- Η στάση του σώματος κατά τη χρήση «έξυπνων συσκευών» μπορεί να προκαλέσει από απλό «καμπούριασμα» έως κατάθλιψη
- Παλαιότερα ήταν σύνηθες να βλέπει κανείς κυρτούς ώμους υπερηλίκων, ενώ σήμερα το άνω μέρος της εφηβικής πλάτης έχει κοκαλώσει σε πρόσθια καμπύλη.
Είναι πολλοί οι λόγοι για να αφήνουμε κάτω, πού και πού, τα κινητά μας. Εκτός του ότι.. κοιτάζοντάς τα ασταμάτητα, αποστασιοποιούμαστε από τη... στιγμή και αποσυντονίζουμε τα οικογενειακά μας τραπέζια, υπάρχει και κάτι που ίσως να μην είχατε λάβει υπόψη:
Τα smartphones καταστρέφουν το παράστημά μας. Και μια κακή στάση σώματος δεν σημαίνει αποκλειστικά έναν άκαμπτο λαιμό, αλλά μπορεί να μας βλάψει με ύπουλους ψυχολογικούς τρόπους.
Εάν βρίσκεσαι σ’ ένα δημόσιο χώρο, κοίτα γύρω σου:
Πόσοι άνθρωποι είναι σκυμμένοι πάνω από ένα τηλέφωνο; Η τεχνολογία μεταμορφώνει τον τρόπο που στεκόμαστε, παραμορφώνοντας το σώμα μας, σε εκείνο που ο Νεοζηλανδός φυσιοθεραπευτής Steve August ονομάζει iHunch (iKαμπούρα).
Εχω ακούσει, επίσης, ανθρώπους να το αποκαλούν λαιμός γραπτού μηνύματος, ενώ εγώ στη έρευνά μου συχνά αναφέρομαι σε αυτό ως iPosture (iΣτάση). Κατά μέσο όρο ένα κεφάλι ζυγίζει 4,5-5,5 κιλά. Οταν κάμπτουμε τον λαιμό μας εμπρός σε γωνία 60 μοιρών, όπως κάνουμε για να χρησιμοποιήσουμε το τηλέφωνό μας, η πραγματική πίεση που ασκείται στον λαιμό μας αυξάνεται στα 27 κιλά, δηλαδή ένα φορτίο που αντιστοιχεί σε 20 περίπου λίτρα χρώματος. Οταν πριν από 30 έτη ο κ. August ξεκίνησε να θεραπεύει ασθενείς, λέει ότι είδε αρκετές «καμπούρες σε γιαγιάδες και πρoγιαγιάδες, των οποίων το άνω μέρος της πλάτης είχε κοκαλώσει σε μια πρόσθια καμπύλη». Σήμερα, λέει ότι βλέπει τις ίδιες καμπούρες σε εφήβους.
Οταν είμαστε στεναχωρημένοι, καθόμαστε σκυφτοί. Επίσης, είμαστε σκυφτοί όταν φοβόμαστε ή νιώθουμε αδύναμοι. Ερευνες έχουν δείξει ότι άνθρωποι που πάσχουν από κλινική κατάθλιψη υιοθετούν μια στάση σώματος που μοιάζει πολύ με την iΚαμπούρα. Μια έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε το 2010 στο επίσημο περιοδικό της Βραζιλιάνικης Ενωσης Ψυχιατρικής, βρήκε ότι ασθενείς με κατάθλιψη ήταν πιο πιθανό να στέκονται με σκυμμένο τον λαιμό, τους ώμους γερμένους και τα χέρια μπλεγμένα μπροστά από το σώμα.
