- Το νέο εγχείρημα που ονομάζεται «ζώνες ασφαλείας»
Έχοντας διανύσει πλέον περισσότερα από έξι χρόνια, κανείς δε μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η έκβαση του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, στον οποίο μάλιστα εμπλέκονται όλο και...περισσότερες ξένες δυνάμεις όσο περνάει ο καιρός.
Παράλληλα, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο, όταν στην «εξίσωση» προστεθεί και το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο έχει στραφεί εναντίον όλων των πλευρών, με σκοπό την εγκαθίδρυση του λεγόμενου «Χαλιφάτου» στην ανατολική πλευρά της χώρας.
Ωστόσο, τον τελευταίο χρόνο φαίνεται ότι έχουν ενταθεί οι προσπάθειες να βρεθεί μία «χρυσή τομή» μεταξύ της κυβέρνησης του Bashar Al Assad και της αντιπολίτευσης, προκειμένου να λήξει αυτός ο πολυετής πόλεμος που έχει οδηγήσει στο θάνατο δεκάδων χιλιάδων αμάχων, ενώ έχει απομακρύνει από τα σπίτια τους εκατομμύρια πολίτες.
Τελευταίο κεφάλαιο των σχετικών προσπαθειών, είναι οι λεγόμενες «ζώνες ασφαλείας», οι οποίες συμφωνήθηκαν στις 5 Μαΐου από τη Ρωσία, το Ιράν και την Τουρκία, κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών συνομιλιών που έλαβαν χώρα στην Αστάνα του Καζακστάν.
Τι είναι οι ζώνες ασφαλείας της Συρίας και πώς λειτουργούν
Οι εν λόγω ζώνες αποτελούνται ουσιαστικά από τέσσερις περιοχές εντός του συριακού εδάφους, εντός των οποίων θα απαγορεύεται η οποιαδήποτε πολεμική διένεξη μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων και αυτών της αντιπολίτευσης, ενώ θα υπάρχει και στρατιωτική παρουσία των «ουδέτερων» δυνάμεων, η οποία θα ελέγχει την πρόσβαση στην περιοχή.
Συγκεκριμένα, μιλάμε για τι περιοχές Χομς, Ανατολική Γκούτα, Νότια Ντεράα και Κουνέιτρα, όπου, εφόσον η συμφωνία τηρηθεί στο ακέραιο, θα μπορούν να επιστρέψουν οι κάτοικοι οι οποίοι αναγκάστηκαν να τις εγκαταλείψουν λόγω του πολέμου.
Επιπλέον, σε αυτές τις ζώνες θα μπορούν να καταφύγουν και πρόσφυγες οι οποίοι δε μπορούν να επιστρέψουν ακόμα στα σπίτια τους.
Σημειώνεται ότι η συμφωνία έχει ισχύ για έξι μήνες, με προοπτική επέκτασής της για ακόμα έξι.
Παρά την αρχική αισιοδοξία που επικρατούσε μετά τη σχετική ανακοίνωση, η υποτιθέμενη κατάπαυση πυρός που θα επικρατούσε στις ζώνες κατάφερε να παραβιαστεί μόλις την επόμενη μέρα, λόγω επίθεσης που, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πραγματοποίησαν οι δυνάμεις του Assad.
Το βασικότερα πρόβλημα που έχει προκύψει με τις ζώνες ασφαλείας είναι ότι πέραν της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας, καμία από τις υπόλοιπες πλευρές δεν έχει συμμετοχή στην εν λόγω συμφωνία, με την πλευρά των ανταρτών μάλιστα να την απορρίπτει πλήρως, δηλώνοντας ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε καμία συμφωνία στην οποία είναι εγγυήτρια η Τεχεράνη.
Από όλη αυτή τη διαδικασία μάλιστα, απουσιάζει και η χώρα – κλειδί, που δεν είναι άλλη από τις ΗΠΑ, οι οποίες επί των ημερών Trump φαίνεται ότι επιθυμούν να αποκτήσουν έναν πιο «ενεργό» ρόλο.
Πώς προσεγγίζει το ζήτημα η Ουάσιγκτον
Ενώ η κυβέρνηση Obama έδειχνε το τελευταίο διάστημα περισσότερο αποστασιοποιημένη στο θέμα της Συρίας, με τη δράση της να περιορίζεται στην αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους, ο νέος αμερικανός πρόεδρος έδειξε με το «καλημέρα» μία πιο δυναμική στάση απέναντι στον Assad.
