Να ’μαστε πάλι στο ίδιο σημείο, τόσο κοντά αλλά ταυτόχρονα και τόσο μακριά από την ακτή, σε μια ισορροπία τρόμου ανάμεσα σε μια απρόβλεπτη κατάσταση και τη... λασπωμένη ομαλότητα, με σοβαρές όμως προοπτικές ανάκαμψης.
Οι εταίροι και δανειστές θέλουν να φύγουν, αύριο το πρωί αν μπορούσαν, από την Ελλάδα. Δεν το κρύβουν ότι πρόθεσή τους είναι να δηλώσουν ότι...«όλα πέτυχαν και τώρα φεύγουμε» (let’s declare victory and leave που λένε και οι Αγγλοσάξονες...). Κατάλαβαν, επιτέλους, ότι η Ελλάδα έχει πετύχει πολύ περισσότερα από ό,τι η Πορτογαλία και πως οι μεταρρυθμίσεις και η αναδιάρθρωση της οικονομίας δεν γίνονται με το ζόρι. Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο. Ακόμη και αν εμείς τρελαινόμασταν και θέλαμε ένα ακόμη Μνημόνιο και κάποια λεφτά ακόμη, δεν θα βρεθεί κανένας πρωθυπουργός και κανένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να τα εγκρίνει.
Η πραγματικότητα, και ειδικά η ελληνική, δεν είναι όμως ποτέ τόσο απλή. Εχουμε 2-3 «αγκάθια» που πρέπει να βρουν λύση, για να δηλώσουν όλοι το happy end και να πάμε παρακάτω.
Πρώτο «αγκάθι», το τι θα ζητήσει η τρόικα για να κλείσει η τωρινή διαπραγμάτευση και να πάρουμε μια τελευταία, μεγάλη δόση στο τέλος του έτους. Ο πρωθυπουργός θα ήθελε να μη χρειασθεί να πάει στη Βουλή έως την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας για να ζητήσει την ψήφιση οιουδήποτε επίπονου μέτρου. Η τρόικα επιμένει ότι αυτό δεν γίνεται, οπότε είναι πλέον θέμα διαπραγμάτευσης με τη Γερμανίδα καγκελάριο. Η συνήθης πρακτική είναι να ζητήσει η τρόικα ένα «θεαματικό» μέτρο, π.χ. τις ομαδικές απολύσεις και την αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου. Ο πρωθυπουργός θα πιέσει για να σπάσει η διαπραγμάτευση στα δύο και να πάνε τα πιο πολιτικά επώδυνα μέτρα μετά την εκλογή Προέδρου. Θα γνωρίζουμε σε 10-15 ημέρες αν αυτό είναι εφικτό.
Δεύτερο «αγκάθι», το χρέος. Οι εταίροι διαβάζουν τις δημοσκοπήσεις και ξέρουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Εχουν τρεις επιλογές: (α) Να δώσουν άνευ όρων ένα περίγραμμα λύσης του χρέους, χωρίς προφανώς «κούρεμα», στη σημερινή κυβέρνηση. Δεν θεωρείται τόσο εύκολο. (β) Να δηλώσουν ότι «αυτή είναι η λύση», αλλά θα τη δώσουμε μόνο αν συμφωνήσει η αξιωματική αντιπολίτευση ή μόλις μάθουμε ποιος θα κυβερνά τη χώρα, μετά δηλαδή τις προεδρικές εκλογές. Και (γ) να μην κάνουν τίποτα και να αφήσουν το χρέος για να το διαπραγματευθούν είτε με τη σημερινή κυβέρνηση, αν εκλεγεί Πρόεδρος από τη σημερινή Βουλή, είτε με την κυβέρνηση που θα αναδειχθεί από τις επόμενες εκλογές. Μέχρι στιγμής κάθονται στον φράχτη και δεν δείχνουν τις προθέσεις τους. Το βέβαιο είναι ότι το ΔΝΤ, που θέλει να φύγει από τη μέση, θα πιέσει να υπάρξει διευθέτηση του χρέους.
Τα υπόλοιπα βρίσκονται. Ευρηματικοί τρόποι να βρεθούν αποθέματα προκειμένου να καλυφθεί το όποιο χρηματοδοτικό κενό υπάρχει, έχουν εντοπισθεί. Το να σηκώσει η Ελλάδα τα χρήματα που χρειάζεται για να πληρώνει τις προγραμματισμένες δόσεις προς το ΔΝΤ τα επόμενα δύο χρόνια δεν είναι πολύ δύσκολο. Μόλις, άλλωστε, βρεθεί λύση στο χρέος, οι οίκοι αξιολόγησης θα μας αναβαθμίσουν και θα κάνουν τη ζωή πιο εύκολη.
