Δραματικό χαρακτήρα αποκτά η κρίση στην Ανατολική Ουκρανία, καθώς η κυβέρνηση του Κιέβου ξεκίνησε στρατιωτικές επιχειρήσεις για την καταστολή των φιλορώσων διαδηλωτών που έχουν καταλάβει δημόσια κτίρια σε δέκα πόλεις, ενώ η Μόσχα προειδοποιεί για κίνδυνο εμφυλίου πολέμου.
Είναι η πρώτη φορά που ο ουκρανικός στρατός αναλαμβάνει καθήκοντα... καταστολής «εσωτερικού εχθρού».
Μονάδες των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων ανακατέλαβαν χθες το απόγευμα το αεροδρόμιο της πόλης Κραματόρσκ, όπου είχαν οχυρωθεί ένοπλοι φιλορώσοι αυτονομιστές. Μαχητικό αεροπλάνο προσπάθησε να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο, αλλά απωθήθηκε από εχθρικά πυρά, αργότερα όμως δύο ελικόπτερα κατάφεραν να προσγειωθούν, μεταφέροντας άνδρες των ειδικών δυνάμεων. Ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και δύο τραυματίστηκαν, αλλά η πληροφορία δεν είχε επιβεβαιωθεί μέχρι αργά το βράδυ. Παράλληλα, βρισκόταν σε εξέλιξη επιχείρηση του ουκρανικού στρατού στην πόλη Σλαβιάνσκ, ένα από τα επίκεντρα της φιλορωσικής εξέγερσης εναντίον της κυβέρνησης του Κιέβου. Ο στρατηγός της ουκρανικής υπηρεσίας ασφαλείας, SBU, Βαλερί Κρουτόφ, προειδοποίησε πως όσοι «στασιαστές» δεν καταθέσουν τα όπλα «θα καταστραφούν» από τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας.
«Η Ουκρανία βρίσκεται στο χείλος του εμφυλίου πολέμου», δήλωσε ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ, εκφράζοντας την ελπίδα να αποδείξουν οι Αρχές του Κιέβου ότι «έχουν αρκετό μυαλό» ώστε να αποτρέψουν περαιτέρω αποσταθεροποίηση. Από την πλευρά του, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον γ.γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν και ζήτησε να καταδικασθούν οι «αντισυνταγματικές ενέργειες» του Κιέβου. Στις δυτικές πρωτεύουσες επικρατούσε ανησυχία για το σενάριο να χρησιμοποιήσει η Μόσχα ενδεχόμενη αιματοχυσία για να εισβάλει στην Αν. Ουκρανία.
Νωρίτερα, ο προσωρινός πρόεδρος της Ουκρανίας, Ολεξάντερ Τουρτσίνοφ, είχε αναγγείλει την έναρξη της «αντιτρομοκρατικής επιχείρησης» στην ευρύτερη περιοχή του Ντονέτσκ, 24 ώρες μετά την εκπνοή του τελεσιγράφου προς τους αυτονομιστές. Πρόσθεσε, όμως, ότι η επιχείρηση θα διεξαχθεί «κατά στάδια, με υπεύθυνο τρόπο», σε μια προφανή ένδειξη της θέλησης του Κιέβου να αποφύγει κατά το δυνατόν απώλειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτη πυράκτωση. Εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου κάλυψε την κυβέρνηση του Κιέβου για την επιχείρηση αποκατάστασης της τάξης, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στους αυτονομιστές.
Εν μέσω της χειρότερης κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, οι πρόεδροι των δύο μεγάλων πυρηνικών δυνάμεων συζήτησαν τα τεκταινόμενα στη διάρκεια τηλεφωνικής τους επικοινωνίας. Ο Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε τον Βλαντιμίρ Πούτιν να χρησιμοποιήσει την επιρροή του ώστε να καταθέσουν τα όπλα οι αυτονομιστές του Ντονέτσκ και άλλων πόλεων. Ο Ρώσος ηγέτης αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη του Κρεμλίνου στα πρόσφατα γεγονότα.
