Αποτελεί ένα από τα αναπάντητα αρχαιολογικά κι ιστορικά ερωτήματα όλων των εποχών: τι απέγιναν οι 50.000 άντρες του βασιλιά των Περσών Καμβύση Β' που χάθηκαν στη μέση της αιγυπτιακής Σαχάρας;
- Απάντηση από μια ομάδα Ολλανδών αρχαιολόγων με επικεφαλής τον καθηγητή Ολαφ Κάπερ σε ένα από τα αναπάντητα αρχαιολογικά κι ιστορικά ερωτήματα όλων των εποχών
Όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, ο Καμβύσης Β' έστειλε το 524 π.Χ. το στρατό του, αποτελούμενο από... 50.000 άνδρες, να καταστρέψει το μαντείο του Άμμωνα στην Όαση της Σίβα, επειδή οι ιερείς του μαντείου αρνήθηκαν να τον αναγνωρίσουν ως νέο βασιλιά της Αιγύπτου.
Ο στρατός κατευθυνόταν προς την όαση, αλλά στα μισά της διαδρομής ξέσπασε μια πρωτόγνωρη αμμοθύελλα που τον αφάνισε κυριολεκτικά. «Ένας άνεμος ήρθε από το νότο, δυνατός και θανατηφόρος, φέρνοντας μαζί του τεράστιες στήλες στροβιλιζόμενης άμμου που κάλυψαν εξ' ολοκλήρου τα στρατεύματα μέχρι που εξαφανίστηκαν εντελώς», αναφέρει ο έλληνας ιστορικός.
Τώρα όμως, μια ομάδα Ολλανδών αρχαιολόγων με επικεφαλής τον καθηγητή Όλαφ Κάπερ, ισχυρίζεται ότι έχει λύσει το μυστήριο. «Κάποιοι περιμένουν να βρουν τα απομεινάρια ενός ολόκληρου στρατού, πλήρως εξοπλισμένου. Ωστόσο, η εμπειρία διδάσκει ότι δεν μπορεί να πεθάνει κάποιος από μια αμμοθύελλα», δήλωσε ο Κάπερ, αρχαιολόγος του πανεπιστημίου Λέιντεν της Ολλανδίας, υποστηρίζοντας ότι ο στρατός του Καμβύση Β' ηττήθηκε ταπεινωτικά στο πεδίο της μάχης. Για λόγους προπαγάνδας αλλά και προκειμένου να μην πληγεί το ηθικό των στρατιωτών τους, οι Πέρσες -κι ειδικά ο διάδοχός του, ο Δαρείος Α'- απέκρυψαν την αλήθεια.
Σύμφωνα με τον ολλανδό αρχαιολόγο, ο πραγματικός προορισμός του περσικού στρατού δεν ήταν η Σίβα, αλλά η Όαση Ντάκλα, όπου είχε καταφύγει ο στρατός των επαναστατημένων Αιγυπτίων με ηγέτη τον Πετούμπαστη Γ΄. «Ο Πετούμπαστης έστησε ενέδρα στον στρατό του Καμβύση και τον αποδεκάτισε. Μετά από αυτό ο Πετούμπαστης στέφθηκε Φαραώ στη Μέμφιδα, την πρωτεύουσα της Αιγύπτου», λέει ο Κάπερ.
Οι δεκαετείς ανασκαφές του καθηγητή Κάπερ στην Αμχέιντα της Όασης Ντάκλα - σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το ιταλικό πανεπιστήμιο του Λέτσε - έφεραν στο φως πολλά στοιχεία για τον Πετούμπαστη Γ΄ που είναι χαραγμένα στις μετόπες ενός αρχαίου ναού.
«Τα στοιχεία που συλλέξαμε δείχνουν ότι το κτίσμα αυτό πρέπει να ήταν φρούριο κατά την έναρξη της περσικής κατοχής της Αιγύπτου», λέει ο Κάπερ. Και καταλήγει «από τη στιγμή όμως που βρήκαμε περισσότερα στοιχεία για τον Πετούμπαστη Γ΄, τα αντιπαραβάλαμε με εκείνα από τις ανασκαφές αλλά και την ιστορία του Ηροδότου. Και όλα πλέον δείχνουν ότι η αλήθεια είναι ότι οι Πέρσες του Καμβύση ηττήθηκαν σε μάχη από τους Αιγύπτιους».