Κάπου εδώ όμως μπλέκει το πράγμα, λόγω της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης. Θα είναι απείρως πιο εύκολο να βρεθούν οι 180 βουλευτές, μνημονιακών και κυρίως αντιμνημονιακών αποχρώσεων, αν μέχρι τότε δεν έλθει κάτι καυτό στη Βουλή και αν φανεί καθαρά ποια είναι η λύση για το χρέος. Σκεφθείτε το: Μνημόνιο τέλος, τρόικα τέλος και ό,τι δύσκολο πάει για αργότερα. Ο κ. Σαμαράς προφανώς θα πει στη Γερμανίδα καγκελάριο «εμπιστευθείτε μας, να βρούμε κάποιο άλλο πλαίσιο ελέγχου και τήρησης όρων, αλλά αφήστε με να περάσω τον κάβο». Τι θα του απαντήσει; Αγνωστο ακόμη. Υπάρχουν κάποιοι στο Βερολίνο και αλλού που λένε «δεν μας ενδιαφέρει ποια κυβέρνηση θα είναι απέναντί μας, θα συμμορφωθεί». Κάποιοι άλλοι πάλι λένε «ας μοιράσουμε τη διαφορά στη μέση, να τους βοηθήσουμε, αλλά όχι και να τους δώσουμε όλα τα λεφτά μαζί και τη λύση για το χρέος».
Εδώ βρισκόμαστε πάντως. Το ζήτημα είναι ότι η εσωτερική πολιτική κατάσταση κρέμεται από μία κλωστή. Αν έχουμε εκλογές, θα πάμε πολύ πίσω. Οι αγορές θα μας ξεγράψουν για ένα διάστημα. Ολοι όσοι πηγαινοέρχονται για επενδύσεις σε ακίνητα, ξενοδοχεία κ.ά. θα εξαφανισθούν για αρκετό διάστημα.
Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να βρεθούμε, από ακυβερνησία ή αβεβαιότητα, στην ανάγκη να βρούμε πάλι χρήματα. Και τότε το δίλημμα θα είναι πολύ επίπονο, ανεξάρτητα από το ποιος θα κυβερνά τη χώρα: είτε επιτήρηση με όρους αρχών του Μνημονίου είτε εσωτερικός δανεισμός, με ό,τι αυτό σημαίνει...
- Άρθρο του κ.Αλ.Παπαχελά
Οι εταίροι και δανειστές θέλουν να φύγουν, αύριο το πρωί αν μπορούσαν, από την Ελλάδα. Δεν το κρύβουν ότι πρόθεσή τους είναι να δηλώσουν ότι...«όλα πέτυχαν και τώρα φεύγουμε» (let’s declare victory and leave που λένε και οι Αγγλοσάξονες...). Κατάλαβαν, επιτέλους, ότι η Ελλάδα έχει πετύχει πολύ περισσότερα από ό,τι η Πορτογαλία και πως οι μεταρρυθμίσεις και η αναδιάρθρωση της οικονομίας δεν γίνονται με το ζόρι. Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο. Ακόμη και αν εμείς τρελαινόμασταν και θέλαμε ένα ακόμη Μνημόνιο και κάποια λεφτά ακόμη, δεν θα βρεθεί κανένας πρωθυπουργός και κανένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να τα εγκρίνει.
Η πραγματικότητα, και ειδικά η ελληνική, δεν είναι όμως ποτέ τόσο απλή. Εχουμε 2-3 «αγκάθια» που πρέπει να βρουν λύση, για να δηλώσουν όλοι το happy end και να πάμε παρακάτω.
Πρώτο «αγκάθι», το τι θα ζητήσει η τρόικα για να κλείσει η τωρινή διαπραγμάτευση και να πάρουμε μια τελευταία, μεγάλη δόση στο τέλος του έτους. Ο πρωθυπουργός θα ήθελε να μη χρειασθεί να πάει στη Βουλή έως την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας για να ζητήσει την ψήφιση οιουδήποτε επίπονου μέτρου. Η τρόικα επιμένει ότι αυτό δεν γίνεται, οπότε είναι πλέον θέμα διαπραγμάτευσης με τη Γερμανίδα καγκελάριο. Η συνήθης πρακτική είναι να ζητήσει η τρόικα ένα «θεαματικό» μέτρο, π.χ. τις ομαδικές απολύσεις και την αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου. Ο πρωθυπουργός θα πιέσει για να σπάσει η διαπραγμάτευση στα δύο και να πάνε τα πιο πολιτικά επώδυνα μέτρα μετά την εκλογή Προέδρου. Θα γνωρίζουμε σε 10-15 ημέρες αν αυτό είναι εφικτό.
