- Στον τρίτο θάλαμο εργάζεται η ανασκαφική ομάδα στην Αμφίπολη, υποστυλώνοντας και στηρίζοντας πέτρες και μάρμαρα, προσπαθώντας να εξασφαλίσει τις άριστες συνθήκες που θα της επιτρέψουν να φθάσει στο εύρημα.
Να κατέβουν δηλαδή στο... βάθος που χρειάζεται μέσα στον τύμβο και, εφόσον αυτός είναι ο κυρίως ταφικός θάλαμος, να ανασύρουν τη λάρνακα με τον νεκρό και τα κτερίσματά του. Πιθανόν να βρουν επίσης, όπως συνηθίζεται σε μακεδονικούς τάφους, νεκρική κλίνη από ελεφαντόδοντο και μέταλλα, ή μαρμάρινο θρόνο με ένθετα μεταλλικά στοιχεία, ή άλλα έπιπλα και σκεύη συμποσίων - καμωμένα από χρυσό και άργυρο, και όπλα (τα τελευταία, εφόσον πρόκειται για τον τάφο πολεμιστή). Ελπίζουν επίσης να βρουν κεραμικά αγγεία, τα οποία είναι και τα πολυτιμότερα, διότι με βάση αυτά γίνεται η ακριβής χρονολόγηση των μακεδονικών τάφων.
Η κατάσταση του θόλου, που βρίσκεται σε οριακή ισορροπία, προβληματίζει τους μηχανικούς. Θα κάνουν πυκνές υποστυλώσεις, ισχυρότερες από των προηγούμενων θαλάμων, ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση ατυχήματος. Αναμένουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της εβδομάδας θα αφιερωθεί σε αυτές.
Οταν τελειώσουν, θα ξεκινήσουν τις αποχωματώσεις, οι οποίες πρέπει να πηγαίνουν παράλληλα με αποχωματώσεις του δευτέρου θαλάμου για στατικούς λόγους. Τότε θα επιχειρήσουν να διαλύσουν και τον σφραγιστικό τοίχο μπροστά από τις Καρυάτιδες, στον πρώτο θάλαμο. Μέχρι στιγμής έχουν αφαιρέσει μονάχα έναν δόμο.
Την Παρασκευή, μπήκαν στον θάλαμο αυτόν μέλη της διεπιστημονικής ομάδας από την υφιστάμενη οπή στον τοίχο του τρίτου διαφράγματος. Οπως λέει η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, αυτό έγινε «προκειμένου να τεκμηριωθεί αρχαιολογικά η υφιστάμενη εικόνα του και να διαπιστωθεί η δομική κατάσταση του θαλάμου, ώστε να σχεδιαστούν τα αναγκαία μέτρα αντιστήριξης και υποστύλωσης».
«Από την επιτόπου παρατήρηση προέκυψαν τα ακόλουθα δεδομένα: το ύψος του αμμώδους χώματος βρίσκεται χαμηλότερα από ό,τι στους προηγούμενους δύο χώρους. Επί των χωμάτων διαπιστώνονται αμμώδη φυσικά ιζήματα με απολιθώματα από όστρεα, που προέρχονται από το φυσικό έδαφος του λόφου Καστά.
Ρήγματα και σημαντική απώλεια μάζας του υλικού παρατηρούνται στον θόλο του τρίτου θαλάμου του ταφικού μνημείου, με αποτέλεσμα να χρειάζονται άμεσα υποστυλώσεις
Ρήγματα και σημαντική απώλεια μάζας του υλικού παρατηρούνται στον θόλο του τρίτου θαλάμου του ταφικού μνημείου, με αποτέλεσμα να χρειάζονται άμεσα υποστυλώσεις
Σύμφωνα με τις γεωλογικές παρατηρήσεις, φαίνεται ότι η επίχωση παραμένει αδιατάρακτη».
Τι μπορεί να σημαίνει όμως το ότι οι επιχωματώσεις βρίσκονται χαμηλότερα; Ισως ότι είναι ψηλότερο το δωμάτιο. Κάτι που γεννά προβληματισμούς περί του αν κρύβει ή όχι κάτι κοντά στο δάπεδό του, δηλαδή κλίμακα, ράμπα, μικρή κτιστή κατασκευή που κρύβει τη σαρκοφάγο ή τη λάρνακα, ή κάτι ανάλογο. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να πουν, καθώς μέχρι τώρα δεν έχουν απολύτως καμία ένδειξη και παραπέμπουν στην ανασκαφική σκαπάνη.
