήρηση του υφιστάμενου προγράμματος και ζητώντας από την Ελλάδα να εφαρμόσει επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα.
Η Barlcays θεωρεί πως αναλόγως των συνθηκών στην αγορά, μια έκδοση ομολόγων θα αποτελούσε μια θαρραλέα και ισχυρή δήλωση η οποία, εάν στηριχθεί με περαιτέρω βελτιώσεις στην οικονομία, θα έστελνε ισχυρά σήματα που θα στήριζαν την τρέχουσα στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση θα δοκιμαστεί στις ευρωεκλογές, οι οποίες είναι πιθανό να μετατραπούν σε «δημοψήφισμα» υπέρ ή κατά την τρεχουσών πολιτικών. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος έχουν ήδη τονίσει ότι η κυβέρνηση κινδυνεύει να χάσει από τα κόμματα της αντιπολίτευσης εάν η τρόικα επιμείνει στα περαιτέρω μέτρα λιτότητας. Αν και η Νέα Δημοκρατία διατηρούσε προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών έδειξε πως η τάση αυτή έχει αντιστραφεί, με τον ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες έναντι της ΝΔ. Στην ίδια δημοσκόπηση το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει μόλις το 5%, ενώ η Χρυσή Αυγή εξακολουθεί να έχει στήριξη 11,5%. Όλα αυτά μαζί σημαίνουν πως η κυβέρνηση θα πρέπει να παλέψει για την πολιτική επιβίωσή της τόσο στο εσωτερικό (έναντι των κομμάτων της αντιπολίτευσης) όσο και στο εξωτερικό (έναντι της τρόικας), κάτι που υποδηλώνει πως το α' εξάμηνο του 2014 θα είναι μια περίοδος υψηλού ρίσκου.
Βελτίωση στην αγορά εργασίας και στην μεταποίηση
Σε ότι αφορά την αγορά εργασίας, η Barclays αναφέρει πως το περασμένο έτος έδειξε σημάδια σταθεροποίησης, ενώ για φέτος αναμένεται θετική καθαρή δημιουργία θέσεων εργασίας και χαμηλότερη ανεργία. Όπως επισημαίνει, η σταθεροποίηση της αγοράς εργασίας –και ιδιαίτερα η δημιουργία νέων θέσεων- θα παράσχει ζωτικής σημασίας στήριξη για την πραγματική οικονομία και τα δημοσιονομικά της χώρας.
Παράλληλα, ο οίκος βλέπει συνεχιζόμενη βελτίωση του τομέα μεταποίησης, ωστόσο εκτιμά πως το δ' τρίμηνο του 2014, με βάση τα στοιχεία των PMI, το ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στο -1,5% σε ετήσια βάση, πρόβλεψη πιο απαισιόδοξη από αυτήν της Barclays για ύφεση 0,6% το δ' τρίμηνο. Κύρια αβεβαιότητα παραμένει το εάν τα νοικοκυριά θα μπορέσουν να αντέξουν έναν ακόμα γύρω δημοσιονομικής προσαρμογής φέτος.
«θέση μάχης», σύμφωνα με την Barclays. Όπως αναφέρει ο διεθνής οίκος, αν και τα βελτιωμένα οικονομικά στοιχεία δεν αρκούν για να μεταβληθεί η τρέχουσα επιφύλαξη σε ότι αφορά τις προβλέψεις για την ανάπτυξη, ωστόσο παρέχουν κάποια στήριξη για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς μπαίνει σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, έχοντας αναλάβει την προεδρία της ΕΕ και έχοντας να αντιμετωπίσει τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα και την εγχώρια πολιτική αντιπολίτευση.
Απόλυτα κρίσιμο, σύμφωνα με τον οίκο, θα είναι το εάν η νυν κυβέρνηση θα μπορέσει να αποφύγει τη λήψη νέων μέτρων λιτότητας, να αναδιανείμει μέρος της των κερδών που πέτυχε ξεπερνώντας τους στόχους της προσαρμογής, αλλά και να εξασφαλίσει ελάφρυνση του χρέους, μετά την καλύτερη του αναμενόμενου εκτέλεση του προϋπολογισμού. Εάν η κυβέρνηση δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές, τότε πιθανότατα θα υπάρξει επανεμφάνιση των πολιτικών ρίσκων.
