Η αλήθεια είναι πως πλέον η Ευρωζώνη έχει επαρκώς "οχυρωθεί" απέναντι σε ένα ελληνικό "ατύχημα"..
Η συζήτηση για την απειλή του Grexit στον διεθνή Τύπο ήταν παρούσα για όσο το «πρωτογενές έλλειμμα» δεν έκλεινε. Επανεμφανίζεται, όμως, και τώρα, που το έλλειμμα μεταλλάχθηκε σε «πρωτογενές πλεόνασμα»...
Το γεγονός ότι τα... σχετικά δημοσιεύματα λίγο-πολύ έβρισκαν και συνεχίζουν να βρίσκουν πάντα χώρο στον γερμανικό Τύπο δεν είναι τυχαίο. Το τελευταίο, που εμφανίστηκε και πάλι στον γερμανικό Τύπο, στη γερμανική έκδοση της «WSJ», επιμένει -με τα κλασικά επιχειρήματα- ότι τώρα, που τα δύο ελλείμματα, δημοσιονομικό και εμπορικό, έχουν κλείσει ή, έστω, θα κλείσουν οσονούπω, η Ελλάδα βρίσκεται και πάλι μπροστά στο ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ! Γιατί; Για δύο λόγους:
Ο ένας είναι ότι τα ελλείμματα κλείνουν μεν, αλλά η ανάκαμψη της οικονομίας δεν μπορεί να υποστηριχθεί από την τρέχουσα οικονομική δραστηριότητα, παρά μόνο αν χρηματοδοτηθεί από μια... γενναία υποτίμηση μέσω της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα.
Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Ευρωζώνη έχει πλέον επαρκώς «οχυρωθεί» απέναντι σε ένα ελληνικό «ατύχημα» και, κατά συνέπεια, μπορεί να απαντήσει με τον... σκληρό τρόπο της απόρριψης απέναντι σε έναν ελληνικό εκβιασμό...
Οι απαντήσεις, βέβαια, έχουν δοθεί από αρκετούς οικονομολόγους, τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και των γερμανικών «think tanks», και είναι στην πλειονότητά τους αρνητικές απέναντι και στα δύο επιχειρήματα.
Οι απαντήσεις
Όσον αφορά τα «πλεονάσματα», οι απαντήσεις έχουν δοθεί σε πολλά επίπεδα.
Στο μεν δημοσιονομικό, τα «πρωτογενή πλεονάσματα» ακόμη κολυμπάνε στη... θάλασσα των «δημοσιονομικών κενών», δηλαδή των ελλειμμάτων των προϋπολογισμών των επόμενων ετών, μαζί και του 2014.
Και το κλείσιμο αυτών των «κενών» είναι ακόμη ζητούμενο στις συζητήσεις με την τρόικα, αφού απαιτεί επιπλέον μέτρα, τα οποία η ίδια η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές του Μνημονίου έχουν αρχίσει να παραδέχονται ότι απειλούν την πολιτική σταθερότητα, αν παρθούν...
Αυτά τα μέτρα, όμως, είναι η «καρδιά» του Μεσοπρόθεσμου (2014-2017), που μένει να συναποφασιστεί με την τρόικα στις επικείμενες διαπραγματεύσεις.
Στο επίπεδο του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών η κατάσταση δεν είναι διαφορετική, καθώς το σημερινό πλεόνασμα, αποτιμημένο σε ευρώ, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι το νόμισμα της οικονομίας είναι σε ευρώ.
Η μετατροπή του σε εθνικό νόμισμα δεν θα είναι λογιστική. Θα αλλάξει τις συνιστώσες που το προσδιορίζουν, δηλαδή τόσο την εισροή/εκροή κεφαλαίων όσο και την εξαγωγή προϊόντων τα οποία προϋποθέτουν εισαγωγές πρώτων υλών, τεχνολογικού εξοπλισμού κ.λπ. Με άλλα λόγια, το σημερινό «πλεόνασμα», ποιοτικά και ποσοτικά, μετατρέπεται σε «έλλειμμα» με την αλλαγή του νομίσματος που θα το μετρά.
Στο σημείο αυτό είναι ενδεικτική η αναφορά του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος στην τελευταία έκθεση, όπου με απόλυτη σαφήνεια δηλώνεται ότι, εξαιτίας του γεγονότος ότι (σελ. 9) «οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών παραμένουν αρνητικές...», η ανάκαμψη της οικονομίας δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τους εσωτερικούς πόρους και θα πρέπει να αναζητηθούν «εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως είναι οι εξής: αγορές εταιρικών ομολόγων, ΑΜΚ, ΕΣΠΑ, ΕΤΕπ...».