«Εσωτερικά, ο θόλος είναι κατασκευασμένος από πωρόλιθο, ακριβώς όπως και στους προηγούμενους θαλάμους» συνεχίζει η ανακοίνωση. «Στους τρεις κατακόρυφους τοίχους -ανατολικό, δυτικό και βόρειο- στο ορατό μέρος, επαναλαμβάνεται η ίδια μορφή μαρμάρινης επικάλυψης, με ορθοστάτες, στέψη και ιωνικό επιστύλιο.
Στον νότιο τοίχο -στο εμφανές μέρος του- δεξιά και αριστερά του θυρώματος, συνεχίζεται η μαρμάρινη επικάλυψη. Οι υπερκείμενοι πωρόλιθοι καλύπτονται με επίχρισμα κόκκινου χρώματος. Εχει καταπέσει το εσωτερικό τμήμα του υπέρθυρου».
Η πτώση αυτή δυσκολεύει τους ανασκαφείς ως προς το να διαπιστώσουν τώρα αν το υπέρθυρο έφερε από την πλευρά αυτή στροφία, μικρά μηχανικά μέρη στα οποία στήριζαν τις πόρτες οι αρχαίοι. Επίσης, η συγκέντρωση των χωμάτων δεν βοηθά στο να έχουν εικόνα κατά πόσον υπάρχει άνοιγμα. Ετσι, μένουν ακόμη με το ερώτημα αν υπάρχει θύρα, έστω και ξύλινη, αν έχει καταπέσει, ή αν και εδώ είχαμε απλό θυραίο άνοιγμα.
«Ο θόλος του θαλάμου δείχνει να βρίσκεται σε κατάσταση οριακής ισορροπίας, με τους θολίτες στην περιοχή της στέψης να παρουσιάζουν άνοιγμα αρμών, σε ικανό βάθος, από την εσωτερική επιφάνειά της» σημειώνει το ΥΠΠΟΑ. «Στο σύνολο σχεδόν των θολιτών παρατηρούνται ρηγματώσεις και επιπλέον σε εκτεταμένες περιοχές, εκατέρωθεν της στέψης, διαπιστώθηκε σημαντική απώλεια μάζας του υλικού.
Οι μαρμάρινοι ορθοστάτες περιμετρικά, στο ορατό τμήμα των κατακόρυφων τοίχων παρουσιάζουν συστηματικά αποκολλήσεις τεμαχίων τα οποία εντοπίστηκαν στην επιφάνεια της επίχωσης, φωτογραφήθηκαν, αριθμήθηκαν και περισυνελέγησαν. Οι αποκολλήσεις φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα έντονης καταπόνησης, πιθανώς από τις μεγάλου ύψους επιχώσεις επί της θόλου.
Συγκεκριμένα, το νότιο τμήμα του θαλάμου φορτίζεται από γαίες ύψους 2μ. περίπου, ενώ στο βόρειο τμήμα οι γαίες έχουν ύψος περί τα 12-13μ.
Τα ανωτέρω τεχνικά δεδομένα δεν επιτρέπουν την ασφαλή εκτέλεση εργασιών απομάκρυνσης χώματος από τον τρίτο θάλαμο, πριν ληφθούν τα αναγκαία μέτρα προστασίας.
Ειδικότερα, για την αντιστήριξη-υποστύλωση του θαλάμου, θα χρησιμοποιηθεί ισχυρότερη διάταξη από αυτή των δύο προηγούμενων θαλάμων. Θα περιλαμβάνει σύστημα οριζόντιων πλαισιωτών δοκών, κατά μήκος και πλάτος του θαλάμου, για την αντιστήριξη των κατακόρυφων τοίχων από τις γεωστατικές ωθήσεις. Για τη στήριξη της θόλου θα χρησιμοποιηθούν μεταλλικές σωληνωτές δοκοί. Η απομάκρυνση του χώματος θα γίνεται τμηματικά, κατά περιοχές της επίχωσης, ώστε να καθίσταται εφικτή η ασφαλής προσαρμογή της έδρασης των αντιστηρίξεων.
Η εφαρμογή των μέτρων αντιστήριξης και υποστύλωσης, εξαιτίας της δυσκολίαπρόσβασης στον χώρο και της απαίτησης ιδιαίτερης προσοχής, λόγω της δυσμενούς δομικής κατάστασης, θα απαιτήσουν αρκετές μέρες εργασίας» καταλήγει η ανακοίνωση.
Συνεχίζονται οι εργασίες γεωμετρικής τεκμηρίωσης του μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου του, ενώ ο Δήμος Αμφιπόλεως τοποθέτησε νυχτερινό φωτισμό και σύστημα ασφαλείας.
Tης κ.Αγγ.Κώττη
