Είναι τα διαβόητα «ισοδύναμα» μια αιχμή και μόνον του άλλου: της συνεχούς διαπραγμάτευσης, η οποία συνεχής διαπραγμάτευση -το γνωρίζουμε εξαρχής- ήταν σύμφυτη με την ίδια τη λογική των μνημονίων, δηλαδή των προγραμμάτων προσαρμογής μιας οικονομίας, που προσάραξε, και προσαράζει, και προσαράζει...
Και συνεχίζει να ζητεί (και να λαμβάνει) χρηματοδοτική... στήριξη -αυτές είναι οι διαδοχικές «δόσεις», που κάθε φορά περιμένουμε-, αλλά με συστημική αντιστήριξη. Ετούτη είναι η πολύ πιο καίρια ανοχή της ΕΚΤ προς το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, με waiver και παροχή ρευστότητας, ύστερα με ELA και έκτακτη ρευστότητα, και του EFSF/ESM, με στήριξη για τις διαδοχικές ανακεφαλαιοποιήσεις.
Τα προγράμματα προσαρμογής όμως συνοδεύονται από μια αρμαθιά όρων, αρχικά περισσότερο για την επίτευξη δημοσιονομικών στόχων, από ένα σημείο και πέρα για «διαρθρωτικές αλλαγές» -αυτή είναι η διαβόητη αιρεσιμότητα/conditionality, θεμελιώδες άρθρο πίστης του ΔΝΤ, που το ενστερνίστηκαν όμως με ζήλο νεοφώτιστου οι «ευρωπαϊκοί μηχανισμοί» (= η Γερμανία). Με δυο λόγια, αυτά είναι τα… μνημόνια.
Ομως, επειδή ούτε αυτοί οι μηχανισμοί επιβολής του «ορθού» είναι τόσο εθελότυφλοι όσο στιγμές στιγμές προβάλλουν , ιδίως όταν συνταγογραφούν front-loaded προγράμματα, με άμεση υφεσιακή επίδραση, προσδοκώντας την επανεκκίνηση βυθισμένων οικονομιών -μέχρις εκεί καλά τα ‘λεγε ο σουρεαλιστής Γιάνης, με ένα «ν», Βαρουφάκης, ο οποίος βέβαια μάλλον επέλεξε «να την κάνει», αναθέτοντας στους 1101 του να αναμορφώσουν την Ελλάδα με ένα μιντιακό restart, ενώ ο ίδιος θα ρυθμίζει τα των διεθνών διαλέξεών του-, γι’ αυτό ακριβώς η λογική των μνημονίων είναι να βρίσκονται συνεχώς ανοιχτά σε προσαρμογές. Μετά την αντίστοιχη συνεχή αξιολόγηση/παρακολούθηση/επιθεώρηση: αυτό είναι το review από την τρόικα/το κουαρτέτο/τους «θεσμούς», ελάχιστα ενδιαφέρει η διατύπωση.
Η αποδοχή της κυλιόμενης προσαρμογής του προγράμματος, η υλοποίηση των δυνατοτήτων ελαστικότητας/flexibility, που έχει χτισμένες μέσα του από κατασκευή, είναι εκείνο που μάθαμε να μεταφράζουμε ως «ισοδύναμα».
Μήτρα των ισοδυνάμων -αν και μην τολμήσετε να τους το πείτε!- είναι το Ζάππειο Ι, που είχε βάλει στο τραπέζι -ως αντιπολίτευση- η Ν.Δ. Εκεί (και λιγότερο στο Ζάππειο ΙΙ) «αλέστηκε» η έννοια της επιδίωξης των ίδιων συμφωνημένων στόχων, κάθε φορά, με άλλα όμως μέσα.
Από κει μέχρι την αξιοδάκρυτη πορεία αναζήτησης των ισοδυνάμων για το 23% ΦΠΑ στην εκπαίδευση (όπου η αναζήτηση αυτή απογειώθηκε) ήταν το ίδιο το εν λόγω μέτρο ισοδύναμο για το 23% ΦΠΑ (αντί του 13% - σημειώστε το αυτό) στο βοδινό/μοσχαρίσιο κρέας (εισαγωγής κατά πάνω από 80% από Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο κυρίως...).
Οταν έγινε αντιληπτό το πολιτικό κόστος του 23%, ιδίως στα φροντιστήρια, πήγαμε στο 0% για τους παιδικούς σταθμούς, 6% για φροντιστήρια + ξένες γλώσσες, 13% για τα ιδιωτικά σχολεία (πλην των πολυτελέστερων, τύπου κολεγίου, που έμειναν στο 0%).
Και ξεκίνησε η κυρίως αναζήτηση «ισοδυνάμων»: από τα συνήθη ύποπτα τσιγάρα και καπνά (όπου, όμως, η πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση παγίως αυξάνει το λαθρεμπόριο αν δεν συρρικνώνει «απλώς» τη ζήτηση - άρα και τη φορολογική είσπραξη), μέχρι την άτσαλη επιδρομή στα τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτων (με λαμπρή ιδέα πρόσθετου τέλους και για όσα καταθέτουν πινακίδες...), ύστερα για νέο φόρο στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, παρακάτω στις εισπράξεις των ιδιοκτητών ΚΤΕΟ, παραπέρα στις... χρηματιστηριακές συναλλαγές (τον Οκτώβριο του 2015 αυτό!). Στην τελευταία καταμέτρηση είχαν βρεθεί... 11 ισοδύναμα! Υπάρχει όμως -και εδώ είναι η πολιτική λειτουργία του πράγματος- και η ανακάλυψη των επιμέρους υπουργών ότι μπορούν να ξεφορτώνονται ανεπιθύμητες αποφάσεις. Στον διπλανό τους. Πάντως, στον ΥΠΟΙΚ. Εν ανάγκη στον πρωθυπουργό...
Από δίπλα, και η άλλη λειτουργία: η επικοινωνιακή! Εδώ η κυβέρνηση ολόκληρη ανακαλύπτει -και τώρα με την υπόθεση βοδινού/Παιδείας η ανακάλυψη είχε μεγάλη αξία, καθώς το Μνημόνιο ΙΙΙ αποδεικνύεται πολύ, πολύ ανηφορικό- ότι ο τσακωμός και ο μιντιακός σάλος για τα «ισοδύναμα» επικαλύπτει πολύ βαρύτερα πράγματα. Ας πούμε τη μοίρα των επιχειρηματικών «κόκκινων» δανείων (όχι των στεγαστικών...).
Ας πούμε το τελικό ξεπάτωμα των συντάξεων. Μιλάς για «ισοδύναμα» του 23%, φεύγουν τα άλλα ως διά μαγείας...
Εκείνο όμως που ακόμη δεν έχουν μάθει οι χειριστές των ισοδυνάμων είναι μια πράξη που τη μαθαίνουμε, καλά, κάπου στην Γ’ Δημοτικού. Την πρόσθεση! Τα εκάστοτε προσαγόμενα «ισοδύναμα» πρέπει να αθροίζουν το ζητούμενο ποσό - μάλιστα αφού αφαιρεθεί όποια, π.χ., έκπτωση / επιστροφή προκειμένου περί ΦΠΑ. Δύσκολο!
Του κ.Δ.Παπαγιαννίδη
