ένταση αυτή φαίνεται να της αποφέρει υψηλή, σχεδόν χαλιφική δημοτικότητα στις μουσουλμανικές μάζες, εντός κι εκτός της χώρας." Του κ.Χρίστου Κ. Χριστοδούλου,
Δημοσιογράφου-συγγραφέα.
Αμέσως μετά τα Χριστούγεννα του 2008, το Ισραήλ ξεκίνησε τις πολεμικές επιχειρήσεις του εναντίον της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.
Λίγες ημέρες πρωτύτερα, ο τότε Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμερτ βρισκόταν στην Αγκυρα.
Λίγες ημέρες πρωτύτερα, ο τότε Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμερτ βρισκόταν στην Αγκυρα.
Η Τουρκία είχε προσφερθεί να μεσολαβήσει στις διαφορές της χώρας του με τη Συρία. Και το έπραξε με επιτυχία. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δεν είπε τίποτα στον κ. Ερντογάν για τις προθέσεις της κυβέρνησής του έναντι των Παλαιστινίων της Γάζας.
Οταν άρχισαν τα αιματηρά γεγονότα, οι Τούρκοι -των στρατιωτικών της συμπεριλαμβανομένων- ένιωσαν βαθύτατα θιγμένοι διότι:
Οταν άρχισαν τα αιματηρά γεγονότα, οι Τούρκοι -των στρατιωτικών της συμπεριλαμβανομένων- ένιωσαν βαθύτατα θιγμένοι διότι:
1ον. Το Ισραήλ θεωρούσε την Τουρκία τον υπ' αριθ. 1... σύμμαχό του μέσα στον κόσμο του Ισλάμ.
2ον. Παρ' όλα αυτά ο πρωθυπουργός του, ο οποίος επωφελήθηκε των μεσολαβητικών υπηρεσιών της Τουρκίας με τη Συρία, δεν τους εμπιστεύτηκε. Και
3ον. Δεν ζητήθηκε από την Τουρκία να ασκήσει τον μεσολαβητικό ρόλο της πριν ξεκινήσουν τα γεγονότα στη Γάζα.
Από εκείνη τη στιγμή και καθ' όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων, η Τουρκία με τον πρωθυπουργό Ερντογάν επικεφαλής δεν έπαψε να ασκεί καταδικαστική κριτική εναντίον του Ισραήλ.
Στο πολιτικό επίπεδο, η διαφορά απόψεων σχετικά με τη Λωρίδα της Γάζας ήταν διαμετρικά αντίθετη.
Για το Ισραήλ αποτελούσε ορμητήριο των φανατικών της Χαμάς, που αποσκοπούσαν στην εξαφάνιση του εβραϊκού κράτους. Για τον κ. Ερντογάν, η Χαμάς ήταν ένα δημοκρατικά εκλεγμένο παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα που επικράτησε νόμιμα στη Λωρίδα της Γάζας και είχε κάθε δικαίωμα ύπαρξης.
Μετά το φραστικό επεισόδιο στο Νταβός της Ελβετίας, που συνέβη στις αρχές του 2009 μεταξύ του μαινόμενου κ. Ερντογάν και του εμβρόντητου προέδρου του Ισραήλ κ. Πέρεζ, πολλοί έσπευσαν να ανοίξουν βιβλίο συλλυπητηρίων για τον θάνατο των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Ωστόσο, λίγες ώρες μετά τη σύγκρουση εκείνη, οι δύο «αντίδικοι» έδιναν αμοιβαίες εξηγήσεις από τηλεφώνου και τα πράγματα έδειχναν να κυλούν ομαλά. Εδειχναν, αλλά δεν ήταν.
