Η «κιβωτός» των σπόρων κατασκευάστηκε το 2008 από τη νορβηγική κυβέρνηση υπογείως σε μία ζώνη μόνιμης ψύξης, σε εγκαταλελειμμένο ανθρακωρυχείο, ως μέτρο ασφαλείας σε περίπτωση που εξαφανιστούν πηγές τροφίμων λόγω συγκρούσεων ή φυσικών καταστροφών.
Η κατασκευή της κόστισε περίπου 7 εκατ. ευρώ, ενώ διοικείται από τη νορβηγική κυβέρνηση, τον οργανισμό Global Crop Diversity Trust και το Nordic Genetic Resource Center (Κέντρο Γενετικών Πόρων των Σκανδιναβικών χωρών).
Η αναβάθμιση των εγκαταστάσεων περιλαμβάνει την κατασκευή μίας νέας σήραγγας πρόσβασης από σκυρόδεμα και ενός κτηρίου που θα φιλοξενεί μονάδες ψύξης. Σύμφωνα με τη νορβηγική κυβέρνηση και όπως αναφέρει ο ιστότοπος The Verge, οι εργασίες αναβάθμισης των εγκαταστάσεων θα ξεκινήσουν σύντομα.
Η «κιβωτός» μπορεί να αποθηκεύσει περίπου 4,5 εκατ. ποικιλίες σπόρων, ενώ σήμερα στις εγκαταστάσεις της διατηρούνται περισσότερα από 890.000 δείγματα, σχεδόν από κάθε γωνιά του πλανήτη.
Μαζί με άλλες τράπεζες σπόρων σε όλο τον κόσμο, η τράπεζα του Σβάλμπαρντ προοριζόταν ως το τελευταίο σχέδιο ασφαλείας για πιθανές μελλοντικές καταστροφές. Ωστόσο, χρειάστηκε να ενεργοποιηθεί σε λιγότερο από δέκα χρόνια μετά την κατασκευή της, μετά από τις πρώτες συγκρούσεις στο Χαλέπι της Συρίας, όπου βρισκόταν το Διεθνές Κέντρο για τη Γεωργική Έρευνα στις Ξηρές Περιοχές (ICARDA).
Το Κέντρο αναγκάστηκε να μετακομίσει στη Βηρυτό του Λιβάνου το 2012, ωστόσο, καθώς ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία κλιμακώθηκε, οι επιστήμονες δεν είχαν τη δυνατότητα να ανακτήσουν τους σπόρους από την «τράπεζα» στη Συρία. Έτσι, προχώρησαν σε «ανάληψη» της αρχικής κατάθεσης που είχαν πραγματοποιήσει στο Σβάλμπαρντ το 2008.
Πέρσι, λόγω των ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών που καταγράφηκαν στο Σβάλμπαρντ, σημειώθηκαν πλημμύρες στο νησί, χωρίς ωστόσο να επηρεαστεί το εσωτερικό των εγκαταστάσεων της Παγκόσμιας Τράπεζας Σπόρων.