Δηλώσεις Λαβρόφ
Από την πλευρά του, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, προειδοποίησε ότι η επέμβαση του ουκρανικού στρατού απειλεί να ναρκοθετήσει τις διεθνείς συνομιλίες για την πολιτική επίλυση του προβλήματος που έχουν προγραμματισθεί για αύριο, στη Γενεύη. «Δεν είναι δυνατόν να στέλνεις τεθωρακισμένα εναντίον πολιτών της χώρας σου και ταυτόχρονα να διεξάγεις συνομιλίες», δήλωσε σχετικά. Η Ρωσία θέτει ως προϋποθέσεις για την επίλυση της κρίσης την παροχή εγγυήσεων για τη μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την αλλαγή του συντάγματος, στην κατεύθυνση του ομοσπονδιακού κράτους. Ο Ουκρανός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Eθνη, Γιούρι Κλιμένκο, δήλωσε χθες ότι το Κίεβο είναι αποφασισμένο να παραχωρήσει αυξημένες αρμοδιότητες στις διάφορες περιοχές της χώρας, αλλά απέκλεισε το ενδεχόμενο μετατροπής του κράτους σε ομοσπονδία και ξεκαθάρισε ότι η κυβέρνησή του δεν εννοεί να συζητήσει το εν λόγω θέμα με τη Ρωσία, στη Γενεύη.
Τέλος, ο επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Τζιάνι Μαγκαζένι, δήλωσε χθες ότι, αν και υπήρξαν περιστατικά επιθέσεων κατά της ρωσικής κοινότητας στην Ουκρανία, οι καταγγελίες της Μόσχας περί εκτεταμένων και συστηματικών διώξεων είναι υπερβολικές. «Η κατάσταση στην Ουκρανία δεν δικαιολογεί την ανάληψη δράσης από οποιαδήποτε χώρα», πρόσθεσε. Η Μόσχα αποδοκίμασε τη σχετική έκθεση, υποστηρίζοντας ότι είναι μεροληπτική και υπαγορεύθηκε από πολιτικές σκοπιμότητες.
Προειδοποίηση Ομπάμα στον Πούτιν
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι έτοιμες να επιβάλουν νέες, πολύ ισχυρότερες οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, εάν το Κρεμλίνο δεν συγκρατήσει τους αυτονομιστές στην Ανατολική Ουκρανία. Την προειδοποίηση αυτή απηύθυνε ο Μπαράκ Ομπάμα στον Βλαντιμίρ Πούτιν, στη διάρκεια της τελευταίας τηλεφωνικής τους συνομιλίας, ασκώντας πίεση στην πιο αδύναμη πλευρά της Ρωσίας, την κατάσταση της οικονομίας της.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζεται λιγότερο πρόθυμη από την Αμερική να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις, οι οποίες απειλούν να έχουν οδυνηρές επιπτώσεις στις οικονομίες ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών. Αν και ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς δήλωσε, κατά τη σύνοδο των ομολόγων του στο Λουξεμβούργο, ότι η Ε.Ε. είναι έτοιμη να συζητήσει την ερχόμενη εβδομάδα την επιβολή νέου πακέτου κυρώσεων, διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες έχουν διαφορετική εικόνα των πραγμάτων. Εκτιμούν ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα σπεύσουν σε δραστικά μέτρα στον βαθμό που ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν περνάει την «κόκκινη γραμμή», με το να στείλει ρωσικά στρατεύματα στην Ανατολική Ουκρανία.
Ιδιαίτερα επιφυλακτική εμφανίζεται η Γερμανία, η οποία έχει τα περισσότερα να χάσει από μια ρήξη στις σχέσεις με τη Ρωσία. Στη σύνοδο του Λουξεμβούργου, η Γερμανία κράτησε χαμηλό προφίλ, με την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ να βρίσκεται σε ανάπαυλα για τις διακοπές του Πάσχα και τον υπουργό Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ να ταξιδεύει στην Ανατολική Ασία.
Στο μεταξύ, η έναρξη των επιχειρήσεων του ουκρανικού στρατού στην Ανατολική Ουκρανία και η απειλή ρωσικής επέμβασης είχαν άμεσο οικονομικό αντίκτυπο και στις δύο χώρες. Ο γενικός δείκτης του χρηματιστηρίου της Μόσχας έπεσε χθες κατά 3,2%. Από την πλευρά της, η ουκρανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να ανεβάσει απότομα το επιτόκιο καταθέσεων από 6,5% σε 9,5%, προσπαθώντας να σταματήσει την ακατάσχετη αιμορραγία συναλλάγματος και να συγκρατήσει το εθνικό νόμισμα που υποχωρεί άτακτα, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό.
Σε μια συμβολική κίνηση αλληλεγγύης προς το Κίεβο, η γερμανική εταιρεία RWE άρχισε να στέλνει χθες φυσικό αέριο στην Ουκρανία, καθώς η Ρωσία απειλεί να διακόψει την τροφοδοσία των γειτόνων της εάν δεν τακτοποιήσουν τα υπέρογκα χρέη τους. Πάντως, ο επικεφαλής της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, διαβεβαίωσε την Κομισιόν ότι το ρωσικό μεγαθήριο φυσικού αερίου θα σεβαστεί τις υποχρεώσεις του προς τους Ευρωπαίους εταίρους.