Συγκεκριμένα, στις αρχές Απριλίου τα αμερικανικά στρατεύματα πραγματοποίησαν επίθεση με πυραύλους σε βάση της συριακής κυβέρνησης, ως απάντηση στη χρήση χημικών όπλων που έκαναν οι δυνάμεις του Assad τις προηγούμενες μέρες.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μία νέα κρίση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, οι οποίες υπό τον νέο αμερικανό πρόεδρο υπήρχε μία προσδοκία ότι θα βελτιωθούν, διευκολύνοντας έτσι και τη διευθέτηση του συριακού ζητήματος.
Χαρακτηριστικό μάλιστα παράδειγμα της όξυνσης των σχέσεων μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας ήταν η απαγόρευση των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών να πραγματοποιούν πτήσεις στον εναέριο χώρο των ζωνών ασφαλείας.
Και μπορεί ο Trump να έχει εμφανίσει κατά καιρούς μία προθυμία να συμμετάσχει στις ζώνες ασφαλείας της Συρίας, ωστόσο το εν λόγω ζήτημα είναι πιο περίπλοκο απ’ ότι φαίνεται, κι αυτό κυρίως επειδή οι ΗΠΑ έχουν ήδη ψυχράνει τη σχέση τους με αρκετές από τις πλευρές που εμπλέκονται στην υπόθεση, και κυρίως την κυβέρνηση Assad και το Ιράν.
Ο Λευκός Οίκος μάλιστα δε δίστασε να εκδώσει προειδοποιητική ανακοίνωση εναντίον του συριακού καθεστώτος πως εάν πραγματοποιήσει και άλλη επίθεση με χημικά όπλα «τα τίμημα που θα πληρώσει τόσο ο Assad όσο και οι ένοπλες δυνάμεις του θα είναι ιδιαίτερα βαρύ».
Παράλληλα, τα προβλήματα ανάμεσα στο δίπολο ΗΠΑ και Ρωσίας – Συρίας δεν περιορίζονται στα προαναφερθέντα γεγονότα, καθώς την προηγούμενη εβδομάδα, τα αμερικανικά μαχητικά κατέρριψαν αεροσκάφος του καθεστώτος Assad, γεγονός που έφερε την αντίδραση της Μόσχας, η οποία καταδίκασε το εν λόγω περιστατικό και προανήγγειλε την αλλαγή της στάσης της απέναντι στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις από εδώ και πέρα.
Μπορεί τελικά αυτή η νέα προσπάθεια να αποφέρει καρπούς;
Υπό το πρίσμα των προαναφερθέντων γεγονότων, και εφόσον οι διαφορές Μόσχας – Ουάσινγκτον οξύνονται σταδιακά αντί να αμβλυνθούν, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο ότι οι ζώνες ασφαλείας θα καταφέρουν να εφαρμοστούν με επιτυχία, βοηθώντας σε μία ομαλή πολιτική μετάβαση στη χώρα.
Κι αυτό γιατί, υπό την μορφή που έχουν κατά την παρούσα στιγμή, αποτελούν περισσότερο μία μονόπλευρη πρωτοβουλία , παρά μία απόφαση καθολικής αποδοχής η οποία θα διευκόλυνε και σε μεγάλο βαθμό την κατάπαυση πυρός κατά μήκος της χώρας.
Μάλιστα, ακόμα και οι χώρες που έχουν αναλάβει την εγκατάσταση των ζωνών, φαίνεται να αντιμετωπίζουν ορισμένες δυσκολίες ως προς την εφαρμογή τους, καθώς και τις λειτουργίες που θα έχουνε.
Αυτές οι διαφορές μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών έχουν ως βασικό αποτέλεσμα οι ειρηνευτικές συνομιλίες να αναβάλλονται συνεχώς, με τον νέο γύρο τους να ορίζεται στις αρχές του επόμενου μήνα.
Ωστόσο, για ακόμα μία φορά, φαίνεται πως το συριακό ζήτημα παραμένει μετέωρο, εν μέσω διενέξεων που δεν περιορίζονται πλέον στα σύνορα της χώρας, αλλά επεκτείνονται σε μία παγκόσμια κλίμακα, την ίδια στιγμή που ο άμαχος πληθυσμός της Συρίας ακόμα περιμένει η ειρήνη να επιστρέψει στον τόπο του..
Του κ.Μ.Μπέλλου