Με την τουρκο-ισραηλινή έξαψη εν εξελίξει, οι παρατηρητές προτιμούσαν να καταγραφούν τα καθησυχαστικά σημάδια: Οι πτήσεις μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Τελ Αβίβ εκτελούνταν κανονικά «τέσσερις φορές την ημέρα». Το σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, που είχε υπογραφεί τον Δεκέμβριο του 2008, δεν είχε καταλήξει στον κάλαθο των αχρήστων. Τέλος, ο εμπορικός πυλώνας των 3 δισ. δολαρίων, που οι δύο χώρες είχαν από κοινού οικοδομήσει στη διάρκεια των τελευταίων ετών, απέδιδε πλούσιους τους καρπούς του. «Η Τουρκία και το Ισραήλ -έλεγε ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Τσιτσέκ- αποδίδουν εξαιρετική σημασία στις αμοιβαίες σχέσεις τους».
Εκείνος όμως που δεν μάσαγε τα λόγια του ήταν ο κ. Ερντογάν. Για τον οποίο όσοι εντός κι εκτός Τουρκίας δεν έπνεαν μένεα, θύμιζαν κάτι ήδη ξεχασμένο: ότι αυτός ήταν που ενίσχυσε τις σχέσεις των δύο χωρών με την επίσκεψή του στο Ισραήλ το 2005 (συνοδεία Τούρκων επιχειρηματιών) και ότι αυτός ήταν ο πρώτος Τούρκος πρωθυπουργός που επισκέφθηκε ποτέ τα γραφεία του αρχιραββίνου της Τουρκίας το 2003, όταν δέχτηκε βομβιστική επίθεση μια εβραϊκή συναγωγή.
Υπήρχαν βέβαια και άλλα στοιχεία, που καθιστούσαν μάλλον επισφαλή κάθε πρόβλεψη για αμετάκλητη τάχα ρήξη στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Κυρίαρχο δεδομένο αυτής της άποψης ήταν η αρραγής στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών, που εκτείνεται εδώ και χρόνια στο εξοπλιστικό, αμυντικό, τεχνολογικό, εκπαιδευτικό και κατασκοπευτικό πεδίο.
Με το 2009 να εκπνέει σε περίπου δύο μήνες τα πράγματα στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις δείχνουν περίπλοκα και οξυμένα όσο ποτέ. Η Τουρκία δεν υπαναχωρεί στη ρητορική της εναντίον του Ισραήλ και η ένταση αυτή φαίνεται να της αποφέρει υψηλή, σχεδόν χαλιφική δημοτικότητα στις μουσουλμανικές μάζες, εντός κι εκτός της χώρας. Τα μέσα ενημέρωσης, τοπικά, περιφερειακά και διεθνή, τελούν εν υστερία. Τι ακριβώς μέλλεται να συμβεί; Διολισθαίνει η Τουρκία προς το ριζοσπαστικό Ισλάμ; Ή μήπως αναζητεί τον ηγεμονικό της ρόλο μέσα στον χώρο αυτό, οπότε οι δεσμοί με το Ισραήλ πρέπει να φαίνονται χαλαρότεροι;
* Με την πολιτική των μηδενικών προβλημάτων να αποδίδει καρπούς από και προς όλους τους άσπονδους γείτονές της (Αρμενία, Ιράκ, Κούρδους, Συρία και Ιράν).
* Με τον στρατηγικό σχεδιασμό των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία ή τον Καύκασο να περνούν μέσω του εδάφους της.
* Με την ενεργειακή της επάρκεια εξασφαλισμένη.
* Με την οικονομία της στη 17η θέση μεταξύ των 20 μεγάλων του κόσμου.
* Με κατοχυρωμένο τον διεθνή ρόλο της ως παράγοντα περιφερειακής σταθερότητας.
