Ο φυγόδικος γιος και κάποτε διάδοχος του Μουμάρ Καντάφι στη Λιβυή σχεδιάζει την επάνοδο του.
Ο Seif al-Islam «αποφάσισε να κατέλθει υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές και βλέπω μία μεγάλη ευκαιρία για τον ίδιο καθώς όλες οι μεγάλες φυλές τον στηρίζουν», δηλώνει ο Abdel Majeed al-Mansouri, ο οποίος ήταν επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικής Ανάπτυξης της Λιβυής πριν το 2011 και πολύ κοντά στον γιο Καντάφι. «Ο κόσμος είναι ανάστατος. Ακόμα και αυτοί που ήταν κατά του παλαιού καθεστώτος θα συμπορευτούν μαζί του καθώς δεν επιστρέφει αντικατοπτρίζοντας το παλιό καθεστώς. Επιστρέφει με σχέδιο που έχει καταρτίσει για το μέλλον της Λιβυής», συμπληρώνει.
Οι περισσότεροι αναλυτές πάντως διαφωνούν, αποκλείοντας το ενδεχόμενο επιτυχίας του Seif σε μία πιθανή εκλογική διαδικασία που θα διεξαχθεί φέτος. Ωστόσο η επιστροφή των υποστηρικτών του Καντάφι στην πολιτική αρένα μόλις έξι χρόνια μετά την εξέγερση που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και που οδήγησε στο θάνατο του αποκαλύπτει το βάθος και το εύρος της οργής του κόσμου για την ανασφάλεια και την οικονομική κρίση που επικρατούν στην κάποτε πλούσια πετρελαιοπαραγωγό χώρα. Το γεγονός αυτό αναμένεται να τροφοδοτήσει τη διεθνή ανησυχία για την επέκταση των ενόπλων του ISIS στη Β. Αφρική αλλά και το κύμα των μεταναστών που θέλουν να φθάσουν στις ακτές της Ευρώπης.
«Είναι μία ένδειξη ότι οι Κανταφικοί κινητοποιούνται, προσπαθώντας να έχουν και αυτοί λόγο για πρώτη φορά μετά το 2011», λέει ο Issandr El Amrani, διευθυντής του Νorth Africa Project του International Crisis Group. «Η Λιβυή γίνεται ένα πιο πολύπλοκο μέρος και δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα κάποια άμεση εξέλιξη», προσθέτει.
Από τη στιγμή της έκπτωσης του Καντάφι, η Λιβυή γέμισε από δεκάδες παραστρατιωτικές δυνάμεις και αντίπαλες κυβερνήσεις στην ανατολή και στην Τρίπολη. Οι συγκρούσεις έχουν «σακατέψει» τα τελευταία δύο χρόνια τις ήδη προβληματικές εξαγωγές πετρελαίου, που αποτελούν την πιο σημαντική πηγή εισοδήματος της χώρας. Αν και κάποιες εξαγωγές γίνονται και πάλι, το πλήγμα για την οικονομία είναι μεγάλο.
Οι Λίβυοι κάθονται για ώρες στις ουρές έξω απ' τις τράπεζες για να πάρουν λίγα λεφτά. Η αποδυνάμωση του δηναρίου στην μαύρη αγορά έχει εκτοξεύσει τον πληθωρισμό φτωχοποιώντας τους μισθωτούς και καθιστώντας πλούσιους τους κερδοσκόπους.
Μία συμφωνία ενότητας υπό τον ΟΗΕ που επιτεύχθηκε το 2015 απέτυχε να θεραπεύσει το διχασμό στη χώρα. Η κυβέρνηση που συγκροτήθηκε στην Τρίπολη και της οποίας ηγείται ο Fayez al-Sarraj με δυσκολία επιβάλει την Αρχή της πάνω σε ένοπλες φράξιες αλλά και την κυβέρνηση στην ανατολή. Ένας νέος ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ ορίστηκε τον περασμένο Ιούνιο, ο Ghassan Salame, παρουσίασε ένα αναθεωρημένο σχέδιο συμφωνίας, αλλά στο μεταξύ έληξε η θητεία του Sarraj στις 17 Δεκεμβρίου και δεν υπήρξε κάποια συμφωνία.
Αν και ο Sarraj εξακολουθεί να αναγνωρίζεται διεθνώς, η διαδικασία ειρήνευσης έχει αποδειχθεί κενό γράμμα για τον Khalifa Haftar, τον διοικητή του Εθνικού Στρατού της Λιβυής που ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της -πλούσιας σε πετρέλαιο – ανατολικής χώρας. Η προσπάθεια του Haftar να εξελιχθεί σε στρατιωτικό διοικητή αλλά και Πρόεδρο όλης της Λιβυής μέσω των εκλογών, ωστόσο, δείχνει να πέφτει στο κενό αφού έχει αποτύχει να βρει υποστηρικτές έξω απ' τις περιοχές που ήδη ελέγχει. Κάτι πρέπει να αφήσει, λένε οι Λίβυοι.