Με άλλα λόγια, η ΤτΕ ομολογεί ότι η ανάκαμψη της οικονομίας χρειάζεται εξωγενείς «εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης», καθώς το περιβόητο πλεόνασμα, ακόμα και αν δεν χρησιμοποιηθεί για να καλύπτει τρύπες στην εξυπηρέτηση του χρέους, δεν μπορεί να καλύψει το χρηματοδοτικό έλλειμμα της οικονομίας. Πόσω μάλλον αν αυτό υποτιμηθεί από ευρώ σε εθνικό νόμισμα...
Εν ολίγοις, τα όρια του εθνικού καπιταλισμού και της εθνικοπατριωτικής επάρκειας... σκοντάφτουν στην παγκοσμιοποίηση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, με τρόπο που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει με πραγματικούς όρους.
Τι μπορεί, παρ΄ όλα αυτά, να δείξει την «έξοδο»
Όσον αφορά το δεύτερο επιχείρημα, εκείνο της οχύρωσης των αγορών και της Ευρωζώνης απέναντι στο Grexit, στην Κομισιόν αντιμετωπίζεται με εξαιρετική επιφυλακτικότητα.
Ο λόγος είναι διπλός. Μια έξοδος από την Ευρωζώνη θα αποτελούσε την έμπρακτη αμφισβήτηση της ύπαρξης του ευρώ, όπως εξήγησε πρόσφατα η κυρία Μέρκελ. Και κάτι τέτοιο, το «ξήλωμα», δηλαδή, του οικοδομήματος που λέγεται Ευρωσύστημα, κανείς δεν μπορεί να αξιολογήσει πώς θα το προεξοφλούσαν οι αγορές εις βάρος του ευρώ. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, ο κ. Ντράγκι, πριν από ενάμιση χρόνο, χρειάστηκε να δηλώσει ότι «θα κάνει ό,τι χρειαστεί για το ευρώ» και ακόμη διατηρεί τη δήλωσή του εν ισχύ για τους ίδιους λόγους.
Η άλλη πλευρά της απάντησης έχει να κάνει με την τρέχουσα συγκυρία. Η Ευρωζώνη βρίσκεται στην αρχή ενός χρόνου όπου όλα είναι ανοιχτά, τόσο στο πολιτικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο. Οι επερχόμενες ευρωεκλογές απειλούν με πολιτικές εκπλήξεις, ενώ ταυτόχρονα οι αγορές κεφαλαίου βρίσκονται μπροστά σε μια άρδην ανατροπή της νομισματικής κυκλοφορίας τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την Ευρώπη.
Στις ΗΠΑ άρχισε η σταδιακή διακοπή της πολιτικής «ποσοτικής χαλάρωσης» από τη Fed και η Ευρωζώνη μπαίνει στην πλέον εκτεταμένη περίοδο απομόχλευσης του τραπεζικού συστήματος (λόγω stress tests). Με άλλα λόγια, σε μια περίοδο πρωτοφανούς νομισματικής αστάθειας. Ποιος θα ήθελε ένα ελληνικό «ατύχημα» μέσα σ΄ αυτήν;
Παρ΄ όλα αυτά, ο κίνδυνος του Grexit ποτέ δεν έπαψε, αλλά όχι για τους λόγους που τώρα αναθερμαίνουν τη συζήτηση αυτήν στον διεθνή Τύπο. Μια οικονομία με επίσημη ανεργία στο 30% και με ανεπίσημη αναλογία ενός εργαζομένου σε κάθε δύο ανέργους είναι αδύνατο όχι απλώς να τα βγάλει πέρα με ένα χρέος 1 76% του ΑΕΠ, αλλά κυρίως να εξασφαλίσει την πολιτική σταθερότητα που θα απαιτούσε οποιοδήποτε σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης χωρίς χρηματοδότηση.
Και αυτό το «έλλειμμα» παραμένει ο βασικός μοχλός κίνησης πίσω από κάθε ενδεχόμενο Grexit με ελεγχόμενη ή ανεξέλεγκτη μορφή στο μέλλον της Ευρωζώνης.
Του κ.Γιάννη Αγγέλη