* Με τον επίτροπο για τη διεύρυνση Ολι Ρεν να δηλώνει ευθέως ότι «η Τουρκία αποτελεί αναντικατάστατο εταίρο για την Ε.Ε.» και, τέλος,
* Με το «βαθύ κράτος» της Τουρκίας περιχαρακωμένο και τον στρατό της υπόλογο στην πολιτική εξουσία, ο κ. Ερντογάν αισθάνεται αρκούντως ισχυρός για να προωθήσει τους στόχους της διακυβέρνησής του. Βέβαια, η συμμαχία Τουρκίας - Ισραήλ, επειδή αποτελεί μείζονος σημασίας επιλογή για αμφότερες τις χώρες, θα αντέξει στους κλυδωνισμούς. Ο κ. Ερντογάν άλλωστε -αντίθετα με άλλους μουσουλμάνους ηγέτες- έχει αποσαφηνίσει ότι η χώρα του αναγνωρίζει το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ. Απομένει στο Ισραήλ (και την Δύση), είτε τους αρέσει είτε όχι, να αναγνωρίσουν στον πρωθυπουργό της Τουρκίας το δικαίωμα να ενεργεί ως επικεφαλής μιας μεγάλης, κοσμικής, μουσουλμανικής χώρας, με μια δημοκρατικά εκλεγμένη, μετριοπαθή ισλαμιστική κυβέρνηση στο τιμόνι της.
ethnos.gr
2ον. Παρ' όλα αυτά ο πρωθυπουργός του, ο οποίος επωφελήθηκε των μεσολαβητικών υπηρεσιών της Τουρκίας με τη Συρία, δεν τους εμπιστεύτηκε. Και
3ον. Δεν ζητήθηκε από την Τουρκία να ασκήσει τον μεσολαβητικό ρόλο της πριν ξεκινήσουν τα γεγονότα στη Γάζα.
Από εκείνη τη στιγμή και καθ' όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων, η Τουρκία με τον πρωθυπουργό Ερντογάν επικεφαλής δεν έπαψε να ασκεί καταδικαστική κριτική εναντίον του Ισραήλ.
Στο πολιτικό επίπεδο, η διαφορά απόψεων σχετικά με τη Λωρίδα της Γάζας ήταν διαμετρικά αντίθετη.
Για το Ισραήλ αποτελούσε ορμητήριο των φανατικών της Χαμάς, που αποσκοπούσαν στην εξαφάνιση του εβραϊκού κράτους. Για τον κ. Ερντογάν, η Χαμάς ήταν ένα δημοκρατικά εκλεγμένο παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα που επικράτησε νόμιμα στη Λωρίδα της Γάζας και είχε κάθε δικαίωμα ύπαρξης.
Μετά το φραστικό επεισόδιο στο Νταβός της Ελβετίας, που συνέβη στις αρχές του 2009 μεταξύ του μαινόμενου κ. Ερντογάν και του εμβρόντητου προέδρου του Ισραήλ κ. Πέρεζ, πολλοί έσπευσαν να ανοίξουν βιβλίο συλλυπητηρίων για τον θάνατο των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Ωστόσο, λίγες ώρες μετά τη σύγκρουση εκείνη, οι δύο «αντίδικοι» έδιναν αμοιβαίες εξηγήσεις από τηλεφώνου και τα πράγματα έδειχναν να κυλούν ομαλά. Εδειχναν, αλλά δεν ήταν.
Με την τουρκο-ισραηλινή έξαψη εν εξελίξει, οι παρατηρητές προτιμούσαν να καταγραφούν τα καθησυχαστικά σημάδια: Οι πτήσεις μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Τελ Αβίβ εκτελούνταν κανονικά «τέσσερις φορές την ημέρα». Το σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, που είχε υπογραφεί τον Δεκέμβριο του 2008, δεν είχε καταλήξει στον κάλαθο των αχρήστων. Τέλος, ο εμπορικός πυλώνας των 3 δισ. δολαρίων, που οι δύο χώρες είχαν από κοινού οικοδομήσει στη διάρκεια των τελευταίων ετών, απέδιδε πλούσιους τους καρπούς του. «Η Τουρκία και το Ισραήλ -έλεγε ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Τσιτσέκ- αποδίδουν εξαιρετική σημασία στις αμοιβαίες σχέσεις τους».