Σε επίπεδο πολιτικής, σημειώνει η Barclays, η Ελλάδα έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ και προσπαθεί να «χτίσει» στήριξη για μια επιπλέον ελάφρυνση του χρέους της.
Η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου με μια κρίσιμη ατζέντα, που αφορά τόσο ευρωπαϊκά όσο και εσωτερικά ζητήματα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο τριμερής διάλογος (μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) για την τραπεζική ένωση, οι ευρωεκλογές, το τέλος του προγράμματος διάσωσης της Πορτογαλίας και τα μέτρα παρακολούθησης, είναι μεταξύ των βασικών θεμάτων που θα συζητηθούν το α' εξάμηνο του 2014. Στο εσωτερικό της χώρας, οι συζητήσεις για ελάφρυνση του χρέους, το δημοσιονομικό πλαίσιο του 2015-2016 καθώς και οι ευρωεκλογες, που είναι πιθανό να καταλήξουν σε «δημοψηφίσματα» για τις κυβερνητικές πολιτικές, βρίσκονται στην κορυφή της λίστας.
Ευθυγραμμιζόμενες με απόφαση του Eurogroup, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πραγματοποιήσουν συζητήσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μόλις η χώρα εμφανίζει ετήσιο πλεόνασμα για το 2013. Ωστόσο, η Ελλάδα θα θέλει να επιταχύνει τις συζητήσεις αυτές και έχει ήδη ξεκινήσει «περιοδεία» στην Ευρώπη προκειμένου να εξασφαλίσει στήριξη. Η επίτευξη προκαταρκτικής συμφωνίας για την ελάφρυνση του χρέους της χώρας, όμως, είναι μια τρομακτική πρόκληση για την Ελλάδα, ενώ μια πρώτη προσπάθεια που έγινε προς την κατεύθυνση αυτή τον Δεκέμβριο από τον Αντώνη Σαμαρά, απέτυχε. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα κινηθούν με εξαιρετικά μεγάλη επιφύλαξη, είτε διότι ορισμένες παραμένουν σκεπτικιστικές αναφορικά με την ελληνική κυβέρνηση, είτε διότι θα θέλουν να αποφύγουν τη συζήτηση νέων μέτρων «διάσωσης» εν όψει των ευρωεκλογών (22-25 Μαΐου).
Με αυτά υπ' όψιν, επισημαίνει η Barclays, ο Μάιος θα είναι ένας ιδιαίτερα δύσκολος μήνας για την Ελλάδα, καθώς στις 20-21 λήγει χρέος συνολικά 9,3 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται στα χέρια του Ευρωσυστήματος. Αυτό σημαίνει πως μέχρι τότε, η όποια συζήτηση θα πρέπει να έχει προχωρήσει αρκετά προκειμένου να διασφαλιστεί μια ομαλή αποπληρωμή (και συγκεκριμένα να έχει διασφαλιστεί ότι οι δόσεις της τρόικας θα εκταμιευτούν εγκαίρως). Μια λογική λύση θα είναι να αποφασιστεί όσο το δυνατόν συντομότερα μετά τις εκλογές μια ήπια ελάφρυνση χρέους («κουρέματα» στην καθαρή παρούσα αξία αντί των ονομαστικών «κουρεμάτων», παράταση της λήξης τίτλων και μείωση επιτοκίων). Όπως στα προγράμματα προσαρμογής, η ελάφρυνση χρέους προφανώς θα έχει όρους για την μελλοντική εφαρμογή διαρθρωτικών πολιτικών που θα ευθυγραμμίζονται με τα υφιστάμενα οικονομικά προγράμματα.
Εν τω μεταξύ, εκμεταλλευόμενος τα ενθαρρυντικά στοιχεία και την μείωση των αποδόσεων των ομολόγων της ευρωπεριφέρειας, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας συζητά ανοικτά το ενδεχόμενο εξόδου στις αγορές φέτος, ως έναν τρόπο για να κλείσει το χρηματοδοτικό κενό που εκτιμάται στα 11 δισ. ευρώ για το 2014-2015.
