Ο νεοελληνικός εμφύλιος των Ελληνικών πανεπιστημίων.

Άρθρο του κ. Αντώνη Λιάκου,
καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

"Το Πανεπιστήμιο έχει μπει σε μια φάση εμφυλίου πολέμου που κρατάει εδώ και δύο χρόνια. Καθηγητές εναντίον καθηγητών, φοιτητές εναντίον καθηγητών, φοιτητές εναντίον φοιτητών. Παρά τις απλοποιήσεις και τα στερεότυπα, δεν βρίσκονται οι προκομμένοι από τη μια και οι απρόκοφτοι από την άλλη, ούτε οι κομματικοδίαιτοι φοιτητές από τη μια και οι σπασίκλες από την άλλη. Η διαχωριστική γραμμή διχάζει επιστημονικές οικογένειες και είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα τα κριτήρια της εκατέρωθεν ένταξης και συσπείρωσης. Αν τα πράγματα ήταν μαύρο-άσπρο, η κρίση θα είχε λήξει. Αλλά δεν είναι.
Ο εμφύλιος καθοδηγείται από εκατέρωθεν ανεύθυνες ηγεσίες. Στην ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ υπάρχει μια ολιγάριθμη εξτρεμιστική ομάδα η οποία αντλεί επιρροή από το γεγονός ότι ματαίωσε την απόπειρα της επιβολής ενός εκτρωματικού νόμου (του πρώτου σχεδίου) το 2006 και στη συνέχεια την αναθεώρηση του άρθρου 16. Στην ηγεσία του υπουργείου υπάρχει μια εξίσου ανεύθυνη και, εκ διαμέτρου, το ίδιο εξτρεμιστική ηγεσία η οποία συνέδεσε εξαρχής με τον πιο καταστροφικό τρόπο τη μεταρρύθμιση στα πανεπιστήμια με την ιδιωτικοποίηση. Κυρίως δημιούργησε τη μεγαλύτερη δυνατή δυσπιστία για τις προθέσεις της στον πανεπιστημιακό κόσμο. Η γλώσσα και των δύο αντιπάλων αναδεικνύει τις ίδιες εμμονές, απλουστεύσεις, ακρότητες και είναι το ίδιο ξύλινη. Η αδυναμία ανάδειξης ηγεμονίας, είτε από τη μια είτε από την άλλη, κατέληξε σε αυτόν τον παρατεταμένο εμφύλιο με τα επεισόδια που δείχνουν ένα πανεπιστήμιο παραλυμένο και έρμαιο των άκρων. Σαφώς όμως και δεν είναι το Πανεπιστήμιο αυτό που φαίνεται.
Υπάρχει ένας κόσμος αφοσιωμένος, που δουλεύει συστηματικά, με αποτελεσματικότητα και παρά τις δυσκολίες, τόσο τις δομικές όσο και τις τρέχουσες. Υπάρχουν σαφώς διαφορετικές ταχύτητες στο ελληνικό πανεπιστήμιο, αλλά πού δεν υπάρχουν; Υπάρχουν σαφώς επείγουσες ανάγκες αλλαγών, για να συμβαδίσουμε με έναν κόσμο που αλλάζει ακόμη και με τρόπο που δεν μας αρέσει. Αλλά αλλαγές σε συνθήκες εμφυλίου θα αποβούν καταστροφικές και θα αφήσουν καμένη γη στα πανεπιστήμια. Αλλωστε δεν αρκούν οι νομοθετικές και από τα έξω ρυθμίσεις. Οταν βλέπεις στην καθημερινή ζωή του πανεπιστημίου τα δύο άκρα να συνεργάζονται σε αναξιοκρατικές επιλογές, όταν βλέπεις ότι οι αρχαϊκότητες, η τυπολατρία και η ρουτίνα ευνοούνται απέναντι στις καινοτομίες και στη δημιουργικότητα, καταλαβαίνεις ότι δεν φτάνει μόνο το νομοθετικό πλαίσιο, μια οποιαδήποτε εκ των άνω ρύθμιση, αλλά πρέπει να αλλάξει βαθιά η κουλτούρα του πανεπιστημίου. Και βεβαίως οποιαδήποτε αλλαγή χρειάζεται ηγεμονία, όχι διοικητική, με το ζόρι επιβολή. Η αφηρημένη επίκληση στην εφαρμογή των νόμων, αν έχει χαθεί η εμπιστοσύνη, δεν ωφελεί. Και τώρα έχει χαθεί ανεπιστρεπτί.
Τι να κάνουμε; Οι πρυτάνεις αποφάσισαν να παρέμβουν στην κρίση, και το έκαναν με μια συνέντευξη Τύπου στην οποία ο πρύτανης του Αθήνησι ζήτησε ένα μορατόριουμ γύρω από ένα μίνιμουμ θέσεων και μια πολιτική συμφωνία για βήματα συντεταγμένων μεταρρυθμίσεων. Νομίζω ότι το μορατόριουμ αυτό το χρειάζεται το Πανεπιστήμιο. Η κυβέρνηση έδωσε επανειλημμένα εξετάσεις στη μεταρρύθμιση του πανεπιστημίου και απέτυχε παταγωδώς. Το μόνο που κατόρθωσε είναι να εκθρέψει την αντίθετη αδιαλλαξία.
Προφανώς ο κ. Στυλιανίδης χρειάζεται τον κ. Απέκη όσο ο κ. Απέκης τον κ. Στυλιανίδη. Κάπως όμως πρέπει να βγούμε από το αδιέξοδο. Ας ακούσουμε αυτή τη φορά τους πρυτάνεις. Πολλοί, εκατέρωθεν, με έμπρακτο ενδιαφέρον και ιδέες για το πανεπιστήμιο συμφωνούν. Ενδεχομένως είναι ένας τρόπος για μια αντι-διχαστική αναδιάταξη των δυνάμεων στο Πανεπιστήμιο."
από το βήμα της κυριακής