Η στάση δεν αντανακλά μόνο τις διαφορετικές συναισθηματικές μας καταστάσεις, αλλά μπορεί και να τις προκαλέσει. Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από κάποιους μήνες στο περιοδικό Health Psychology, η Shwetha Nair και οι συνεργάτες της ζήτησαν από μη καταθλιπτικούς ανθρώπους να σταθούν είτε ευθυτενείς είτε καμπουριαστοί, και στη συνέχεια να απαντήσουν σε μια ερώτηση, σαν κι αυτές που τίθενται σε μια συνέντευξη για δουλειά. Τέτοιες ερωτήσεις έχει διαπιστωθεί πειραματικά ότι προκαλούν στους συμμετέχοντες άγχος. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μια σειρά ερωτηματολογίων. Συγκριτικά με τους ευθυτενείς, οι καμπουριαστοί ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, κακή διάθεση και πολύ περισσότερο φόβο. Η στάση του σώματος επηρέασε ακόμη και το περιεχόμενο των απαντήσεών τους στις ερωτήσεις της συνέντευξης. Γλωσσικές αναλύσεις πάνω στο περιεχόμενο των απαντήσεων έδειξαν ότι οι καμπουριαστοί ήταν πολύ πιο αρνητικοί σε αυτά που είπαν. Στη μελέτη τους οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι: «Το να στέκεται κάποιος στητός ίσως να αποτελεί μια απλή συμπεριφορική στρατηγική για την καταπολέμηση του άγχους».
Με ποιο άλλο τρόπο μπορεί το iΚαμπούριασμα να επηρεάσει τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας;
Το πείραμα του πεντάλεπτου
Μαζί με τον συνάδελφό μου Maarten W. Bos κάναμε μια αρχική έρευνα για να το διερευνήσουμε. Ορίσαμε τυχαία κάποιους συμμετέχοντες να αλληλεπιδράσουν για πέντε λεπτά με μια από τέσσερις ηλεκτρονικές συσκευές διαφορετικού μεγέθους: ένα smartphone, ένα tablet, έναν φορητό και έναν σταθερό ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στη συνέχεια καταγράψαμε τον χρόνο που περίμενε ο κάθε συμμετέχων πριν ρωτήσει τον ερευνητή εάν μπορεί να αποχωρήσει, αφότου η έρευνα ήταν ξεκάθαρο ότι είχε ολοκληρωθεί. Διαπιστώσαμε ότι το μέγεθος της συσκευής επηρέασε σημαντικά το πόσο άνετα ένιωσαν οι συμμετέχοντες στο να αναζητήσουν τον ερευνητή. Τα ευρήματά μας κατατείνουν στο ότι η σκυφτή στάση που παίρνουμε όταν χρησιμοποιούμε τα τηλέφωνά μας, τελικά, μας κάνει λιγότερο δυναμικούς, δηλαδή έχουμε μικρότερες πιθανότητες να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας όταν το επιβάλλει η περίσταση.
Ειρωνικά, παρότι αρκετοί από εμάς περνάμε πολλές ώρες τη μέρα χρησιμοποιώντας μικρές φορητές συσκευές για να αυξήσουμε την παραγωγικότητα και την αποτελεσματικότητά μας, η αλληλεπίδραση με αυτά τα αντικείμενα, ακόμα και για μικρά χρονικά διαστήματα, μπορεί να φέρει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή να μειώσει τη δυναμικότητά μας και να υπονομεύσει την παραγωγικότητά μας.
Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι να πολεμήσουμε την iΚαμπούρα: Διατήρησε το κεφάλι σου ψηλά και τους ώμους σου πίσω όταν κοιτάζεις το τηλέφωνό σου, ακόμα και εάν αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να το κρατήσεις στο ύψος των ματιών. Επίσης μπορείς να προσπαθήσεις να διατείνεις και να μαλάξεις τις δύο μυϊκές ομάδες που εμπλέκονται στην iΚαμπούρα, δηλαδή τους μυς που βρίσκονται μεταξύ των ωμοπλατών και εκείνους στα πλάγια του λαιμού. Αυτό βοηθάει στη μείωση της βλάβης και επαναφέρει την ελαστικότητα.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα απλώσεις το χέρι σου να πιάσεις το τηλέφωνό σου, θυμήσου ότι σε κάνει να καμπουριάζεις, και καμπουριάζοντας αλλάζουν η διάθεσή σου, η μνήμη σου, ακόμα και η συμπεριφορά σου. Η φυσική σου στάση διαμορφώνει την ψυχολογική σου στάση, και ίσως να αποτελεί το κλειδί για μια καλύτερη διάθεση και μια μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
*Άρθρο της καθηγήτριας του Harvard Business School κ.Amy Cuddy, στους New York Times