Αν και εκφράστηκε με επιφύλαξη, η πρόθεση είναι ξεκάθαρη, δηλαδή να αποφευχθεί ένα τρίτο πακέτο διάσωσης ενώ υπάρχουν ακόμα και λεπτομέρειες –έκδοση 5ετών ομολόγων το β' εξάμηνο του 2014. Μια επιτυχημένη έκδοση ομολόγων θα αποτελούσε «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάδα από τις αγορές και θα ενίσχυε την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης για επαναπροσανατολισμό της οικονομικής προσαρμογής προς πολιτικές που είναι πιο φιλικές για την ανάπτυξη.
Άλλωστε, η προσαρμογή των εσωτερικών και εξωτερικών ανισορροπιών, αλλά και τα στοιχεία για την ανάπτυξη, έχουν μέχρι στιγμής ξεπεράσει τις προηγούμενες εκτιμήσεις και αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αμβλυνθούν οι πιέσεις στα πιο εκτεθειμένα και ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας. Ωστόσο, ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους σε μια τέτοια επιλογή, προκρίνοντας αντιθέτως την τήρηση του υφιστάμενου προγράμματος και ζητώντας από την Ελλάδα να εφαρμόσει επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα.
Η Barlcays θεωρεί πως αναλόγως των συνθηκών στην αγορά, μια έκδοση ομολόγων θα αποτελούσε μια θαρραλέα και ισχυρή δήλωση η οποία, εάν στηριχθεί με περαιτέρω βελτιώσεις στην οικονομία, θα έστελνε ισχυρά σήματα που θα στήριζαν την τρέχουσα στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση θα δοκιμαστεί στις ευρωεκλογές, οι οποίες είναι πιθανό να μετατραπούν σε «δημοψήφισμα» υπέρ ή κατά την τρεχουσών πολιτικών. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος έχουν ήδη τονίσει ότι η κυβέρνηση κινδυνεύει να χάσει από τα κόμματα της αντιπολίτευσης εάν η τρόικα επιμείνει στα περαιτέρω μέτρα λιτότητας. Αν και η Νέα Δημοκρατία διατηρούσε προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών έδειξε πως η τάση αυτή έχει αντιστραφεί, με τον ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες έναντι της ΝΔ. Στην ίδια δημοσκόπηση το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει μόλις το 5%, ενώ η Χρυσή Αυγή εξακολουθεί να έχει στήριξη 11,5%. Όλα αυτά μαζί σημαίνουν πως η κυβέρνηση θα πρέπει να παλέψει για την πολιτική επιβίωσή της τόσο στο εσωτερικό (έναντι των κομμάτων της αντιπολίτευσης) όσο και στο εξωτερικό (έναντι της τρόικας), κάτι που υποδηλώνει πως το α' εξάμηνο του 2014 θα είναι μια περίοδος υψηλού ρίσκου.
Βελτίωση στην αγορά εργασίας και στην μεταποίηση
Σε ότι αφορά την αγορά εργασίας, η Barclays αναφέρει πως το περασμένο έτος έδειξε σημάδια σταθεροποίησης, ενώ για φέτος αναμένεται θετική καθαρή δημιουργία θέσεων εργασίας και χαμηλότερη ανεργία. Όπως επισημαίνει, η σταθεροποίηση της αγοράς εργασίας –και ιδιαίτερα η δημιουργία νέων θέσεων- θα παράσχει ζωτικής σημασίας στήριξη για την πραγματική οικονομία και τα δημοσιονομικά της χώρας.
Παράλληλα, ο οίκος βλέπει συνεχιζόμενη βελτίωση του τομέα μεταποίησης, ωστόσο εκτιμά πως το δ' τρίμηνο του 2014, με βάση τα στοιχεία των PMI, το ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στο -1,5% σε ετήσια βάση, πρόβλεψη πιο απαισιόδοξη από αυτήν της Barclays για ύφεση 0,6% το δ' τρίμηνο. Κύρια αβεβαιότητα παραμένει το εάν τα νοικοκυριά θα μπορέσουν να αντέξουν έναν ακόμα γύρω δημοσιονομικής προσαρμογής φέτος.