Δεύτερο «αγκάθι», το χρέος. Οι εταίροι διαβάζουν τις δημοσκοπήσεις και ξέρουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Εχουν τρεις επιλογές: (α) Να δώσουν άνευ όρων ένα περίγραμμα λύσης του χρέους, χωρίς προφανώς «κούρεμα», στη σημερινή κυβέρνηση. Δεν θεωρείται τόσο εύκολο. (β) Να δηλώσουν ότι «αυτή είναι η λύση», αλλά θα τη δώσουμε μόνο αν συμφωνήσει η αξιωματική αντιπολίτευση ή μόλις μάθουμε ποιος θα κυβερνά τη χώρα, μετά δηλαδή τις προεδρικές εκλογές. Και (γ) να μην κάνουν τίποτα και να αφήσουν το χρέος για να το διαπραγματευθούν είτε με τη σημερινή κυβέρνηση, αν εκλεγεί Πρόεδρος από τη σημερινή Βουλή, είτε με την κυβέρνηση που θα αναδειχθεί από τις επόμενες εκλογές. Μέχρι στιγμής κάθονται στον φράχτη και δεν δείχνουν τις προθέσεις τους. Το βέβαιο είναι ότι το ΔΝΤ, που θέλει να φύγει από τη μέση, θα πιέσει να υπάρξει διευθέτηση του χρέους.
Τα υπόλοιπα βρίσκονται. Ευρηματικοί τρόποι να βρεθούν αποθέματα προκειμένου να καλυφθεί το όποιο χρηματοδοτικό κενό υπάρχει, έχουν εντοπισθεί. Το να σηκώσει η Ελλάδα τα χρήματα που χρειάζεται για να πληρώνει τις προγραμματισμένες δόσεις προς το ΔΝΤ τα επόμενα δύο χρόνια δεν είναι πολύ δύσκολο. Μόλις, άλλωστε, βρεθεί λύση στο χρέος, οι οίκοι αξιολόγησης θα μας αναβαθμίσουν και θα κάνουν τη ζωή πιο εύκολη.
Κάπου εδώ όμως μπλέκει το πράγμα, λόγω της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης. Θα είναι απείρως πιο εύκολο να βρεθούν οι 180 βουλευτές, μνημονιακών και κυρίως αντιμνημονιακών αποχρώσεων, αν μέχρι τότε δεν έλθει κάτι καυτό στη Βουλή και αν φανεί καθαρά ποια είναι η λύση για το χρέος. Σκεφθείτε το: Μνημόνιο τέλος, τρόικα τέλος και ό,τι δύσκολο πάει για αργότερα. Ο κ. Σαμαράς προφανώς θα πει στη Γερμανίδα καγκελάριο «εμπιστευθείτε μας, να βρούμε κάποιο άλλο πλαίσιο ελέγχου και τήρησης όρων, αλλά αφήστε με να περάσω τον κάβο». Τι θα του απαντήσει; Αγνωστο ακόμη. Υπάρχουν κάποιοι στο Βερολίνο και αλλού που λένε «δεν μας ενδιαφέρει ποια κυβέρνηση θα είναι απέναντί μας, θα συμμορφωθεί». Κάποιοι άλλοι πάλι λένε «ας μοιράσουμε τη διαφορά στη μέση, να τους βοηθήσουμε, αλλά όχι και να τους δώσουμε όλα τα λεφτά μαζί και τη λύση για το χρέος».
Εδώ βρισκόμαστε πάντως. Το ζήτημα είναι ότι η εσωτερική πολιτική κατάσταση κρέμεται από μία κλωστή. Αν έχουμε εκλογές, θα πάμε πολύ πίσω. Οι αγορές θα μας ξεγράψουν για ένα διάστημα. Ολοι όσοι πηγαινοέρχονται για επενδύσεις σε ακίνητα, ξενοδοχεία κ.ά. θα εξαφανισθούν για αρκετό διάστημα.
Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να βρεθούμε, από ακυβερνησία ή αβεβαιότητα, στην ανάγκη να βρούμε πάλι χρήματα. Και τότε το δίλημμα θα είναι πολύ επίπονο, ανεξάρτητα από το ποιος θα κυβερνά τη χώρα: είτε επιτήρηση με όρους αρχών του Μνημονίου είτε εσωτερικός δανεισμός, με ό,τι αυτό σημαίνει...