Εκείνος όμως που δεν μάσαγε τα λόγια του ήταν ο κ. Ερντογάν. Για τον οποίο όσοι εντός κι εκτός Τουρκίας δεν έπνεαν μένεα, θύμιζαν κάτι ήδη ξεχασμένο: ότι αυτός ήταν που ενίσχυσε τις σχέσεις των δύο χωρών με την επίσκεψή του στο Ισραήλ το 2005 (συνοδεία Τούρκων επιχειρηματιών) και ότι αυτός ήταν ο πρώτος Τούρκος πρωθυπουργός που επισκέφθηκε ποτέ τα γραφεία του αρχιραββίνου της Τουρκίας το 2003, όταν δέχτηκε βομβιστική επίθεση μια εβραϊκή συναγωγή.
Υπήρχαν βέβαια και άλλα στοιχεία, που καθιστούσαν μάλλον επισφαλή κάθε πρόβλεψη για αμετάκλητη τάχα ρήξη στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Κυρίαρχο δεδομένο αυτής της άποψης ήταν η αρραγής στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών, που εκτείνεται εδώ και χρόνια στο εξοπλιστικό, αμυντικό, τεχνολογικό, εκπαιδευτικό και κατασκοπευτικό πεδίο.
Με το 2009 να εκπνέει σε περίπου δύο μήνες τα πράγματα στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις δείχνουν περίπλοκα και οξυμένα όσο ποτέ. Η Τουρκία δεν υπαναχωρεί στη ρητορική της εναντίον του Ισραήλ και η ένταση αυτή φαίνεται να της αποφέρει υψηλή, σχεδόν χαλιφική δημοτικότητα στις μουσουλμανικές μάζες, εντός κι εκτός της χώρας. Τα μέσα ενημέρωσης, τοπικά, περιφερειακά και διεθνή, τελούν εν υστερία. Τι ακριβώς μέλλεται να συμβεί; Διολισθαίνει η Τουρκία προς το ριζοσπαστικό Ισλάμ; Ή μήπως αναζητεί τον ηγεμονικό της ρόλο μέσα στον χώρο αυτό, οπότε οι δεσμοί με το Ισραήλ πρέπει να φαίνονται χαλαρότεροι;
* Με την πολιτική των μηδενικών προβλημάτων να αποδίδει καρπούς από και προς όλους τους άσπονδους γείτονές της (Αρμενία, Ιράκ, Κούρδους, Συρία και Ιράν).
* Με τον στρατηγικό σχεδιασμό των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία ή τον Καύκασο να περνούν μέσω του εδάφους της.
* Με την ενεργειακή της επάρκεια εξασφαλισμένη.
* Με την οικονομία της στη 17η θέση μεταξύ των 20 μεγάλων του κόσμου.
* Με κατοχυρωμένο τον διεθνή ρόλο της ως παράγοντα περιφερειακής σταθερότητας.
* Με τον επίτροπο για τη διεύρυνση Ολι Ρεν να δηλώνει ευθέως ότι «η Τουρκία αποτελεί αναντικατάστατο εταίρο για την Ε.Ε.» και, τέλος,
* Με το «βαθύ κράτος» της Τουρκίας περιχαρακωμένο και τον στρατό της υπόλογο στην πολιτική εξουσία, ο κ. Ερντογάν αισθάνεται αρκούντως ισχυρός για να προωθήσει τους στόχους της διακυβέρνησής του. Βέβαια, η συμμαχία Τουρκίας - Ισραήλ, επειδή αποτελεί μείζονος σημασίας επιλογή για αμφότερες τις χώρες, θα αντέξει στους κλυδωνισμούς. Ο κ. Ερντογάν άλλωστε -αντίθετα με άλλους μουσουλμάνους ηγέτες- έχει αποσαφηνίσει ότι η χώρα του αναγνωρίζει το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ. Απομένει στο Ισραήλ (και την Δύση), είτε τους αρέσει είτε όχι, να αναγνωρίσουν στον πρωθυπουργό της Τουρκίας το δικαίωμα να ενεργεί ως επικεφαλής μιας μεγάλης, κοσμικής, μουσουλμανικής χώρας, με μια δημοκρατικά εκλεγμένη, μετριοπαθή ισλαμιστική κυβέρνηση στο τιμόνι της.
ethnos.gr
