- Το μετρό συγκρούεται ακόμα μια φορά με τις αρχαιότητες ...και τις νικά.
- Όπως όλα δείχνουν, από όσα εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια πρωινής αυτοψίας στις εισόδους του σταθμού Αγία Σοφία, στο μετρό Θεσσαλονίκης, μόνο ένα τμήμα του πολύ σπουδαίου ευρήματος θα διατηρηθεί.
Τα υπόλοιπα θα... θυσιαστούν στον βωμό της «καλής λειτουργίας της πόλης» όπως επανειλημμένα ακούστηκε και κατά τη σχετική συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και κατά την αυτοψία από επίσημα χείλη.
Την τελική γνωμοδότηση θα συνθέσει το ΚΑΣ σε συνεδρίασή του, όμως μέχρι στιγμής φαίνεται πως δεν θα διατηρηθεί η ρωμαϊκή πλατεία του νοτίου σκάμματος, που λειτουργούσε μέχρι και τα μεσοβυζαντινά χρόνια, ενώ από τα ευρήματα του βορείου σκάμματος, θα σωθούν μόλις τα 2/3. Όλες αυτές οι αποδομήσεις κατά την αρχαιολογική γλώσσα και στην πραγματικότητα διαλύσεις, θα γίνουν προκειμένου να κατασκευαστούν οι δύο είσοδοι του σταθμού Αγίας Σοφίας.
Δέκα μέλη του συμβουλίου με υπηρεσιακούς παράγοντες και την γενική γραμματέας Μαρία Ανδρεαδάκη- Βλαζάκη επικεφαλής, επισκέφθηκαν το πρωί τα εργοτάξια και στη συνέχεια πήγαν στον σταθμό Βενιζέλου, όπου έχει εντοπισθεί το Βυζαντινό σταυροδρόμι το οποίο θα διατηρηθεί. Τέλος, αντάλλαξαν απόψεις με την Αττικό Μετρό, σε σύσκεψη στη Ροτόντα.Τα νέα ευρήματα (υπολείμματα μιας μαρμαρόστρωτης πλατείας, περικλειόμενης από κυκλική σιγμοειδή στοά) αποκαλύφθηκαν πρόσφατα εκατέρωθεν στη βόρεια και νότια είσοδο του σταθμού. Στη νότια είσοδο υπάρχει μια μαρμαρόστρωτη ρωμαϊκή ή πρωτοβυζαντινή πατεία, η οποία είναι σημαντική, επειδή εκεί ήταν το κέντρο της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης και δεν έχουμε ανάλογα δείγματα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η κατάσταση διατήρησής της είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, πολύ καλύτερη από ό,τι παρουσιάστηκε στην εισήγηση που διαβάστηκε στο ΚΑΣ. Η μέγιστη σωζόμενη έκταση είναι περίπου 180 τ.μ. ενώ υπάρχουν και τμήμα στοάς έκτασης 27,5 μ., καθώς και τμήμα καμπύλου στυλοβάτη (αποκαλύφθηκε σε μέγιστο μήκος 14,20 μ. και σωζόμενο ύψος 10 εκ.), που έφερε κίονες πάνω σε βάσεις με βάθρο. Πολυτελή ψηφιδωτά που αποκαλύφθηκαν, δείχνουν ότι επρόκειτο για κτίσματα πολυτελή, που ίσως συνδέονται με τον αυτοκράτορα Γαλέριο και το οικοδομικό του πρόγραμμα.
Στη βόρεια είσοδο τα ευρήματα είναι επίσης εντυπωσιακά. Πρόκειται για δεύτερη μαρμαρόστρωτη ημικυκλική πλατεία, η οποία από κάποιο σημείο και μετά καλύφθηκε με στοές και καταστήματα, κυρίως κατασκευής και πώλησης κοσμημάτων. Σε αυτό το σκάμμα, οι πληροφορίες μας αναφέρουν πως θα διατηρηθούν τα μεσοβυζαντινά στρώματα του 10ου, 11ου και 12ου αιώνα και τα υπόλοιπα δεν θα διατηρηθούν. Οι ανασκαφές δεν έχουν ολοκληρωθεί, και τις τελευταίες ημέρες έρχονται στο φως πολυτελή ψηφιδωτά.
"Γνωρίζαμε από την αρχή ότι οι δύο αυτοί κεντρικοί σταθμοί (Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου) που βρίσκονται στα κεντρικά σημεία της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης θα είχαν τα σημαντικότερα και τα πλέον εντυπωσιακά ευρήματα. Δεν είναι δυνατό να τα αγνοήσουμε κι αυτός ήταν ο λόγος της απόφασης μας για άμεση αυτοψία. Είναι δύσκολο να το διαχειριστεί (το θέμα) κάποιος με τρόπο ώστε να μην υπάρξει κάποιο πρόβλημα και στην πλήρη διατήρηση των αρχαίων, αλλά παράλληλα στην ομαλή συνέχιση των εργασιών του Μετρό και κατ’ επέκταση της ίδιας της λειτουργίας της πόλης" δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη- Βλαζάκη, μετά την επίσκεψη της στη Θεσσαλονίκη.
Αν «διαβάσουμε» πίσω από τις γραμμές, θα δούμε ότι δεν πρόκειται να διασωθεί ολόκληρο το εύρημα, αλλά θα μετρήσει και το μετρό. Αλλωστε, οι φωνές που είχαν ξεσηκώσει διαμαρτυρίες ώστε να παραμείνει in situ το σταυροδρόμι στον σταθμό Βενιζέλου, ανήκουν κατά πλειονότητα σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ. Επίσης, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, που είχε ξεσηκωθεί για το σταυροδρόμι, με ανακοίνωσή του που διαβάστηκε στο ΚΑΣ πρότεινε αυτοψία (ό,τι δηλαδή πρότεινε και η εισήγηση) «ώστε να συνεκτιμηθούν όλα τα δεδομένα και να καταρτιστεί ενιαίος σχεδιασμός, που θα συνθέτει την ιστορική φυσιογνωμία της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, λαμβάνοντας υπόψη και τη μοναδική ευκαιρία ανάπλασης της σύγχρονης πόλης.»
Tης κ.Αντ.Καρατάσου