«Έχουμε χάση την εμπιστοσύνη μας στους πολιτικούς και τη Βουλή, στις δύο κυβερνήσεις, της Ανατολής και της Δύσης», λέει ο Waheed Jabu, που εργάζεται στο Εμπορικό Επιμελητήριο της Τρίπολης. «Οι Λίβυοι τώρα ζουν στην φτώχεια. Οι τράπεζες είναι κενές. Ο κόσμος δεν μπορεί να αγοράσει φάρμακα, τρόφιμα ή οτιδήποτε άλλο. Υπάρχουν ελλείψεις στα καύσιμα, διακοπές στην ηλεκτροδότηση και την υδροδότηση και γενικά επικρατεί μεγάλη ανασφάλεια», συμπληρώνει.
Θα κάνει το comeback ο Καντάφι;
Μέσα σε αυτό το ομιχλώδες πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό ξεπροβάλει ο Σαϊφ. Από τον ίδιο ευθέως τίποτα δεν έχει ακουστεί, ωστόσο Λίβυος που αναγνωρίζεται ως εκπρόσωπος της οικογένειας, δήλωσε στο περιοδικό Egypt Today ότι σκοπεύει να κατέλθει στις εκλογές. Ο Mansouri, που πλέον ζει στην Τουρκία, επιβεβαιώνει το σχέδιο. Δεν αποκάλυψε λεπτομέρειες για το σχέδιο του Σαϊφ να συμφιλιωθεί με τους Λίβυους και να ξαναχτίσει την κατεστραμμένη οικονομία, αλλά λέει ότι θεωρεί πως και ο ίδιος θα παίξει ρόλο στην περίπτωση που ο Σαϊφ κερδίσει.
Ο 45χρονος, αγγλομαθής, Σαϊφ είχε συλληφθεί το 2011 απ' τους επαναστάτες και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είχε εκδώσει ένταλμα σύλληψης την ίδια χρονιά, κατηγορώντας για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια της επανάστασης κατά του πατέρα του. Ωστόσο ποτέ δεν είχε εκδοθεί. Το 2015 δικαστήριο της Τρίπολης τον καταδίκασε σε θάνατο για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της επανάστασης, αλλά τον περασμένο Ιούνιο ανακοινώθηκε ότι απελευθερώθηκε.
Ακόμη δεν είναι ξεκάθαρο εάν αντιμετωπίζει πρόσθετες κατηγορίες, που θα τον βγάλουν εκτός της εκλογικής διαδικασίας, και που βρίσκεται, αφού ακόμα και ο Mansouri δηλώνει ότι επικοινωνεί μαζί του μέσω τρίτου.
Ελπίδα και τελευταία ευκαιρία οι εκλογές
Οι εκλογές θα μπορούσαν να διεξαχθούν φέτος εφόσον οι αντίπαλες ομάδες καταλήξουν σε μία προκαταρκτική συμφωνία. Σε ομιλία του στις 17 Δεκεμβρίου ο Haftar είχε πει πως θα απαντήσει μόνο στο λαό της Λιβυής, μία ένδειξη ότι μπορεί να υποβάλει την υποψηφιότητα του. Ο Sarraj αναμένεται να κατέλθει στις εκλογές, όπως και άλλες εξέχουσες φυσιογνωμίες της μεταβατικής πολιτικής περιόδου.
Έχοντας κατα νου ότι ο Sarraj εκλήφθηκε απ' τους Λίβυους ως «φυτευτός» από τους ξένους, ο Salame σκοπεύει να διεξάγει ένα διεθνές συνέδριο όπου θα προσκληθούν εκπρόσωποι από μεγάλο μέρος της κοινωνίας ώστε να επιτύχει μία νέα συμφωνία. Πρόκειται για μία λεπτή προσπάθεια σε μία χώρα όπου πολλοί απαιτούν μία λιβυκή λύση ενώ διαμαρτύρονται ότι η διεθνής Κοινότητα τους βοήθησε μεν να διώξουν τον Καντάφι, αλλά μετά τους εγκατέλειψε στο χάος.
«Η διεθνής Κοινότητα δεν είχε κάποιον που θα μπορούσε να ηγηθεί στα αποκαϊδια», λέει ο Karim Mezran, αναλυτής του Κέντρου Rafik Hariri για τη Μ. Ανατολή. «Δεν λέω ότι οι εκλογές θα φέρουν την πολυπόθητη λύση, αλλά θα μπορούσε να είναι μία τελευταία προσπάθεια. Εάν αποτύχει, τότε η Λιβυή θα γίνει μία νέα Σομαλία, διχασμένη με πόλεις – κράτη και ένοπλες ομάδες».
Στους δρόμους κάνουν κουμάντο οι τοπικοί στρατιωτικοί ηγέτες, οι λαθρέμποροι και μαυραγορίτες. Κάτι που ωθεί τους Λίβυους σε μία επιλογή που κάποτε ήταν αδιανόητη.
Ο Σαϊφ θα ήταν η σωστή επιλογή εάν επικεντρωνόταν στο ζήτημα της ασφάλειας, της ειρήνης και της διεθνούς συμφιλίωσης», λέει ο Ahmed Wajej, δημοτικός υπάλληλος στην Τρίπολη. «Οι Λίβυοι σιχαίνονται όλα τα πολιτικά πρόσωπα που βρίσκονται τώρα στο προσκήνιο. Θέλουν νέα πρόσωπα που σέβονται την επιθυμία του λαού και το αποτέλεσμα των εκλογών».
πηγη Bloomberg
