Νέο πακέτο βοήθειας προς τις τράπεζες

Νέο πακέτο βοήθειας προσανατολίζεται να χορηγήσει η κυβέρνηση στις τράπεζες

Σύμφωνα με πληροφορίες έχουν ξεκινήσει οι σχετικές διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ και την Ε.Ε. προκειμένου να εξασφαλιστεί η συναίνεσή τους.
Το ΔΝΤ δεν φαίνεται να...εγείρει αντιρρήσεις στην προοπτική να αυξήσει το Δημόσιο το πακέτο των εγγυήσεων προς τις ελληνικές τράπεζες, ενόψει της επερχόμενης καταιγίδας υποβαθμίσεων από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.

Σε κάθε περίπτωση το άνοιγμα της συζήτησης για παροχή νέου πακέτου βοήθειας λίγες ημέρες μετά την έγκριση του πακέτου των εγγυήσεων ύψους 20 δισ. ευρώ καταδεικνύει ότι οι εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον είναι απρόβλεπτες.

Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον λοιπόν αποδεικνύεται ακόμη ότι τα προληπτικά μέτρα που επιβάλλονται από την τρόικα στην κυβέρνηση βρίσκονται ένα βήμα πίσω από τις εξελίξεις. Έτσι ενώ η συζήτηση για το πακέτο των πρόσθετων εγγυήσεων προς τις τράπεζες (σ.σ.: το συνολικό πρόγραμμα εγγυήσεων το οποίο ξεκίνησε από τη Νέα Δημοκρατία έχει φτάσει αισίως τα 55 δισ. ευρώ) ξεκίνησε τον περασμένο Αύγουστο προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες ρευστότητας, όταν έφτασε η στιγμή να κατανεμηθεί μεταξύ των τραπεζών ήταν πλέον ανεπαρκές.

Η προοπτική νέας υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τους οίκους Moody’s, Standard & Poors και Fitch απαξιώνει τα ελληνικά ομόλογα που διακρατεί ως ενέχυρο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε αντάλλαγμα της ρευστότητας που έχει χορηγήσει στις ελληνικές τράπεζες. Η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από τη ρευστότητα της ΕΚΤ εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 95 δισ. ευρώ. Επομένως, για να κρατήσουν τη θέση αυτή οι ελληνικές τράπεζες, μετά την πιθανολογούμενη υποβάθμιση, θα είναι υποχρεωμένες να προσκομίζουν στην Κεντρική Τράπεζα ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες ομολόγων (κρατικών ή εγγυημένων από το ελληνικό δημόσιο). Τούτο δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει καθώς και στο παρελθόν η ΕΚΤ, μετά την υποβάθμιση της χώρας στην κατηγορία των «σκουπιδιών» (junk bonds), είχε καλέσει μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας να καλύψουν με νέα ομόλογα το «κούρεμα» το οποίο είχε υποστεί το πακέτο των τίτλων που είχαν καταθέσει ως ενέχυρο.

Από την πλευρά της η ΕΚΤ από τον περασμένο Μάιο έχει δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει να δέχεται τα ομόλογα των χωρών της Ευρωζώνης όσο χαμηλά και αν πέσουν αυτά στην αξιολογική κλίμακα των διεθνών οίκων. Όμως τούτο δεν σημαίνει ότι η αποδοχή αυτή δεν συνεπάγεται πρόσθετο κόστος κάθε φορά που οι περιώνυμοι οίκοι εξαντλούν την αυστηρότητά τους.

Οι εξελίξεις αυτές στο μέτωπο των ελληνικών ομολόγων αναμένεται να προκαλέσουν νέες πιέσεις στη ρευστότητα του συστήματος. Ήδη οι προσδοκίες τόσο της ΤτΕ όσο και των τραπεζιτών για το ρυθμό της πιστωτικής επέκτασης το 2011 ήταν εμφανώς χαμηλές. Με τις εγγυήσεις των 20 δισ. ευρώ οι τραπεζίτες επιδιώκουν το 2011 να αναχρηματοδοτήσουν κυρίως προβληματικά δάνεια αποτρέποντας έτσι μια ανεξέλεγκτη έκρηξη των «κόκκινων δανείων». Συνακόλουθα η καθαρή αύξηση των χορηγήσεων την επόμενη χρονιά στην καλύτερη περίπτωση θα ισορροπήσει στα επίπεδα του 2% με 3%. Μετά το κούρεμα των ομολόγων από τους διεθνείς οίκους και ο στόχος αυτός φαντάζει πλέον φιλόδοξος.

Υπολογίζεται ότι η επερχόμενη υποβάθμιση θα προκαλέσει μια μαύρη τρύπα τουλάχιστον 15 δισ. ευρώ, την οποία θα πρέπει να κλείσει η κυβέρνηση προσφέροντας ένα νέο ισόποσο πακέτο εγγυήσεων. Στην αντίθετη περίπτωση (που δεν δοθεί το πακέτο βοήθειας) από το σύστημα θα διαρρεύσει ρευστότητα περίπου 7 έως 8 δισ. ευρώ καθώς η ΕΚΤ δανείζει σήμερα στις τράπεζες το 70% με 75% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που καταθέτουν ως ενέχυρο.

Όμως όλος αυτός ο μηχανισμός που είχε θέσει σε λειτουργία η ΕΚΤ από τον περασμένο Μάιο επρόκειτο να αλλάξει εντός του 2011 με στόχο να περιοριστεί η εξάρτηση των τραπεζών από τη ρευστότητα που προσφέρεται από αυτή. Με άλλα λόγια η ΕΚΤ σχεδιάζει -χωρίς την άδεια του ξενοδόχου, εν προκειμένω των οίκων αξιολόγησης- να εφαρμόσει ένα πιο αυστηρό πλαίσιο επιβάλλοντας μεγαλύτερο κούρεμα στα ομόλογα που έχει σωρεύσει στο χαρτοφυλάκιό της. Όμως μετά το νέο γαϊτανάκι των υποβαθμίσεων που έχει ξεκινήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο (την περασμένη Τρίτη στο στόχαστρο της Moody’s μπήκε και η Πορτογαλία, η οποία πλέον αντιμετωπίζει το φάσμα της υποβάθμισης), οι τραπεζίτες στη Φρανκφούρτη είναι πλέον πολύ πιθανό ότι θα αναβάλουν για μία ακόμη φορά την εφαρμογή του περίφημου «σχεδίου εξόδου». Τη σταδιακή κατάργηση, δηλαδή, όλων εκείνων των έκτακτων μέτρων που εφαρμόζει η Κεντρική Τράπεζα για να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους των χωρών της Ευρωζώνης.